Samenvatting lesboek
Samenvatting
Paragraaf 4 water de witte olie
Deze paragraaf gaat over de voor- en nadelen van stuw- dammen en meren. In de bergen van Oost-Turkije valt veel neerslag. Er is genoeg water in deze streek. maar in de rest van de streek in het juist heel erg droog. Een groot deel lingt in aride of semi-aride. Dit betekent: halfdroog gebied.De bewoners van de steppe en de woestijnen in deze streken zijn erg dunbevolkt. De enige bewoners die er zijn, heten nomaden of bedoeienen. In de rivieroasen die er langs de drie rivieren is de bevolkingdichtheid erg hoog. Daar word dan ook veel geirrigeerd. Twee rivieren, de Eufraat en de Tigris, ontspringen in de bergen van Oost-Turkije. Eerst werd dat water nergens voor gebruikt, maar nu wel. Er is nu een groot irigratie-programma bezig: het Zuidoost-Anatoliëproject. In de twee benoemde rivieren zijn 22 stuwdammen. Het water wordt gebruikt voor gebruikt voor irigratie, maar ook voor elektriciteit. De kracht van het water wordt daar voor gebruikt denk maar aan een waterrad. In het oosten van Turkije zal door dit plan nu het ontwikkelignspeil steigen
Nog een plaatje ter verduidelijking
In zuidoost-Turkije worden stuwdammen gebouwd in de rivieren de Eufraat en de Tigris. Hierdoor ontstaan stuwmeren. Tientallen dorpen en steden verdwijnen onder water. Tien duizenden bewoners moeten verplicht verhuizen. Welke voor- en nadelen zitten er aan die stuwdammen en –meren?
Water en bevolkingsspreiding.
In Oost-Turkije, in de bergen, valt behoorlijk wat neerslag. Daardoor is er geen watertekorten. Heel anders is dat in de rest van de islamitische wereld. Daar is het heel droog. Deels ligt in de aride of semi-aride (aride=droog semi= half).
De woestijn- en steppegebieden in de islamitische wereld zijn dunbevolkt. De meeste bewoners zijn nommaden. Ze worden ook bedoeïenen genoemd.
In de rivieroasen, langs de drie grote rivieren (Nijl, Eufraat en Tigris) is de bevolkingsdichtheid hoog. Daar kan volop geïrrigeerd worden.
Verdeling van water.
De Eufraat en Tigris beginnen in de bergen in Oost-Turkije. Vroeger stroomde dat rivierwater zomaar de Turkse grens over, zonder het te gebruiken. Maar nu niet meer. Er is een groot irrigatieplan uitgevoerd: het Zuidoost-Anatoliëproject. In de Eufraat en de Tigris houden 22 stuwmeren ook gebruikt voor het opwekken van hydro-elektriciteit (hydro =water). Dat gebeurt door gebruik te maken van de kracht van het stromende water.
Doordat er nu meer mogelijkheden voor irrigatie zijn, zal het ontwikkelingspeil in het oosten van Turkije stijgen. Droge gebieden veranderen in vruchtbaar akkerland, e bedrijven maken en gebruik van de goedkope elektriciteit. Deze vorm van energie noemt men ook wel ‘’witte’’ olie. Maar er zitten ook nadelen aan al die veranderingen in de richting.
Er is ruzie met het buitenland. Doordat de stuwdammen het water vast houden in Turkije, stroomt er minder water de grens over naar Syrië en Irak. Die landen zijn daar niet blij mee. Zij hebben het ook nodig als drink- en irrigatiewater. Elke druppel telt. Zij willen een eerlijke verdeling van het water.
In Oost-Turkije, in de bergen regent het wel in de rest van Turkije is het droog.
In een groot deel ligt aride of semi ardi gebieden. (aride= droog, semi= half) De steppegebieden en de woestijn zijn dunbevolkt. Daar wonen de Nomaden. Ook wel bedoeïenen genoemd.
Er zijn 3 grote rivieren (Nijl, Tigris en Eufraat) Daar is de bevolkingsdichtheid hoog. 1 rivier bestaat niet uit alleen 1 waterstroom, Maar uit een heel stroomgebied. De Tirgris en Eufraat beginnen in Oost-Turkije.
Er is een grote irrigatie uitgevoerd, Ook wel Zuidoost-Anatolië genoemd. In de Tigris en Eufraat zitten wel 22 stuwdammen. Niet bij de irrigratie. Het water uit de stuwmeren worden gebruikt voor het hydro-elektriciteit (hydro=water). Met behulp van het water. Door de mogelijkheden voor irrigatie, zal het ontwikkelingspeil in het oosten stijgen. Droge gebieden veranderen dan in vruchtbaar land, en bedrijven gebruiken voortaan goedkopen elektriciteit. Goedkopen elektriciteit word ook wel 'witte' olie genoemd. Er ontstaat ruzie binnen en buiten eigen land. Door de stuwdammen stroomt er veel minder water over de grens naar Syrië en Irak. Ze zijn dus niet blij. Ze hebben het nodig voor drinken en irrigatiewater. Zij willen een eerlijke verdeling.
een filmpje over stuwdammen
Een presentatie met informatie
Een filmpje over stuwdam en hydro-elektriciteit
Filmpje over neerslag en luchtstromingen
Filmpje over bevolkingsdichtheid
Filmpje over irrigatie
Fimpje over nomaden (somaliland)
begrippen
| regenrivieren= |
rivieren van regenwater |
| gletsjerriviren= |
rivieren van smelt water |
| gemengderivieren= |
dit is van bijde hierboven |
| stroomgebied= |
een rivier met zij rivieren |
| waterschijding= |
grens tussen twee stroom gebieden |
| debiet= |
water stand |
| wadi's= |
drooggevallen rivier |
| regiem = |
verschillende waterstanden |
Samenvatting Basisboek
Water, de witte olie
-Waarderen
-Eerst beschrijf je iets, dan verklaar je het en ten slotte Waardeer je het. betekent dat je je mening geeft over een aardrijkskundig probleem. Zo’n probleem pak je aan met een stappen plan.
-Rivieren
-Er zijn twee soorten rivieren. Veel rivieren zijn afhankelijk van regenwater.
Regenrivieren: een voorbeeld is de Maas.
gletsjerrivieren: Er zijn ook rivieren die smeltwater van gletsjers ontvangen. Omdat ze ook regenwater afvoeren, heten ze ook wel gemengde rivieren. Een voorbeeld van een gemengde rivier is de Rijn.
-Een rivier bestaat niet uit een waterstroom, maar uit een heel stroomgebied. Dat is het gebied dat afwatert op een bepaalde rivier op en zijn zijrivieren.
- de waterafvoer van een rivier is niet het hele jaar door gelijk. In de zomer is de waterstand vaak lager dan in de winter als er meer regen valt. Er zijn zelfs rivieren in de woestijn die een deel van het jaar helemaal droog vallen (wadi’s).
- De waterscheiding is de grens tussen twee stroomgebieden. De hoeveelheid water die op een bepaald punt langs de rivier stroomt noem je het debiet. Dat word uitgerekent in m3 per seconde. In de zomer staat het water vaak lager dan in de winter als er veel regen valt.
Wat moet je kennen en kunnen? WB
De bouw van de stuwdammen heeft een paar voordelen. Ten eerste kan je door de aanleg van een dam de stroming in de rivier minder maken en maken dat je er beter op kan varen. Het rivierwater wordt dan gebruikt voor drinkwaterproductie, irrigatie, of voor de opwekking van waterkracht. Door deze stuwdammen kun je een natuurschoon creeren.
Het heeft ook een paar nadelen. Een deel van de stuwdam komt onder water te staan, met verlies van landbouwgrond. Bewoners moeten worden verhuisd. En natuur en cultuurmonumenten komen onder water te staan.
Ruzie om water
Er was niet zo veel water in het dorp Hasankeyf. Daardoor kregen mensen ruzie om water. En daardoor ging het ook niet zo goed in het dorp. Een tijdje later kregen de mensen in het dorp ook ruzie met het buitenland. Dat ging om precies dezelfde reden. Er was gewoon niet genoeg water.
Verband tussen neerslag en bevolkingsdichtheid
In de rivieroasen, langs de drie grote rivieren (Nijl, Eufraat en Tigris) is de bevolkingsdichtheid groot. Daar kan veel geirrigeerd worden. Je kan alleen irrigeren als er neerslag valt. Dat is dus eigenlijk het verband tussen neerslag en bevolkingsdichtheid
Opdrachten uit het werkboek
Opdrachten uit het werkboek
Opdrachten bij paragraaf 4 water, de witte olie
De afbeeldingen van de vragen staan helemaal onderaan.
Opdracht 1
A in het lesboek word gesproken over aride en semi-aride gebieden. Welke klimaten komen in deze gebieden voor?
Aride: …………………. Klimaat
Semi-aride………………..klimaat
B waar wonen de meeste mensen in een woestijn gebied?
……………………………………………….
Opdracht 2
A zoek de atlaskaart midden-oosten – toegang tot het water – neerslag.
Waar valt veel neerslag ?
……………………………………………………………………………
B vergelijk de atlas met figuur 8. Wat valt je op aan de bevolkingsspreiding?
……………………………………………………………………………
C welk deel van Egypte is dichtbevolkt?
…………………………………………………………………………..
D verklaar je antwoord van vraag c
…………………………………………………………………………..
Opdracht 3
A wat is een stroomgebied?
…………………………………………………………………………..
B in welke drie landen ligt het stroomgebied van de Eufraat en de Tigris?
……………………………………………………………………………
C zijn de Eufraat en de Tigris wadi’s, regenrivieren of gemengde rivieren?
…………………………………………………………………………..
D bekijk W23. Wat laat deze figuur zien? Kies uit :
-waterscheiding
-debiet
-stroomgebied
-regiem
Opdracht 4
A hoe is het ontwikkelingspeil in zuid-oost Turkije ?
…………………………………………………………………………….
B Noem twee redenen waarom er dammen zijn gebouwd in de Eufraat en Tigris?
…………………………………………………………………………….
C bekijk W23 nog een keer. Waarom staan er jaartallen in de legenda?
……………………………………………………………………………
D wat is er verandert aan beide rivieren? Kies uit:
-Het regiem is onregelmatiger geworden .
-het debied is kleiner geworden .
- het stroomgebied is kleiner geworden.
-het zijn nu wadi’s
E waardoor ontstaan er ruzie met de buurlanden over de verdeling van het water?
………………………………………………………………………….
Opdracht 5
Zet een streep onder het goede woord.
- In oost-Turkije valt meer/minder neerslag dan op de Anatolische hoogvlakte.
- Woestijn- en steppegebieden zijn in het algemeen dunbevolkt/dichtbevolkt.
- Bedoeïenen zijn nomaden/ bewoners van de oasen.
- Hydro betekent water/ elektriciteit.
- ‘witte olie’ is een andere naam voor waterkracht/rivieren.
- De Tigris is een gemengde rivier/ regen rivier.
- Het debiet van de Eufraat /Tigris is het grootst.
- Een wadi staat altijd/ vaak droog.
7. Plus: Samenwerken
Op veel plaatsen in de wereld zijn (of worden) stuwdammen gebouwd. Een bekend voorbeeld is de Drieklovendam (in het engels Three Gorges Dam). Die dam ligt in de rivier de Yangtze (China). Ook in China zijn voor- en tegenstanders van die dam. Wat zijn de voor- en nadelen van de dam? Dat ga jij uitzoeken via De Geo online.
8. Streep in de onderstaande zinnen de foute woorden door.
1. In Oost-Turkije valt meer / minder neerslag dan op de Anatolische hoogvlakte.
2. Woestijn- en steppegebieden zijn in het algemeen dunbevolkt / dichtbevolkt.
3. Bedoeïenen zijn nomaden / bewoners van oasen.
4. Hydro betekent water / elektriciteit.
5. 'Witte olie' is een andere naam voor waterkracht / rivieren.
6. DE Tigris is een gemengde rivier / regenrivier.
7. Het debiet van de Eufraat / Tigris is het grootst.
8. Een wadi staat altijd / vaak droog.
Schrijf je antwoorden op een blaadje.
Als je een proeftoets wilt maken kan je naar degeo-online.nl
Antwoorden opdrachten werkboek
§ 4 Water, de witte olie
1 a droog
half droog
b in de rivieroasen
2 a in het noordelijk deel
b De meeste mensen wonen in gebieden met veel neerslag. Uitzondering: Nijldelta.
c Nijldelta
d Daar is irrigatiewater.
3 a Het gebied dat afwatert op een rivier.
b Turkije, Syrië, Irak
c regenrivieren
d regiem
e W23
f smeltwater van sneeuw uit de bergen
g Alle sneeuw is dan gesmolten.
4 a laag
b 1 water voor irrigatie
2 water voor hydro-elektriciteit
c Het debiet is de gemiddelde waterafvoer.
d / e W24
f Stuwdammen in Turkije houden water vast.
5 a/b/c
8 1 meer /
2 dunbevolkt /
3 nomaden /
4 water /
5 waterkracht /
6 / regenrivier
7 Eufraat /
8 / vaak
Topografie
Dit is de topografie:
Beantwoord deze vragen goed.
1: Welke plekken zijn dunbevolkt?
2: En welke dichtbevolkt?
3: Welke Landen zie je?
4: Is dit:
A: Midden-Noorden
B: Midden-Oosten
C: Midden-Zuiden
D: Midden-Westen
Dit is een kaartje van de gebieden rondom Turkije, Syrië, Irak, Iran, etc
Antwoorden Topo vragen
Antwoorden:
1:Een deel van Saudi-Arabië, Een klein deel van Iran, Een deel van Egypte, De helft van Sudan, Vae, Oman, Jemen
2: Cairo
3: Iran, Turkije, Egypte, Sudan, Jemen, Oman, Saudi-Arabië, Irak
4: B
Extra opdrachten, oefeningen, fimpjes, etc
Deze puzzel is gemaakt om extra te oefenen met de begrippen.
Opdrachten in een presentatie
Oefenvragen
deel a:
- In welk land liggen de rivieren de Eufraat en de Tigris??
- Waar valt veel neerslag??
- Waarom heeft Turkije ruzie met het buitenland??
- Hoeveel soorten rivieren zijn er??
- En wat voor soort rivieren zijn dat??
- Wat betekend waarderen??
- Waar wonen de meeste mensen in een woestijn gebied??
- Wat is een stroomgebied??
- In welke drie landen ligt het stroomgebied van de Eufraat en de Tigris??
- zijn de Eufraat en de Tigris wadi’s, regenrivieren of gemengde rivieren?
deel B
1: bestaat een rivier uit een of meerdere stroomgebieden?
2: Zijn de steppegebieden en de woestijnen dicht of dun bevolkt?
3: Welk volk woont in steppegebieden en woestijnen?
4: Er zijn 3 grote rivieren. welke?
5: Bij deze rivieren is de bevolkingsdichtheid laag. Goed of Fout?
6: Waar beginnen de rivieren de Tigris en de Eufraat?
7: Hoeveel stuwdammen zitten in de rivieren de Tigris en de Eufraat?
8: Waar word het water uit de stuwmeren voor gebruikt?
Maak deze kruiswoordpuzzel.
Je moet de volgende woorden zoeken: Nijl, Eufraat, Tigris, Aride, Nomaden, Stuwdam, Grens en Peil
Antwoorden oefenvragen en kruiswoordpuzzel
Antwoorden deel A:
- In zuidoost-Turkije
- Oost – Turkije
- Door de stuwdammen kan er minder water door Syrië en Irak
- 2 soorten rivieren
- .Regenrivieren en gletsjerrivieren
- .Eerst beschrijf je iets, dan verklaar je het en ten slotte Waardeer je het. betekent dat je je mening geeft over een aardrijkskundig probleem. Zo’n probleem pak je aan met een stappen plan
- .In het noordelijke deel
- .Het gebied dat afwatert op een rivier.
- Turkije, Syrië, Irak
- regenrivieren
antwoorden deel B.
1: Een rivier bestaat uit meerdere stroomgebieden.
2: Dunbevolkt.
3: De Nomanden.
4: De Nijl, De Tigris en De Eufraat.
5: Fout. Het is daar dichtbevolkt.
6: Ze beginnen in Oost-Turkije.
7: Er zitten maarliefst 22 stuwdammen in de rivieren.
8: Het water uit de stuwdammen word gebruikt om hydro-elektriciteit te maken.
voor deel B:
5 tot 8 goed: Je haalt een goed cijfer!!
3 tot 5 goed: Je bent er bijna!!
0 tot 3 goed: Nog even doorzetten..
De antwoorden van de kruiswoordpuzzel
