Algemeen
Het lesmateriaal
- Het lesprogramma bestaat uit vier lessen. Elke les bevat begeleidende teksten, beeldmateriaal, (huiswerk)opdrachten en sluit af met een quiz, sleepoefening en spellen. De basis van een les duurt 20 minuten tot een half uur. Dit kan uitgebreid worden naar twee tot drie uur, door het kringgesprek en de extra opdrachten toe te voegen aan het programma. Heb je hier geen tijd voor, dan kun je deze overslaan.
- In de lange versie van de les wordt de leerling uitgenodigd om online opdrachten en spelletjes te doen. Ook kunnen ze zelf een product maken met gebruikmaking van een Web 2.0 tool. Voor les 1 'Diarree' is dat het maken van een Popplet, voor de les 2 'Hygiëne' is dat een Glogster, voor de les 3 'Uitdroging' een Lino en voor les 4 'Wat kun je eraan doen?' mogen de leerlingen zelf een WEB 2.0 toepassing kiezen.
- Elke les kun je introduceren met een filmpje en een interactieve ontdekplaat (m.b.v. het digibord). De leerlingen kunnen de introductie ook zelfstandig achter de computer bekijken en zo op ontdekkingstocht gaan.
- Daarna gaan de leerlingen online zelfstandig aan de slag. Ze kunnen de opdrachten in groepjes uitwerken, in tweetallen of alleen. Je kunt er echter ook voor kiezen om de opdrachten klassikaal op het digibord te doen. De leerlingen kunnen op ieder gewenst moment zowel op school als thuis aan de lessen werken. Door het menu aan de linkerkant kunnen de leerlingen steeds zien waar zij zich bevinden in de les en door steeds rechtsonder op ‘volgende’ te klikken
- De leerlingen kunnen hun eigen werk presenteren in de klas ( bijv. m.b.v. het digibord) en daarna kun je samen (of zelfstandig) een afsluitende opdracht uitvoeren.
- Het lesmateriaal is dus zowel geschikt voor gebruik op het digibord als voor zelfstandig werken van de leerlingen.
Flash
Let op: de lessen bevatten Flash-materiaal. De standaardbrowsers van veel tablets ondersteunen geen Flash. Dat betekent dat je bepaalde onderdelen van het lesmateriaal niet kunt zien en dus ook niet kunt gebruiken. Er zijn echter alternatieve browsers beschikbaar zoals (gratis) Puffin of (betaald) Photon waarmee het mogelijk wordt dit materiaal toch op de iPad of andere mobiele apparaten zichtbaar te maken en te gebruiken.
Introductiefilms algemeen
Je kunt ervoor kiezen om alle lessen te doen of er één of meer selecteren. Welke les of lessen je ook kiest: je kunt elke les beginnen met onderstaande 2 filmpjes om het onderwerp van Serious Request introduceren.
|
http://www.youtube.com/watch?v=fw5TuH_P7Ac |
http://www.youtube.com/watch?v=bmsgcoAfNOU |
Tekst introductiefilms algemeen
Tekst filmpje ‘kom in actie’
Serious Request 2013 gaat over kinderen die sterven aan diarree. Dat zijn er 800.000 per jaar, en dat terwijl het gemakkelijk te voorkomen is. Het Rode Kruis heeft bijvoorbeeld vier basisdingen waarmee je al kunt helpen: dat is schoon drinkwater, goede toiletten, voorlichting en dat is zeep. Daarmee kun je het sterftecijfer al enorm omlaag brengen. Jij kunt het Rode Kruis daarbij helpen. Ga naar 3FM.nl/kominactie en bedenk iets leuks, iets goeds, iets interessants iets idioots waarmee je enorm veel geld kunt opbrengen voor die 800.000 kinderen die dat heel hard nodig hebben. Dus ga naar 3FM.nl/kominactie en bedenk iets moois en haal een enorme hoeveelheid geld op voor Serious Request 2013.
Tekst filmpje ‘Serious Request Water 2007’
Met het Rode Kruis bezoek ik dorpen in het land. We komen langs een waterpomp die 4 dorpen van dorpen moet voorzien maar die al een tijd kapot is. Dat betekent dat er nu water uit beekjes en stroompjes wordt gedronken. En de mensen worden heel langzaam maar zeker zieker en zieker. De regentijd is net geweest dus de mensen hebben nu nog water, maar over een week of 3, 4 is alles opgedroogd, dan is het klaar en dan gaan er echt doden vallen. En dat is verschrikkelijk, want kijk maar eens wat dat voor mensen zijn. Er zitten kinderen bij met loopneuzen, met dikke buiken van de parasieten. Dat gaat absoluut fout hier, als er niet snel iets aan gebeurt. Het Rode kruis is nu bezig om te kijken of ze die pomp, hierachter, zo snel mogelijk kunnen vervangen zodat deze mensen weer gewoon schoon water hebben, zodat deze kinderen zich kunnen wassen, en schoon drinkwater hebben en ze de komende droge tijd kunnen overleven.
In een ander dorp maken de bewoners gebruik van een natuurlijke bron. Het water uit de bron is echter niet schoon maar omdat het het enige water is uit de omgeving drinken ze het toch. Het zoontje van deze vrouw leidt aan diarree. En zodra hij ook maar iets eet moet hij overgeven. Ze zegt dat het komt door de bron. Want het water uit de bron is niet drinkbaar. tot overmaat van ramp is de vervuilde bron ook nog eens een kilometer lopen. Dat betekent dat de bewoners 2x per dag met jerrycans, kommen en schalen heen en weer sjouwen. En dat je maar 5 jaar oud bent is geen excuus. Lopen zal je. Het gebrek aan schoon water is één van de oorzaken van een hoge kindersterfte. Deze familie had ooit 6 kinderen. Eén kind stierf aan diarree en een tweeling stierf kort na de geboorte om onduidelijke redenen. Nu zijn er nog 3 kinderen. "Ik denk dat onze kinderen gestorven zijn door het probleem dat we hier hebben met het water. Het water is vervuild en we kunnen het niet filteren." "Ik was erg verdrietig na het overlijden van mijn kinderen en ik maak me veel zorgen over de toekomst van mijn andere kinderen." Het Rode Kruis kan deze mensen helpen door hun natuurlijke bron te beschermen tegen besmetting en door ze voor te lichten hoe ze om moeten gaan met het water en besmetting kunnen voorkomen.
Les 1. Diarree
Elke les begint met een introductiefilmpje van Jurre Bosman in de “Intro”. Je kunt zo het onderwerp van Serious Request introduceren.
Bij les 1 start de les met een filmpje (te vinden onder 'stap 2. Start') over oorzaken en gevolgen van vervuild drinkwater. Na het filmpje kun je eventueel een kringgesprek houden. Vragen m.b.t. het filmpje vind je in deze handleiding onder het kopje “Kringgesprek”.
Bij “Leerlingenmateriaal” vind je een link naar de digitale les. Hier vind je dus alle materialen die bij les 1 Diarree horen.
Op de interactieve plaat staat een kaartje van de wereld. Zoek Nederland en Burundi eens op. Op Burundi is een link gemaakt naar een nieuw kaartje van het land Burundi. Op dat nieuwe kaartje vind je weer extra informatie over het land en de mensen die er wonen. Achter de rode rondjes met witte driehoeken staan filmpjes ( = extra materiaal en soms in het Engels).
Leerdoel
Leerlingmateriaal
Kringgesprek
Iedereen heeft wel eens last van diarree. In Nederland is dat niet zo’n groot probleem. Maar in ontwikkelingslanden wel. Diarree is samen met longontsteking de meest voorkomende doodsoorzaak bij kinderen jonger dan 5.
Mogelijke onderwerpen kringgesprek:
- Heb je zelf weleens diarree gehad?
- Hoe is het om diarree te hebben?
- Wat doe je in Nederland als je diarree hebt?
- Wat doe je in Burundi als je diarree hebt?
- Waarom sterven er in Burundi veel meer kinderen aan diarree dan in Nederland?
Achtergrondinformatie
Diarree kan een symptoom zijn van bacteriële, virale of parasitaire infecties, die vooral verspreid worden door water dat besmet is met ontlasting. Deze vorm van diarree komt vooral voor in gebieden waar er een tekort is aan zuiver water om te drinken, koken en poetsen. In 40% van alle hospitalisaties is de diarree veroorzaakt door het Rota virus. Ook de cholerabacterie veroorzaakt vaak diarree, maar voornamelijk bij volwassenen en oudere kinderen. Infecties kunnen opgelopen worden door:
- handen niet te wassen
- ontlasting aan te raken
- onveilig voedsel te eten, bijvoorbeeld vis uit vervuilde wateren
- onzuiver water drinken
- voedsel te bereiden met onzuiver water
- voedsel te eten dat niet op een koele plaats bewaard werd en slecht geworden is
Soms is diarree ook een symptoom van ziektes als hiv/aids en mazelen. Diarree veroorzaakt dehydratie omdat er te veel water en voedingstoffen het lichaam verlaten. Als een zieke geen hulp krijgt, kan hij sterven. Jonge kinderen lopen het meeste gevaar. (Bron Rode Kruis Vlaanderen)
Les 2. Hygiëne
Elke les begint met een introductiefilmpje van Jurre Bosman in de “Intro”. Je kunt zo het onderwerp van Serious Request introduceren.
Bij les 2 start de les met een filmpje (te vinden onder het 'stap 2. Start') over hygiëne en meer specifiek over het poetsen van je tanden zonder tandenborstel. Na het filmpje kun je eventueel een kringgesprek houden. Vragen passend bij het filmpje vind je in deze handleiding onder het kopje “Kringgesprek”.
Bij “Leerlingenmateriaal” vind je een link naar de digitale les. Hier vind je dus alle materialen die bij les 2 Hygiëne horen.
Op de interactieve plaat staat de binnenkant van een woning. Op de plaat is extra informatie te vinden over hygiëne en de uitdagingen waar (onder andere) de bevolking van Burundi op dit punt mee te maken krijgt.
Leerdoel les 2
- Bewust maken van de oorzaak van het probleem in Burundi: de hygiëne
- Het kunnen benoemen van enkele kenmerken van hygiëne
- Nadenken over eigen hygiëne en dat van anderen
Leerlingmateriaal
Kringgesprek
Hieronder vind je mogelijke vragen voor een kringgesprek. De vragen sluiten aan op het startfilmpje van de les 'hygiëne'.
- Hoe vaak poets jij je tanden op een dag? Waarom?
- Wat is het verschil van tandenpoetsen in Nederland en in Afrika?
- Wat doen wij nog meer om onze tanden gezond te houden?
- Wat poets je nog meer (dagelijks, wekelijks, enz.)?
- Wat gebruik je tijdens het poetsen en waarom?
Achtergrondinformatie
Hygiënepromotie Rode Kruis
Het is heel belangrijk dat de bevolking van Burundi weet hoe en waarom ze de nieuwe voorzieningen moet gebruiken.
Daarom proberen lokale Rode Kruisvrijwilligers via toneeltjes, rollenspellen, educatieve tekeningen en interactieve lessen de bevolking bewust te maken van het verband tussen hygiëne en hun gezondheid. Door het wassen van de handen met zeep te promoten, kan de kans op diarree met 40% dalen. Ook andere hygiënetips, zoals dieren niet los te laten lopen waar er gekookt, gegeten en geleefd wordt, helpt het aantal diarreegevallen naar beneden halen.
De taak van de lokale Rode Kruisvrijwilliger is dan ook enorm belangrijk. Lokale vrijwilligers kennen immers het beste de plaatselijke. (Bron Rode Kruis Vlaanderen)
http://www.rodekruis.nl/campagnes/3fm-serious-request-2013/diarree/paginas/de-stille-ramp-diarree-kinderen.aspx
Les 3. Uitdroging
Elke les begint met een introductiefilmpje van Jurre Bosman in de “Intro”. Je kunt zo het onderwerp van Serious Request introduceren.
Bij les 3 start de les met een filmpje (te vinden onder het 'stap 2. Start') over kindersterfte. Na het filmpje kun je eventueel een kringgesprek houden. Vragen m.b.t. het filmpje vind je in deze handleiding onder het kopje “Kringgesprek”.
Bij “Leerlingenmateriaal” staat een link naar het digitale lesmateriaal. Hier vind je dus alle materialen die bij les 3 kindersterfte horen.
Op de interactieve plaat staat een afbeelding van een landschap. Je vindt hier informatie over het onderwerp via tekst, plaatjes en een filmpje.
Leerdoel
- Bewust maken van de gevolgen van het probleem in Burundi: uitdroging door diarree
- De leerlingen kunnen enkele oorzaken en gevolgen van slechte hygiëne benoemen
Leerlingmateriaal
Kringgesprek
- Wat zijn de eerste kenmerken als je vies water hebt gedronken, bedorven voedsel gegeten hebt?
- Braken, buikpijn, diarree.
- Wat doe je als je merkt, dat je iets verkeerd hebt gegeten?
Naar een dokter gaan, uitzieken, veel braken zodat alle verkeerde dingen uit je maag zijn, veel drinken, licht verteerbaar voedsel eten, veel droge dingen eten ( geen dingen die laxeren…)
- Wat zouden de kinderen in Burundi kunnen doen als ze diarree en buikpijn hebben?
Als je een dokter wilt bezoeken kost dat geld en is vaak erg ver weg. Hoe kom je bij de dokter? Hoe word je vervoerd? Wat kan de moeder doen om je te helpen?
Zorgen dat bacteriën verdwijnen, voedsel en water goed koken en bakken, zout of suiker eten ( zo houd je water vast in je lichaam). Geen bezoek van andere kinderen en geen dieren in de buurt die bacteriën bij zich dragen, enz.
Achtergrondinformatie
Diarree ontstaat meestal door virussen of bacteriën. Deze ziekteverwekkers komen het lichaam binnen via besmet water of bedorven voedsel. Je kunt ook besmet raken door contact met ontlasting van iemand die diarree heeft.
In de darmen zorgen de ziekteverwekkers voor een ontsteking van de darmwand. De darmwand geeft altijd een beetje vocht af, maar bij een ontsteking meer dan normaal. Bovendien kan de darmwand bij een ontsteking moeilijk vocht of voedingsstoffen opnemen. Vocht en voedingsstoffen komen dan als heel dunne ontlasting naar buiten.
Diarree krijg je als je dikke darm zijn werk niet goed doet en geen vocht onttrekt aan je ontlasting. Je dikke darm doet zijn werk niet goed door:
- Ondervoeding (maakt mensen bevattelijk voor infecties)
- Darminfecties
- Infecties buiten de darmen (zoals mazelen en oorontsteking)
- Wormen
- Malaria
- Voedselvergiftiging
- Sommige baby’s kunnen geen melk verteren
- Sommige baby’s hebben moeite met nieuw voedsel (met name als ze van borstvoeding overgaan op flesvoeding of vast voedsel)
- Bijwerking van medicijnen
- Laxeermiddel of voedsel dat laxerend werkt (bijvoorbeeld teveel peperkoek)
- Onrijp fruit
Van diarree en ondervoeding kun je een vicieuze cirkel maken, waaraan je kunt zien hoe diarree en ondervoeding op elkaar inwerken. Deze cirkel kun je doorbreken met betere voeding. Dat zorgt voor meer weerstand en het vasthouden van bestanddelen uit het voedsel in je lichaam.
Ook al is diarree eigenlijk onschuldig, toch sterven er jaarlijks 2,2 miljoen kinderen aan diarree, bijna allemaal uit de Derde Wereld. Jaarlijks hebben zo'n 400 miljoen kinderen in de Derde Wereld diarree. Elke moeder vertrouwt erop dat haar kind een paar dagen later weer beter is. Meestal is dat ook zo, maar in één op de tien gevallen houdt de buikloop aan.
Veel moeders stoppen dan met (borst)voeding. Ze redeneren als volgt: 'Het komt er toch allemaal weer uit' of 'Laat de maag tot rust komen'. De meeste kinderen komen er op eigen kracht weer bovenop. Maar een deel niet. Voor hen is het vaak een kwestie van uren. Ogen zakken weg in de oogkassen, de mond wordt droog, als je de huid optilt, komt die niet meer terug in de normale toestand, de bloeddruk daalt, de nieren functioneren niet meer, het kind raakt in coma en gaat dood. Door uitdroging ten gevolge van diarree. Dit is de belangrijkste oorzaak van de hoge kindersterfte in de Derde Wereld.
Bron: http://www.cmo.nl/sw/index.php/nl/millenniumdoelen/scholier/2-recht-op-gezondheidszorg/extra-teksten/diarree
Les 4. Wat kun je er aan doen?
Elke les begint met een introductiefilmpje van Jurre Bosman in de “Intro”. Je kunt zo het onderwerp van Serious Request introduceren.
Bij les 4 start de les met een filmpje (te vinden onder het 'stap 2. Start') over maatregelen zoals schoon drinkwater. Na het filmpje kun je eventueel een kringgesprek houden. Vragen m.b.t. het filmpje vind je in deze handleiding onder het kopje “Kringgesprek”.
Bij “Leerlingenmateriaal” staat een link naar het digitale lesmateriaal. Hier vind je dus alle materialen die bij les 4 "Wat kun je eraan doen?" horen.
Op de interactieve plaat staat een stripverhaal dat belangrijke maatregelen verduidelijkt. Via mouseover vinden de leerlingen de informatie.
Leerdoel
- Nadenken over oplossingen van het probleem in Burundi: kindersterfte door diarree
- Uitwerken van mogelijke oplossingen voor het probleem van Burundi.
Leerlingmateriaal
Kringgesprek
- Kinderen in Afrika hebben geen toilet, doen hun behoefte in de natuur. Wij hebben wel een toilet en doen onze behoefte op de wc. Wat doen we na een wc-bezoek?
Handen wassen met zeep.
- Waarom wassen we onze handen?
Bacteriën.
- Doen ze dat in Afrika ook?
Handen gebruiken om af te vegen.
- Wat en waar wassen wij nog meer?
- Waarom? Hoe vaak?
- Hoe doen ze dat in Burundi?
Wassen in dezelfde rivier waar dieren leven, drinkwater wordt gehaald en waarin wordt gespeeld.
Achtergrondinformatie
De overheid kan volgende preventieve maatregelen nemen:
- Toegang tot veilig drinkwater verhogen
- Toegang tot betere sanitaire voorzieningen verhogen
- Gezondheidseducatie over hoe diarree zich verspreidt
- Vaccinatie tegen het rotavirus & mazelen
- Zelf kan je deze preventieve maatregelen nemen:
- Een goede weerstand opbouwen, bijv. door borstvoeding te geven aan baby’s en door voldoende gezond te eten.
- Goede persoonlijke hygiëne (handen wassen met zeep of was voordat je het eten klaarmaakt, voor de maaltijd en na het verzorgen van een patiënt met diarree, na de ontlasting en na het verschonen van baby’s).
- Voedsel goed laten koken of bakken, vooral vlees en eieren.
- Handen en keukengerei wassen na contact met rauw vlees.
- Eten veilig bewaren op een koude plek, bij voorkeur een koelkast, uit de buurt van afval.
- Fruit en groenten pellen of wassen voor het eten.
- Borden, potten en keukengerei afwassen na gebruik.
- Sanitaire voorzieningen gebruiken die niet in de buurt van een waterbewaarplaats staan.
- Water ontsmetten bijv. met chloortabletten, of door het te koken.
- Water veilig bewaren bijv. in een propere container met nauwe opening.
Bron: Rode Kruis Vlaaanderen
Aansluitend lesmateriaal uit methodes
De lessen sluiten aan bij diverse methodes:|
In Vogelvlucht
- Groep 6: Blok Eten kiezen. In dit blok wordt er gekeken naar de tussendoortjes die worden gegeten en wat gezond is en wat niet.
- Groep 7: Blok Lichaam en sport. In dit blok wordt gekeken naar gezond eten, de schijf van vijf wordt getoond. Ook wordt gekeken wat je voor het sporten mag eten, wat licht verteerbaar is en wat niet.
- Groep 8: Blok Keurmerken. In dit blok wordt gekeken naar biologisch voedsel, naar voedingswaarde en voedingsstoffen.
Natuniek
- Groep 6: Thema 1 Gezondheid.
- Les 1: Jouw lichaam werkt op voedsel
- Les 2: Wat doet voedsel
- Les 3: Met je eten mee op reis
- Groep 8: Thema 1 Gezondheid
- Les 2: Transport door de bloedbaan. Hier wordt verteld dat bloed voedingsstoffen vervoert en afvalstoffen afvoert, nieren afvalstoffen uit het bloed halen en er urine van maken.
Blauwe Planeet
- Groep 6: Hoofdstuk 4 Hoe kom je aan warm water?
- Les 1: Wat heb je nodig voor een warme douche? In deze les wordt er gekeken naar het schone water in Nederland. Waar komt het vandaan en hoe wordt het verwarmd?
- Les 3: Waar komt warm water vandaan? In deze les wordt verteld hoe water wordt gezuiverd.
Naut
- Groep 7: Thema 3 Voeding en lichaam
- Les 1: Voeding en je lichaam. In deze les wordt gekeken naar wat je lichaam nodig heeft, brandstoffen en bouwstoffen.
- Les 2: Je spijsvertering. In deze les wordt de reis van het voedsel behandeld, mond, slokdarm, maag, darmen en de nieren
Argus Clou
- Groep 6: Thema 5 Boodschappen doen in de natuur
- Les 2: Eten in een aardehuis. Deze les gaat over voedsel vroeger en nu. Voedsel kan bederven door bacteriën en schimmels. Daarnaast kun je voedsel bewerken, zodat het langer houdbaar blijft.
- Les 5: Kijkplaat. Deze les is een kijkplaat met als doel bewustwording van wat mensen uit de natuur halen. Het gaat o.a. over voedsel, bewaren en bederven.
- Groep 7: Thema 4 Goed gebouwd
- Les 1: Je lijf van binnen. Deze les gaat over de spijsvertering.
- Les 5: Kijkplaat. Deze les is een kijkplaat. Het gaat over de spijsvertering, kringloop van gassen bij dieren, uitwerpsels en braakballen. Deze plaat kan gebruikt worden om een kijkdoos te maken.
Leefwereld
- Groep 7: Les 10 De spijsvertering
Wijzer door natuur en techniek
Groep 7: Hoofdstuk 1. In dit hoofdstuk wordt o.a. de spijsvertering aangeboden.
Extra materialen
- Teleblik
Op www.teleblik.nl is beeldmateriaal te vinden, die u de mogelijkheid biedt om zelf fragmenten te selecteren en deze bijvoorbeeld in een presentatie te verwerken. Als u nog geen toegang tot Teleblik heeft kunt u een gratis account aanvragen op de site.
