De onstuitbare opmars van exoten

De onstuitbare opmars van exoten

In Nederland komen steeds meer dier- en plantsoorten voor die een exotische oorsprong hebben. Ze zijn hier door de mens gebracht en planten zich nu zelfstandig voort. Dit noemen we ‘exoten’. Sommige aarden hier uitstekend, andere vormen een plaag. Enkele exoten verdringen soorten die al veel langer in Nederland gevestigd zijn. Dat exoten het goed doen in Nederland, en dan vooral in steden, heeft te maken met de toenemende globalisering, met de opwarming van de aarde, en met het ‘heat island’-effect in steden. In deze veldwerkopdracht onderzoeken leerlingen welke exoten in de buurt voorkomen en hoe ze hier terecht zijn gekomen, welke rol ze in het ecosysteem spelen en waarom ze hier zo goed gedijen. Ze verzamelen gegevens op locatie en beantwoorden de vragen door biologisch, aardrijkskundig en scheikundig onderzoek te combineren.

Docenthandleiding

 

Leerlinghandleiding

  • Het arrangement De onstuitbare opmars van exoten is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Laatst gewijzigd
    18-12-2025 11:53:28
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    In Nederland komen steeds meer dier- en plantsoorten voor die een exotische oorsprong hebben. Ze zijn hier door de mens gebracht en planten zich nu zelfstandig voort. Dit noemen we ‘exoten’. Sommige aarden hier uitstekend, andere vormen een plaag. Enkele exoten verdringen soorten die al veel langer in Nederland gevestigd zijn. Dat exoten het goed doen in Nederland, en dan vooral in steden, heeft te maken met de toenemende globalisering, met de opwarming van de aarde, en met het ‘heat island’-effect in steden. In deze veldwerkopdracht onderzoeken leerlingen welke exoten in de buurt voorkomen en hoe ze hier terecht zijn gekomen, welke rol ze in het ecosysteem spelen en waarom ze hier zo goed gedijen. Ze verzamelen gegevens op locatie en beantwoorden de vragen door biologisch, aardrijkskundig en scheikundig onderzoek te combineren.
    Leerniveau
    HAVO 4; VWO 4; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Interactie; Ecologisch denken; Systeem; Dynamisch evenwicht; Wisselwerking met abiotische en biotische omgeving; Biologie; Hoe vorm en functioneren van organismen passen bij de omgeving waarin zij leven; Voedselrelaties; Zelforganisatie van ecosystemen, dynamiek en evenwicht; Zelfregulatie van ecosystemen; Interactie in ecosystemen; Samenstelling van ecosystemen; Ecosysteem; Aanpassing;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    biologie, bioloog, buitenles, exoten, impuls open leermateriaal, iol, onderzoek, outdoor learning, stad, veldwerk

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Veldwerk in de Stad. (2025).

    Antibiotica gezocht!

    https://maken.wikiwijs.nl/217614/Antibiotica_gezocht_

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.