Menu
  • De onstuitbare opmars van exoten
  • Colofon
  • Maak variant Print PDF
  • Zoek in dit lesmateriaal
  • Wissel naar digibord weergave
  • wikiwijs-logo
    • Over Wikiwijs
    • Wikiwijs Updates
    • Disclaimer
    • Privacy
    • Cookies
    Wikiwijs is een dienst van

De onstuitbare opmars van exoten

Terug naar de overzichtspagina

De onstuitbare opmars van exoten

In Nederland komen steeds meer dier- en plantsoorten voor die een exotische oorsprong hebben. Ze zijn hier door de mens gebracht en planten zich nu zelfstandig voort. Dit noemen we ‘exoten’. Sommige aarden hier uitstekend, andere vormen een plaag. Enkele exoten verdringen soorten die al veel langer in Nederland gevestigd zijn. Dat exoten het goed doen in Nederland, en dan vooral in steden, heeft te maken met de toenemende globalisering, met de opwarming van de aarde, en met het ‘heat island’-effect in steden. In deze veldwerkopdracht onderzoeken leerlingen welke exoten in de buurt voorkomen en hoe ze hier terecht zijn gekomen, welke rol ze in het ecosysteem spelen en waarom ze hier zo goed gedijen. Ze verzamelen gegevens op locatie en beantwoorden de vragen door biologisch, aardrijkskundig en scheikundig onderzoek te combineren.

Docenthandleiding

PDF openen in nieuw tabblad

 

Leerlinghandleiding

PDF openen in nieuw tabblad

 

Geef feedback!

Colofon

Het arrangement De onstuitbare opmars van exoten is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
Veldwerk in de Stad
Laatst gewijzigd
18-12-2025 11:53:28
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
In Nederland komen steeds meer dier- en plantsoorten voor die een exotische oorsprong hebben. Ze zijn hier door de mens gebracht en planten zich nu zelfstandig voort. Dit noemen we ‘exoten’. Sommige aarden hier uitstekend, andere vormen een plaag. Enkele exoten verdringen soorten die al veel langer in Nederland gevestigd zijn. Dat exoten het goed doen in Nederland, en dan vooral in steden, heeft te maken met de toenemende globalisering, met de opwarming van de aarde, en met het ‘heat island’-effect in steden. In deze veldwerkopdracht onderzoeken leerlingen welke exoten in de buurt voorkomen en hoe ze hier terecht zijn gekomen, welke rol ze in het ecosysteem spelen en waarom ze hier zo goed gedijen. Ze verzamelen gegevens op locatie en beantwoorden de vragen door biologisch, aardrijkskundig en scheikundig onderzoek te combineren.
Leerniveau
HAVO 4; VWO 4; VWO 5;
Leerinhoud en doelen
Interactie; Ecologisch denken; Systeem; Dynamisch evenwicht; Wisselwerking met abiotische en biotische omgeving; Biologie; Hoe vorm en functioneren van organismen passen bij de omgeving waarin zij leven; Voedselrelaties; Zelforganisatie van ecosystemen, dynamiek en evenwicht; Zelfregulatie van ecosystemen; Interactie in ecosystemen; Samenstelling van ecosystemen; Ecosysteem; Aanpassing;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Trefwoorden
biologie, bioloog, buitenles, exoten, impuls open leermateriaal, iol, onderzoek, outdoor learning, stad, veldwerk

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

Veldwerk in de Stad. (2025).

Antibiotica gezocht!

https://maken.wikiwijs.nl/217614/Antibiotica_gezocht_

De onstuitbare opmars van exoten
nl
Veldwerk in de Stad
2025-12-18 11:53:28
In Nederland komen steeds meer dier- en plantsoorten voor die een exotische oorsprong hebben. Ze zijn hier door de mens gebracht en planten zich nu zelfstandig voort. Dit noemen we ‘exoten’. Sommige aarden hier uitstekend, andere vormen een plaag. Enkele exoten verdringen soorten die al veel langer in Nederland gevestigd zijn. Dat exoten het goed doen in Nederland, en dan vooral in steden, heeft te maken met de toenemende globalisering, met de opwarming van de aarde, en met het ‘heat island’-effect in steden. In deze veldwerkopdracht onderzoeken leerlingen welke exoten in de buurt voorkomen en hoe ze hier terecht zijn gekomen, welke rol ze in het ecosysteem spelen en waarom ze hier zo goed gedijen. Ze verzamelen gegevens op locatie en beantwoorden de vragen door biologisch, aardrijkskundig en scheikundig onderzoek te combineren.
educationLevel
OnderwijsBegrippenKader
HAVO 4
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/70af3752-c6ad-43d9-aa0c-9ff099931f8a
educationLevel
OnderwijsBegrippenKader
VWO 4
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/e2026706-0829-4a4c-b726-9409b6f407e1
educationLevel
OnderwijsBegrippenKader
VWO 5
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/f2513775-3d54-423b-803b-15e06a8c89a8
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Interactie
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/10adc434-31fe-4b63-8201-05d235863861
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Ecologisch denken
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/1aa432da-02ec-40bb-a9c0-a1e3fa0b43fd
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Systeem
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/2219fedb-6dd6-44aa-bef5-f7d95f114f83
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Dynamisch evenwicht
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/25661339-1281-434c-be08-b7f5ac8cd432
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Wisselwerking met abiotische en biotische omgeving
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/2a218c6c-4005-48f1-a9b4-eb182885ca39
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Biologie
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/2b363227-8633-4652-ad57-c61f1efc02c8
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Hoe vorm en functioneren van organismen passen bij de omgeving waarin zij leven
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/2d5294b2-cd8f-422d-8633-57b4a576f499
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Voedselrelaties
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/6c7aa3a5-f225-4dc8-99b5-642a2c14d663
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Zelforganisatie van ecosystemen, dynamiek en evenwicht
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/7894bf41-79cc-4d81-ad2f-9d6e1f0f2e44
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Zelfregulatie van ecosystemen
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/c917a924-a764-4644-9416-7244acc6506f
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Interactie in ecosystemen
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/dc27863a-2bc5-4bdc-b741-d52da377cfa9
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Samenstelling van ecosystemen
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/f49c7177-a934-4ab7-974e-74aefc156abd
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Ecosysteem
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/f81eade6-aa77-45d1-b8f0-60aa2f960249
educationalSubject
OnderwijsBegrippenKader
Aanpassing
http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader/ff074673-6c23-4841-a459-6acf9b94923b
leerling/student
biologie, bioloog, buitenles, exoten, impuls open leermateriaal, iol, onderzoek, outdoor learning, stad, veldwerk

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

  • PDF
  • JSON
  • IMSCP package

Metadata

  • Metadata overzicht (Excel)

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

  • IMSCC package

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

Sluiten