Menu

  Transport over celmembraan

Transport over celmembraan

Transport over celmembraan

Omschrijving misconcept

De leerlingen denken dat

  • alles wat een cel nodig heeft binnenkomt via diffusie.
  • de celmembraan alleen stoffen doorlaat op basis van grootte.
  • de celmembraan statisch is.

 

Achtergrond misconcept

Een cel wordt omgeven door een selectief-permeabel membraan dat bepaalt welke stoffen de cel wel of niet kunnen binnendringen. Dit membraan reguleert het transport op basis van diverse factoren, zoals de grootte, lading, vorm en vetoplosbaarheid van moleculen. Kleine moleculen zoals water, zuurstof en koolstofdioxide kunnen vrij diffunderen, terwijl andere moleculen, zoals suikers en ionen, doorgaans actief moeten worden getransporteerd. Een veelvoorkomend misverstand is dat alle stoffen de cel via diffusie binnenkomen. Dit wordt mede veroorzaakt door verwarring tussen de volledig permeabele celwand en de selectieve celmembraan. Daarnaast hebben het vereenvoudigde beeld van het membraan als een statisch 'plastic zakje', en het onjuist gebruik van termen als semi-permeabel (selectie op grootte) versus selectief-permeabel (selectie op meerdere eigenschappen), invloed op dit misconcept. Dergelijke begripsverwarring wordt vaak versterkt doordat schoolmethodes deze termen inconsistent gebruiken.

De celmembraan is zodanig klein dat het met het blote oog niet waarneembaar is. In educatieve illustraties wordt het membraan meestal weergegeven als een ordelijk patroon van fosfolipiden – vaak als bolletjes met lijntjes – maar dergelijke afbeeldingen doen geen recht aan belangrijke eigenschappen zoals de beweeglijkheid, flexibiliteit en het zelfherstellend vermogen van het membraan. De celmembraan is dus niet statisch maar juist dynamisch.

 

Voorbeeldaanpak in de les

Uit deze handleiding met uitbeeldpractica zijn practica 20 “Membranen met zeep” en 21 “Exo en endocytose met lijven” geschikt.

 

De werkbladen van de University of York Science Education Group bieden handvatten om deze misconcepties doelgericht zichtbaar te maken en te adresseren.

Werkbladen in het Engels voor TTO klassen:

 

Bronnen en verder lezen

AlHarbi, N. N. S., et al. (2015). Influence of particle theory conceptions on pre-service science teachers' understanding of osmosis and diffusion. Journal of Biological Education, 49(3), 232-245.

Çalýk, M., Ayas, A. and Ebenezer, J. V. (2005). A review of solution chemistry studies: insights into students' conceptions. Journal of Science Education and Technology, 14(1), 29-50.

Christianson, R. G. and Fisher, K. M. (1999). Comparison of student learning about diffusion and osmosis in constructivist and traditional classrooms. International Journal of Science Education, 21(6), 687-698.

Douvdevany, O., Dreyfus, A. , Jungwirth, E. (1997). Diagnostic instruments for determining junior high-school science teachers' understanding of functional relationships within the 'living cell'. International Journal of Science Education, 19(5), 593-606.

Marek, E. A., Cowan, C. C. and Cavallo, A. M. L. (1994). Students' misconceptions about diffusion: how can they be eliminated? The American Biology Teacher, 56(2), 74-77.

Oztas, F. and Oztas, H. (2016). How do biology teacher candidates know particulate movements & random nature of matter and their effects to diffusion. Journal of Education and Practice, 7(29), 189-194.

Sanger, M. J., Brecheisen, D. M. and Hynek, B. M. (2001). Can computer animations affect college biology students' conceptions about diffusion and osmosis? The American Biology Teacher, 63(2), 104-109.

Stains, M. and Sevian, H. (2015). Uncovering implicit assumptions: a large-scale study on students' mental models of diffusion. Research in Science Education, 45(6), 807-840.

Tomažič, I. and Vidic, T. (2012). Future science teachers' understandings of diffusion and osmosis concepts. Journal of Biological Education, 46, 66-71.

Colofon

Het arrangement Transport over celmembraan is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
Kennisbank biologie
Laatst gewijzigd
2025-10-09 16:16:54
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Manieren om het dit misconcept bij leerlingen aan te pakken: Transport over celmembraan
Leerniveau
HAVO 4; VMBO theoretische leerweg, 4; VWO 6; HAVO 5; VWO 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VWO 5;
Leerinhoud en doelen
Biologie;
Eindgebruiker
leraar
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Trefwoorden
actief transport, celmembraan, celwand, diffusie, permeabel, permeabiliteit, selectief, semi-permeabel

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.