2.1 AI Toepassingen - niveau 1

2.1 AI Toepassingen - niveau 1

Voorbereiding

Welkom bij je lessen over artificiële intelligentie (AI)!

Wat is AI? AI is slimme software. Je vindt het overal. In je spelletjes. In apps op je telefoon. En in de filmpjes die je ziet.

In deze lessen leer je over AI. Je leert hoe AI slim wordt. En hoe je AI kunt gebruiken. Je kunt er teksten mee maken. Of tekeningen. Je leert ook hoe je veilig met AI omgaat. En hoe jij de baas blijft over de computer.

 

Digitale geletterdheid

AI snappen is een deel van digitale geletterdheid. Wat is dat? Dat is slim zijn met de computer.

Digitale dingen zijn overal. In je telefoon. In je tablet. In je computer. En in de auto van je ouders. Je moet weten hoe je deze dingen gebruikt. En hoe je ze veilig gebruikt. Zo weet je wie de baas is. Jij bent de baas over de computer. Niet andersom.

Start

Benodigdheden

Zorg dat je alles op orde hebt om de les te kunnen maken.

Heb je je laptop of tablet opgeladen?

Heb je oortjes of een koptelefoon? Dan kun je de video's in stilte bekijken.

Zorg dat je papier en pen of stiften bij de hand hebt. Het is handig om dingen op te schrijven. Of ben je al zo digitaal handig dat je daarvoor een tekstverwerkings-of presentatie-programma gebruikt?

Introductie

Leerdoelen

 

Na de les kan ik:

  • verschillen herkennen en benoemen tussen een menselijke tekst en een tekst die met behulp van AI is geschreven, door te letten op het gebruik van emotie, details, logica en herhaling.
  • een eigen verhaal schrijven waarin de tekortkomingen van de AI-tekst (zoals vlakke emoties of gebrek aan details) bewust zijn verbeterd.

Opbouw

Deze les is als volgt opgebouwd:

 

  1. Voorkennis: wat weet je al?
  2. Instructie:
    • De geschiedenis van AI
    • Informatie over generatieve AI
    • De kansen en risico's
    • Toepassingen van AI
  3. Opdracht / Verdiepende opdracht
  4. Samenvatting en weetjes
  5. Evaluatie
  6. Bronnen

Voorkennis: wat weet je al?

In de les over AI en neurale netwerken is gekeken hoe AI achter de motorkap werkt, hoe AI dingen herkent en wat machine learning is.

Kijkvraag:

Kun jij nog meer dingen bedenken die je een machine kunt leren?

 

​

Instructie

De geschiedenis van AI

AI is niet iets nieuws. Kijk naar deze tijdlijn om te zien hoe oud het al is.

Kijkvraag:

Wat weten jouw ouders eigenlijk van AI uit hun tijd?

 

 

Generatieve AI

Generatieve AI is dus een soort AI. Er zijn ook nog veel meer onzichtbare soorten van AI. Zoals bijvoorbeeld de AI die ervoor zorgt dat een auto zelf kan sturen, de AI die de taalsoftware van jouw school helpt om je in het goede niveau te zetten, de AI in een wasmachine die kijkt hoe vies de was is en dan de hoeveelheid wasmiddel en wastijd aanpast, etc. Toch kennen we generatieve AI het beste. Dat komt omdat we dat zelf opdrachten kunnen geven en makkelijk kunnen besturen. Leer in deze video in één minuut meer over generatieve AI.

Kijkvraag:

Heb jij al eens generatieve AI gebruikt?

Ja, welke tool gebruikte je dan? Bijv. ChatGPT, Gemini of Co-pilot. Maar het kan ook een Chatbot in Tiktok of Snapchat zijn.

 

Kansen en risico's

Kansen van AI

Stel je voor dat je een geheime, digitale schatkaart hebt. Het is geen gewone kaart, maar een schatkaart die je helpt om sneller, slimmer en creatiever te zijn. Deze schatkaart is geen ding dat je kunt aanraken, het is AI, jouw onzichtbare helper.

Met deze schatkaart in je zak zijn saaie schoolopdrachten plotseling een stuk leuker. Stel je voor dat je een verhaal moet schrijven. Je hoeft niet meer eindeloos te zoeken naar die ene spelfout. Je onzichtbare helper, jouw AI-schrijfhulp, fluistert het juiste woord en zoekt de foutjes voor je op. In een oogwenk is je verhaal perfect en ben je klaar voor het volgende avontuur!

En als je een tekst in een vreemde taal moet lezen, hoef je niet meer met je vinger door een dik woordenboek te bladeren. Jouw AI-vertaler opent de poort naar de andere taal en vertelt je meteen wat er staat. Zelfs de moeilijkste zinnen worden plotseling helder.

Maar de grootste schat is de magie van de AI-plaatjesgenerator. Met een paar simpele woorden tover je een illustratie tevoorschijn. Je werkstuk over de ruimte heeft opeens een tekening van een vliegende eenhoorn. Je stripverhaal over piraten heeft de perfecte plaatjes.

Dankzij je digitale schatkaart kun je uren besparen. Je krijgt meer tijd om te spelen, te sporten of om nog creatiever te zijn. De wereld van AI is jouw gereedschapskist om de toekomst te ontdekken. Maar...

Risico's  van AI

Je onzichtbare helper, jouw AI, is geweldig. Het kan bergen werk verzetten en geeft je een superkracht. Maar elk avontuur kent ook gevaren. Jouw digitale helper heeft een zwakke plek: het maakt gewoon fouten.

Stel je voor dat de AI-vertaler je helpt met je werkstuk, maar plotseling verandert het een simpele zin in iets heel geks. Of de AI-plaatjesgenerator maakt een draak met vijf vleugels en drie koppen, terwijl jij een normale draak in gedachten had.

Je kunt hem niet zomaar alles geloven. De gouden regel voor elke avonturier is daarom: controleer altijd! Raadpleeg een betrouwbare bron, zoals een woordenboek of een website van de overheid. Wees zelf de kapitein van je schip, en gebruik je slimme helper alleen als kompas.

Er is nog een gevaar: jouw helper onthoudt alles. Als je hem een foto geeft, of je echte naam, kan hij die informatie bewaren. Daarom moet je je schat verbergen. Jouw geheime schat is je privacy. Geef nooit je adres, wachtwoorden of andere persoonlijke informatie aan een AI-tool. Dat is de code van de moderne avonturier.

En tot slot, de grootste uitdaging: word niet lui. Je helper is er om je te helpen, niet om al het werk van je over te nemen. Blijf zelf denken, schrijven, lezen en rekenen. Zo zorg je ervoor dat de superkracht van de AI niet jouw eigen talenten overschaduwt. Durf zelf de touwtjes in handen te houden.

Bekijk het maar eens:

Kansen en risico's van AI

Toepassingen van AI

Je hebt soms dus niet eens precies door waar allemaal AI in verwerkt zit. Ga eens na welke toepassingen je al kent:

 

Voorbeelden van toepassingen

Op de NPO Kennis-pagina “Wat kunnen we allemaal met AI?” ontdek je hoe slimme computers ons dagelijks helpen. Je ziet voorbeelden van AI in het ziekenhuis (waar dokters sneller ziekten opsporen), op school (waar programma’s je extra helpen oefenen) en onderweg (met apps die verkeer en bussen voorspellen). Ook leer je hoe AI plaatjes of muziek kan maken, maar dat het niet altijd alles goed begrijpt. Er komen ook vragen aan bod over wat wél mag met jouw gegevens (privacy) en wat dit betekent voor banen van mensen.

NPO kennis - Wat kunnen we allemaal met AI?

Toepassingen van AI 2

Deze video geeft goed weer hoe in jouw leven Artificiële intelligentie voorbij komt.

Kijkvraag:

Welke toepassingen ken je uit je eigen leven?

Welke zijn nieuw voor je?

 

Opdracht

Opdracht

 

Doel: Inzicht krijgen in wat AI jou kan brengen en welke gevaren er ook zijn, en dit koppelen aan jouw eigen leven.

Maak een AI-Mindmap!

Dit heb je nodig:

  • Een A4- papier als je alleen werkt en een A3-papier als je met een groep werkt

  • Stiften of kleurpotloden

  • Liniaal (optioneel)

Stappenplan

  1. Centraal woord

    Schrijf in het midden van je vel in grote letters “AI” en maak eromheen een cirkel.

  2. Twee hoofdtakken

    Trek van de cirkel twee dikke lijnen naar buiten en schrijf daarboven:

    • Kansen

    • Risico’s

  3. Vul de kansen in

    Bedenk voor jezelf: op welke manieren kan AI jou helpen?

    Bijvoorbeeld:

    • Sneller moeilijke woorden opzoeken

    • Leuke plaatjes maken voor een spreekbeurt

    • Slimme spelletjes die me uitdagen

      Schrijf bij de “Kansen”-tak steeds één woord of korte zin en teken er een kleine tekening bij.

  4. Vul de risico’s in

    Bedenk ook: wat kan er misgaan met AI?

    Bijvoorbeeld:

    • AI kan niet altijd de waarheid zeggen

    • Privacy: AI weet als je locatie of namen deelt

    • Te afhankelijk worden en zelf minder leren

      Schrijf bij de “Risico’s”-tak één woord of korte zin per tak en maak er een kleine tekening bij.

  5. Eigen situatie koppelen

    Onder elke tak kies je één kans en één risico die voor jou het belangrijkste zijn.

    Schrijf ernaast waarom dit voor jou geldt. Denk aan thuis, op school of aan je hobby’s.

  6. Kleuren en versieren

    Maak je woordweb overzichtelijk met kleuren: bijvoorbeeld groen voor kansen en rood voor risico’s. Versier de lege plekken met kleine icoontjes of figuurtjes.

  7. Presenteren in de groep

    Hang je woordweb op of leg het op tafel. Vertel in tweetallen aan elkaar:

    • Welke kans kies jij en waarom?

    • Welk risico vind jij het zwaarst en hoe ga je daar slim mee om?

     

Met deze oefening ontdek je zelf hoe AI je leven kan verrijken én waar je op moet letten om veilig en verstandig te blijven werken.

Verdiepingsopdracht

Maak je fantasiedier met AI

 

Doel: Oefenen met duidelijke prompts en ontdekken hoe AI Studio van Het Klokhuis jouw ideeën omzet in beeld.

1. Voorbereiding

  • Zorg dat je een tablet of laptop hebt en internet.
  • Open je browser en ga naar aistudio.hetklokhuis.nl.
  • Bekijk (samen) de video Wat kan AI maken?

2. Eerste prompt: schets je dier

  1. Kies in AI Studio de optie Fantasie AI.

  2. Loop de stappen door. Wat vraagt de computer aan je?

  3. Klik op "Maak” en wacht tot de AI jouw afbeelding toont.

  4. Sla je afbeelding op of maak een screenshot.

3. Resultaat beoordelen

Maak in je schrift of digitaal een kort verslagje met:

  • Een mini-weergave van je plaatje (schets of screenshot)

  • Antwoord op:

    • Wat vind je goed gelukt?

    • Wat zou je anders willen zien?

4. Prompt verfijnen

  1. Gebruik nu samen met je maatje de zelfde keuzes. Komt het zelfde plaatje eruit? Hoe kan dat?

  2. Noteer weer wat er beter of juist verrassend is.

5. Reflectie-vragen

  • Welke extra informatie in je prompt zorgde voor een duidelijker beeld?

  • Wanneer miste de AI iets wat jij wél had omschreven?

  • Hoe kun je in de toekomst je prompt nóg beter maken?

6. Klasbespreking

  • Werk in tweetallen en laat elkaars afbeeldingen zien.

  • Vertel elkaar wat jullie prompt was en hoe de AI reageerde.

  • Deel tips: welke woorden hielpen het beste om je idee duidelijk te maken?

 

Samenvatting en weetjes

Samengevat

Je hebt geleerd over de geschiedenis van AI en dat het dus niet iets nieuws is. Dat AI in veel meer dingen verstopt zit dan je zou denken. Dat er dus heel veel mogelijkheden zijn met AI, maar ook risico's omdat AI het ook wel eens flink fout kan hebben. Je moet AI dus altijd controleren.

Weetje

Wist je dat de computer in je game je in de gaten houdt?

De AI-tegenstander leert van jouw speelgedrag. Als jij bijvoorbeeld vaak naar rechts rent, onthoudt de computer dat. De volgende keer wacht hij daar op je om je te verrassen!

Zo wordt jouw tegenstander steeds slimmer, en blijft elk potje extra spannend.

 

Tussendoortje...Kattenluikje

Evaluatie

In deze les heb je ontdekt dat kunstmatige intelligentie (AI) overal om je heen te vinden is: in apps die plaatjes voor je maken, in spelletjes die zich aanpassen aan jouw niveau en in apparaten die je helpen met woorden vertalen of je kamer schoonmaken. We hebben samen gekeken naar kansen van AI, zoals handige hulp bij huiswerk, snelle zoekresultaten en toffe plaatjes voor je spreekbeurt. Maar we bespraken ook risico’s, zoals dat AI soms fouten maakt, vooroordelen kan herhalen of je privacy raakt als je gevoelige gegevens deelt. Door zelf voorbeelden te zoeken - bijvoorbeeld de autocorrectie op je telefoon of de video-aanbevelingen op YouTube - herken je nu in je eigen leven waar AI zit. Je weet waarom het belangrijk is dat je bewust met AI omgaat: geef alleen duidelijke opdrachten, deel geen privégegevens en blijf altijd zelf controleren of de uitkomst klopt.

 

Evaluatievragen

  • Waar gebruik jij AI in je dagelijks leven?
  • Wat vind je het leukste én wat het moeilijkste aan AI?
  • Welke afspraak maken we om AI veilig te gebruiken op school?

Bronnen

Deze lessen zijn gebruikt om dit leermateriaal te maken:

 

Bronnen en licenties:

  • Van FutureNL, Digidoeners, open leermateriaal CC-BY-NC-ND:
    • Basis AI: https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/yGdyfTK28XcsDSY2d/yNtkgR68Q3FJTzXWG
    • Kunstmatige intelligentie:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/7CxrRs29t5viMKeuy
    • Hoe slim zijn machines nou echt? https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/yN6CBaL6DBrbgWxD4
    • Generatieve AI:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/HCoQQDA55GunKhxQZ
    • Machine learning en neurale netwerken:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/oxCEAw97yHztoBxFu
    • Machine en deep learning:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/BFHNainj2jAsGzTBv
    • Wij zijn data:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/FhG2xqtwkvcNC8tmD/ygeDm6xiuJWDvwHb6
    • Later als ik groot ben:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/sh5JZrr5zuDRtEcDB
    • Risico's en kansen van AI:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/e7o5DDzqAGvbTD6rD
    • De AI-inspecteur:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/uvhrACSsevrxdDeBQ
    • Prompts:
      https://www.lessonup.com/nl/channel/futurenl/lesson/n4WRGaSSkeaBZain2

 

  • Van Klokhuis, Klokhuis over AI, gesloten leermateriaal, open beschikbaar
    • Het Klokhuis over AI: https://hetklokhuis.nl/dossier/168/het-klokhuis-over-ai/824/het-klokhuis-over-ai
    • AI studio van Klokhuis: https://aistudio.hetklokhuis.nl/nl

  • Het arrangement 2.1 AI Toepassingen - niveau 1 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Inspiratielessen
    Laatst gewijzigd
    2025-09-29 16:33:22
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    In deze les leer je dat de werking van AI vergelijkbaar is met hoe de hersenen van een mens werken.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    Tussendoortje...Kattenluikje
    https://youtu.be/o1N3PiK13wA     		Video

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Inspiratielessen. (z.d.).

    1.2 AI: Neurale netwerken en data - niveau 2

    https://maken.wikiwijs.nl/218953/1_2_AI__Neurale_netwerken_en_data___niveau_2

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van