Vakoverstijgend Rekenen - Hoofdpagina

Introductie

Welkom op de hoofdpagina van Vakoverstijgend Rekenen WikiWijs. Vakoverstijgend Rekenen is een overzichtelijke aanpak voor het versterken van de basisvaardigheden, waar met name leerlingen die moeite hebben met rekenen baat bij hebben. Hieronder een overzicht van wat er via de inhoud aan de linkerzijde van de pagina te vinden is.

 

In de achtergrondinformatie staat beschreven wat Vakoverstijgend Rekenen inhoudt en welk advies de Onderwijsraad over rekenen geeft. Daarnaast zijn hier de rekenkaarten, rekentoetsen en een webinar met een toelichting op de aanpak te vinden.

Voor leerlingen is er oefenmateriaal te vinden bij vier domeinen (eenheden, vergelijkingen, verhoudingstabel en procenten). Er zijn oefenopgaven ontwikkeld voor klas 1 (1F-niveau), vmbo-b/k (2F-niveau), vmbo-tl (2F-niveau) en havo/vwo (3F-niveau). Ook zijn hier ondersteunende PowerPoints voor docenten te vinden.

Scholen die aan de slag willen met Vakoverstijgend Rekenen kunnen ondersteuning krijgen van WisMon Onderwijsinstituut. Meer informatie over de invoering en begeleiding is te vinden onder implementatie op school.

Achtergrondinformatie

Advies onderwijsraad

Het advies van de Onderwijsraad over rekenen is helder: voor het verbeteren van de basisvaardigheden is een vakoverstijgende aanpak nodig. Die aanpak moet zichtbaar worden in de nieuwe kerndoelen, maar ook binnen de scholen. Docenten moet meer samenwerken en gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor goed rekenonderwijs. Dat kan met het project Vakoverstijgend Rekenen. De reacties van leerlingen én docenten zijn unaniem enthousiast.

 

De aanpak van Vakoverstijgend Rekenen past goed bij de ambitie van minister Wiersma om op korte termijn de basisvaardigheden bij rekenen en taal te versterken. Met de aanpak van Vakoverstijgend Rekenen is het mogelijk om binnen twee jaar het rekenniveau in de hele school op orde te hebben.

 

Lees het advies van de Onderwijsraad (pag. 49-50):  Taal en Rekenen in het vizier

Wat is het?

Vakoverstijgend Rekenen is een begrijpelijke en effectieve aanpak voor de basisvaardigheden rekenen. Daarmee krijgen leerlingen meer plezier in rekenen, en stromen meer leerlingen door naar rekenniveau 2F/3F.

De kracht van Vakoverstijgend Rekenen zit in het gebruik van de verhoudingstabel. Als die tabel op de juiste manier ingezet wordt, is het een krachtig hulpmiddel om de rekenvaardigheden van leerlingen flink te verbeteren. Door de eenheden in de vakjes te schrijven, zien leerlingen de verbanden beter en snappen ze wat ze aan het doen zijn. Dan is het geen trucje, maar geeft het overzicht.   


Deze aanpak werkt alleen als alle docenten meedoen én als de verhoudingstabel op de juiste manier ingezet wordt. Leerlingen krijgen hierdoor meer overzicht en maken minder rekenfouten. Met name rekenzwakke leerlingen blijken baat te hebben bij deze aanpak.  

Een belangrijke afspraak is dat bij elk getal de eenheid genoteerd wordt. Dat geeft meer overzicht, en het omrekenen van eenheden wordt makkelijker.

Bij het berekenen van het antwoord worden twee methoden aangeboden:

  • Terugrekenen naar 1. Die aanpak wordt op de basisschool veel gebruikt.

  • Rekenen met de factor. Die aanpak wordt in de bovenbouw veel gebruikt.

Voorbeeld: De prijs van een vakantie is met 15% gestegen. De reis kostte eerst € 600,-. Hoe duur is de reis nu?

 

100% 115%
€ 600 ?

 

Terugrekenen naar 1%:  \(600 \div100\times115=690\) euro

Via de factor: \(600\times {115 \over 100}=690\) euro

 

In deze video zie je waarom het belangrijk is om in zo'n tabel eenheden bij de getallen te noteren.

 

Leerlingen kunnen digitaal Oefenen bij 5 domeinen en voor 4 vakken (wiskunde, natuurkunde, economie en scheikunde). De Rekenkaart is een effectief hulpmiddel voor leerlingen en docenten, en een manier om de gezamenlijke aanpak te borgen. Een Rekentoets helpt om het effect van de aanpak zichtbaar te maken (voor leerlingen, ouders en school), en om rekenen een duurzame plek in school te geven.

Voor docenten zijn er Lesmaterialen (PowerPoints). Dit lesmateriaal is ook gratis te downloaden op  Website Vakoverstijgend Rekenen

Er is ook een Professionele digitale leeromgeving ontwikkeld waar de resultaten van leerlingen opgeslagen worden. Deze omgeving werkt met meer feedback, meer oefenopgaven en instructievideo’s. Een proeflicentie is aan te vragen bij SmartTrack. Digitale leeromgeving SmartTrack

Scholen die willen starten met Vakoverstijgend Rekenen kunnen daarbij Ondersteuning krijgen van WisMon. Die ondersteuning begint met een oriënterend gesprek en een demonstratieles voor leerlingen en docenten. Vervolgens wordt met de school het best passende traject vastgesteld.

WisMon - Ondersteuning bij invoering   

 

Rekenkaart

Het succes van Vakoverstijgend Rekenen wordt pas echt zichtbaar als er op school een rekenkaart gebruikt wordt. Op zo'n rekenkaart staan alle afspraken die binnen de school gebruikt worden bij Vakoverstijgend Rekenen. Voor leerlingen is zo'n rekenkaart een geheugensteun. Voor docenten is de rekenkaart met name zinvol om nieuwe docenten snel kennis te laten maken met de rekenafspraken binnen school.

Hoe kun je ervoor zorgen dat alle rekenrijke vakken zich verantwoordelijk voelen voor de rekenkaart, en dat leerlingen hem ook daadwerkelijk gaan gebruiken?

  • Bespreek met elkaar welke vakken de rekenkaarten uitdelen in welke klassen, bijvoorbeeld dat het in klas 1 gedaan wordt door wiskunde, klas 2 door natuurkunde en klas 3 door economie.
  • Veel scholen kiezen ervoor om de rekenkaart toe te staan bij toetsen in de onderbouw, behalve wanneer een toets expliciet het omrekenen van eenheden toetst. Dit zou ook gefaseerd afgebouwd kunnen worden, bijvoorbeeld in klas 1 en 2 wel, en halverwege klas 3 niet. Het is goed hier gezamenlijk afspraken over te maken.

 

 

Wil je de rekenkaart aanpassen? Download dan onderstaande Word-document en maak hem op maat naar hoe jij het wilt hebben.

Rekentoetsen als afronding

Een goede manier om Vakoverstijgend Rekenen af te ronden is met behulp van een rekentoets. Daarmee wordt ook duidelijk welke leerlingen rekenniveau 1F, 2F of 3F gehaald hebben, en welke leerlingen extra ondersteuning verdienen.

Voorafgaand aan een summatieve afronding is het nuttig om een formatieve afronding te organiseren. Daartoe zijn oefenopdrachten beschikbaar die als oefentoets gemaakt kunnen worden. Door leerlingen samen te laten werken tijdens het maken van de formatieve toetsen kan het leereffect vergroot worden.

Bij interesse in summatieve rekentoetsen 1F, 2F of 3F ter afronding kun je contact met ons opnemen via info@vakoverstijgendrekenen.nl.

Oefentoets 1F

Hieronder is een oefentoets 1F met antwoordmodel beschikbaar. Leerlingen kunnen deze toets maken vóór of na het oefenen met de 1F-opgaven in WikiWijs. Door leerlingen samen te laten werken tijdens het maken van de formatieve toetsen kan het leereffect vergroot worden.

Bij interesse in een rekentoets 1F ter afronding kun je contact met ons opnemen via info@vakoverstijgendrekenen.nl.

Oefentoets 2F

Voorafgaand aan een summatieve afronding is het nuttig om een formatieve afronding te organiseren. Voor elk vak (wiskunde, natuurkunde en economie) zijn twee reeksen met oefentoetsen beschikbaar. De eerste reeks gaat over vergelijkingen, verhoudingstabel en procenten. De tweede reeks bestaat uit samengestelde rekenopgaven. Elke oefentoets is binnen 40 minuten te maken. Bij elke opgave is uitgebreide feedback beschikbaar.

Eerste reeks oefentoetsen:

Tweede reeks oefentoetsen:

Door leerlingen samen te laten werken tijdens het maken van de oefentoetsen kan het leereffect vergroot worden.

 

Bij interesse in een summatieve rekentoets 2F ter afronding kun je contact met ons opnemen via info@vakoverstijgendrekenen.nl.

Oefentoets 3F

Voorafgaand aan een summatieve afronding is het nuttig om een formatieve afronding te organiseren. Voor elk vak (wiskunde, natuurkunde en economie) zijn twee reeksen met oefentoetsen beschikbaar. Elke oefentoets is binnen 40 minuten te maken. Bij elke opgave is uitgebreide feedback beschikbaar.

Eerste reeks oefentoetsen:

Tweede reeks oefentoetsen:

Door leerlingen samen te laten werken tijdens het maken van de oefentoetsen kan het leereffect vergroot worden.


Bij interesse in een summatieve rekentoets 3F ter afronding kun je contact met ons opnemen via info@vakoverstijgendrekenen.nl.

Betaalde leeromgeving Smarttrack

Naast de gratis WikiWijs leeromgeving kun je als school ook gebruikmaken van een betaalde leeromgeving.

De voordelen van zo'n omgeving zijn:

  • Resultaten blijven zichtbaar voor leerlingen

  • Docenten kunnen hun klas volgen

  • Uitgebreide feedback met afbeeldingen

  • Meer oefenopgaven en meer vakken

  • Training voor een rekentoets

Geïnteresseerd? Maak een proefaccount aan voor de leeromgeving van SmartTrack:

SmartTrack proeflicentie

Webinar

Op donderdag 14 september 2023 gaven Kees Hooyman en Willie Kerkhof een Webinar over de implementatie van Vakoverstijgend Rekenen binnen jouw school.

Webinar - De kracht van Vakoverstijgend Rekenen

  • Wat is de kracht van Vakoverstijgend Rekenen?
  • Welke leermaterialen zijn er?
  • Hoe organiseer je dat op een school?
  • Welke hulp kun je krijgen bij invoering?

Deze video kan door scholen gebruikt worden om docenten enthousiast te maken voor de aanpak van Vakoverstijgend Rekenen. In de video wordt ook ingegaan op de mogelijke problemen bij de invoering, want het is niet eenvoudig om met zoveel docenten afspraken te maken. Bovendien wijkt de aanpak soms af van die van de leerboeken.

Na het bekijken kunnen scholen die ondersteuning willen hebben tijdens het invoeringstraject contact opnemen met onderwijsinstituut Wismon.

Onderwijsinstituut WisMon

Oefenmateriaal

Hier vind je oefenmateriaal voor leerlingen. Daarmee oefenen je leerlingen de basisvaardigheden rekenen.

WikiWijs is ook beschikbaar voor een mobiele telefoon. Er is geen inlogcode nodig en gegevens worden niet opgeslagen.

Oefenen

Er zijn vier onderdelen waarmee leerlingen kunnen oefenen:

  • Eenheden omrekenen
  • Vergelijkingen oplossen
  • Rekenen met een verhoudingstabel
  • Rekenen met procenten

Bij elk onderdeel kunnen leerlingen oefenen met opgaven, soms zonder context (kale sommen) en soms met context (verhaalsommen). Bij elk onderdeel is ook een korte uitlegvideo.

Ga voor het oefenmateriaal naar de leerlingomgevingen:

Eerste klas (1F) vmbo-basis/kader (2F) vmbo-tl (2F) havo/vwo (3F)

 

Eerste klas (1F)

Lesmateriaal voor leerlingen

Leerlingen kunnen direct aan de slag met het oefenmateriaal op WikiWijs Vakoverstijgend Rekenen 1F. Ga voor het oefenmateriaal naar:

Eerste klas (1F)

 

Powerpoints als lesmateriaal

Om de aanpak van Vakoverstijgend Rekenen in de lessen goed uit te leggen zijn PowerPoint presentaties ontwikkeld. In deze presentaties wordt de aanpak van rekenen geïntroduceerd aan de hand van vragen, met als doel de beste aanpak te vinden tijdens onderwijsleergesprekken. Elk onderdeel van Vakoverstijgend Rekenen heeft een apart PowerPoint-bestand, dat gedownload en naar eigen behoefte aangepast kan worden.

 

Daarnaast is er ook een PowerPoint beschikbaar met al het lesmateriaal van Vakoverstijgend Rekenen.

Vmbo-basis/kader (2F)

Lesmateriaal voor leerlingen

Leerlingen kunnen direct aan de slag met het oefenmateriaal op WikiWijs Vakoverstijgend Rekenen vmbo-basis/kader. Ga voor het oefenmateriaal naar:

vmbo-basis/kader (2F)

 

Powerpoints als lesmateriaal

Om de aanpak van Vakoverstijgend Rekenen in de lessen goed uit te leggen zijn PowerPoint presentaties ontwikkeld. In deze presentaties wordt de aanpak van rekenen geïntroduceerd aan de hand van vragen, met als doel de beste aanpak te vinden tijdens onderwijsleergesprekken. Elk onderdeel van Vakoverstijgend Rekenen heeft een apart PowerPoint-bestand, dat gedownload en naar eigen behoefte aangepast kan worden.

 

Daarnaast is er ook een PowerPoint beschikbaar met al het lesmateriaal van Vakoverstijgend Rekenen.

Vmbo-tl (2F)

Lesmateriaal voor leerlingen

Leerlingen kunnen direct aan de slag met het oefenmateriaal op WikiWijs Vakoverstijgend Rekenen vmbo-tl. Ga voor het oefenmateriaal naar:

vmbo-tl (2F)

 

Powerpoints als lesmateriaal

Om de aanpak van Vakoverstijgend Rekenen in de lessen goed uit te leggen zijn PowerPoint presentaties ontwikkeld. In deze presentaties wordt de aanpak van rekenen geïntroduceerd aan de hand van vragen, met als doel de beste aanpak te vinden tijdens onderwijsleergesprekken. Elk onderdeel van Vakoverstijgend Rekenen heeft een apart PowerPoint-bestand, dat gedownload en naar eigen behoefte aangepast kan worden.

 

Daarnaast is er ook een PowerPoint beschikbaar met al het lesmateriaal van Vakoverstijgend Rekenen.

Havo/vwo (3F)

Lesmateriaal voor leerlingen

Leerlingen kunnen direct aan de slag met het oefenmateriaal op WikiWijs Vakoverstijgend Rekenen havo/vwo. Ga voor het oefenmateriaal naar:

havo/vwo (3F)

 

Oefenmateriaal op Socrative

De oefenopgaven van Vakoverstijgend Rekenen zijn ook beschikbaar als Socrative-quiz. De voordelen van Socrative zijn:

  • De feedback is uitgebreider.

  • De docent ziet de vorderingen van alle leerlingen, en kan die opslaan en delen.

  • De docent bepaalt welke opgaven de leerlingen maken.

 

Voor elk vak zijn twee reeksen met oefenopgaven beschikbaar. De eerste reeks oefenopgaven gaat over vergelijkingen, verhoudingstabel en procenten.

  • De docent kan de oefenreeks opknippen in twee of drie kleinere reeksen.

  • Elke oefenreeks bestaat uit 24 opgaven, bedoeld voor ongeveer twee lessen.

 

De tweede reeks oefenopgaven bestaat uit samengestelde rekenopgaven. Het is aan te raden om na de uitleg eerst een of twee opgaven klassikaal te oefenen, en vervolgens de leerlingen in twee- of drietallen aan de opgaven te laten werken.

 

Powerpoints als lesmateriaal

Om de aanpak van Vakoverstijgend Rekenen in de lessen goed uit te leggen zijn PowerPoint presentaties ontwikkeld. In deze presentaties wordt de aanpak van rekenen geïntroduceerd aan de hand van vragen, met als doel de beste aanpak te vinden tijdens onderwijsleergesprekken. Elk onderdeel van Vakoverstijgend Rekenen heeft een apart PowerPoint-bestand, dat gedownload en naar eigen behoefte aangepast kan worden.

 

Daarnaast is er ook een PowerPoint beschikbaar met al het lesmateriaal van Vakoverstijgend Rekenen.

Implementatie op school

Hoe voer je het in?

Voor een succesvolle implementatie van Vakoverstijgend Rekenen op school is het belangrijk om alle docenten wiskunde, natuurkunde, scheikunde en economie te betrekken bij de invoering. Daarom is de eerste stap meestal het vormen van een kernteam (schoolleider, rekencoördinator, vakdocenten). Met het kernteam kun je het Webinar bekijken over Vakoverstijgend Rekenen.  

Bekijk het webinar hier

De volgende stap is een Startbijeenkomst waarbij alle vakdocenten kennis maken met de aanpak van Vakoverstijgend Rekenen, de (gratis) online leeromgeving en de rekenkaart. Op deze bijeenkomst worden ook afspraken gemaakt om het lesmateriaal te testen.

Na de testfase is de tijd aangebroken om keuzes te maken: past de aanpak van Vakoverstijgend Rekenen bij de school? Zijn er aanpassingen nodig aan de rekenkaart? Welke secties gaan welke onderdelen in de les oefenen? Welke afronding kiest de school?

 

Betrek het kernteam bij de onderstaande stappen:

  • Organiseer een startbijeenkomst.

  • Kies een groep om ervaring mee op te doen (b.v. 3 havo).

  • Kies welk lesmateriaal jullie daarbij gaan gebruiken.

  • Deel je succeservaringen. Betrek ook de leerlingen erbij.

  • Gebruik een rekenkaart om de afspraken over rekenen vast te leggen.

  • Kies een concreet einddoel, zoals een rekentoets in leerjaar 3.

  • Maak met secties een plan: wie doet welk onderdeel wanneer? Waar past het in het lesprogramma?

  • Betrek ook ouders bij het invoeringstraject, zowel vooraf als achteraf.

 

Om je te ondersteunen bij de implementatie is er een implementatiekaart ontwikkeld, die je stap voor stap door het proces begeleidt.  

Bekijk de implementatiekaart hieronder.

En in deze video wordt het invoeringstraject besproken: de stappen die voor een school belangrijk zijn voor een succesvol invoeringstraject.

Ondersteuning bij implementatie

Het implementeren van Vakoverstijgend Rekenen blijkt in de praktijk best complex te zijn. Dat komt vooral doordat alle vakken waarin veel gerekend wordt hun eigen traditie kennen. Docenten van de vakken economie, bedrijfseconomie, natuurkunde, scheikunde en wiskunde moeten dan een andere aanpak gebruiken dan in hun lesmethode, en dat werkt alleen als die docenten overtuigd zijn van de meerwaarde.  

Als officiële partner van Vakoverstijgend Rekenen heeft WisMon inmiddels meer dan 40 scholen begeleiding gegeven bij het implementatieproces. Elk traject passen we aan op de specifieke behoeften van de school. Vakoverstijgend Rekenen vraagt om een schoolbrede aanpak waarbij alle docenten en secties zich gesteund voelen. Gedurende het traject komt het kernteam en de procesbegeleider van WisMon regelmatig samen. In onze adviserende en coachende rol bespreken we de voortgang, sturen we bij waar nodig en vieren we successen met het hele team om Vakoverstijgend Rekenen tot een succes te maken.

Wil je meer weten over Vakoverstijgend Rekenen en hoe WisMon je hierbij kan helpen? Klik dan op onderstaande button of mail naar info@vakoverstijgendrekenen.nl en dan stemmen we samen de wensen en verwachtingen met elkaar af.

 

WisMon Onderwijsinstituut Plan direct een kennismakingsgesprek in

 

Artikelen

Vakoverstijgend Rekenen op het Raayland College Venray

RTL nieuws

Februari 2024 - Rekenniveau pubers rampzalig: 'We maken ons echt zorgen'

Februari 2024 - Vakoverstijgend Rekenen op RTL Nieuws

AD

NVOX

Euclides

Trouw

De Volkskrant

  • Het arrangement Vakoverstijgend Rekenen - Hoofdpagina is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Open leermaterialen Vakoverstijgend Rekenen
    Laatst gewijzigd
    2025-10-23 09:55:42
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Op deze pagina vind je links naar oefenmateriaal van Vakoverstijgend Rekenen, lesmateriaal en hulpmiddelen voor docenten en schoolleiders en gepubliceerde artikelen.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 3; HAVO 3; VWO 3; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    Verbanden en formules; Verhoudingen; Scheikunde; Economie; Verhoudingsvraagstukken; Rekenen/wiskunde; Meten en meetkunde; Natuurkunde; Procenten - berekeningen;
    Eindgebruiker
    leraar
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    vakoverstijgend rekenen, vor, vor24

    Bronnen

    Bron Type
    https://youtu.be/MCvMdH5PeCI
    https://youtu.be/MCvMdH5PeCI     		Video
    https://www.youtube.com/watch?v=x982op4X2dY
    https://www.youtube.com/watch?v=x982op4X2dY     		Video
    Februari 2024 - Rekenniveau pubers rampzalig: 'We maken ons echt zorgen'
    https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5437088/rekenniveau-pubers-middelbare-school-rampzalig-inspectie-onderwijs     		Link
    Februari 2024 - Vakoverstijgend Rekenen op RTL Nieuws
    https://www.youtube.com/watch?v=hkYxm58JX1s     		Video

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Vakoverstijgend Rekenen - Open leermaterialen WikiWijs. (2023).

    Vakoverstijgend Rekenen - havo/vwo

    https://maken.wikiwijs.nl/195629/Vakoverstijgend_Rekenen___havo_vwo

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van