Menu

Examen Scheikunde Havo 2024 2e tijdvak met video-uitleg

Examen Scheikunde Havo 2024 2e tijdvak met video-uitleg

Passievruchtaroma in sauvignon blanc

Wijn wordt gemaakt uit druivensap waaraan gist wordt toegevoegd. In de gistcellen vinden verschillende reacties plaats. Bij een van die reacties wordt glucose uit druivensap omgezet tot koolstofdioxide en ethanol.

Sauvignon blanc is een witte wijn met een passievruchtaroma. Dit aroma wordt onder meer veroorzaakt door de stof 3-MH. De stof 3-MH is niet aanwezig in druivensap, maar wordt door gistcellen gevormd uit de geurloze stof glutathion-3-MH. In figuur 1 zijn de structuurformules van glutathion-3-MH en 3-MH gegeven.

 

Glutathion-3-MH is opgebouwd uit een tripeptide en een molecuul 3-MH.
De laatste twee eenheden van het tripeptide zijn een cysteïne- en een glycine-eenheid.
De eerste aminozuur-eenheid van het tripeptide is anders gekoppeld dan de andere eenheden. Bij deze aminozuur-eenheid is de restgroep via een peptidebinding gekoppeld aan de cysteïne-eenheid.

De omzetting van glutathion-3-MH naar 3-MH vindt plaats in drie stappen (figuur 2).

 

Deze stappen vinden plaats onder invloed van enzymen.

Na het vergisten wordt de gist door middel van bezinken en afschenken gescheiden van de wijn. Dit proces zou sneller uitgevoerd kunnen worden door een andere scheidingsmethode toe te passen. Deze methode berust op hetzelfde verschil in stofeigenschap als bezinken.

In sauvignon blanc is nog een andere stof aanwezig die bijdraagt aan het passievruchtaroma: 3-MHA (figuur 3). De stof 3-MHA is de ester van 3-MH en één andere stof.

 

Tijdens de opslag van de wijn kan hydrolyse van 3-MHA plaatsvinden. Hieronder is de hydrolyse van 3-MHA onvolledig weergegeven.

Om een geurstof in wijn te kunnen waarnemen, moet de geurdrempel van die geurstof worden overschreden. De geurdrempel wordt hier gedefinieerd als de  minimale concentratie die de geurstof in wijn moet hebben om door mensen
waargenomen te kunnen worden. De geurdrempel van 3-MHA is 4,0 ng L–1 en de geurdrempel van 3-MH is 60 ng L–1.
Havoleerling Danilo formuleert de volgende hypothese:
De geurdrempel van een geurstof in wijn is hoger naarmate de geurstof beter in de wijn oplost. Wijn bestaat voor het grootste deel uit water.

Hoe sterk het passievruchtaroma in wijn wordt waargenomen, kan worden berekend met de Odour Activity Value (OAV).

 

 

In tabel 1 staan gegevens over de concentraties 3-MH en 3-MHA in een bepaalde fles sauvignon blanc.

 

 

De totale OAV van 3-MH en 3-MHA bij elkaar opgeteld is volgens tabel 1 gelijk aan 9,3·102. Wanneer sauvignon blanc lang bewaard wordt, zal het passievruchtaroma minder sterk worden.

Een oorzaak hiervan is de omzetting van 3-MHA tot 3-MH. De totale OAV neemt hierdoor af.
Na een bepaalde tijd is 50% van de 3-MHA in tabel 1 omgezet tot 3-MH.

uitlegfilmpje

Colofon

Het arrangement Examen Scheikunde Havo 2024 2e tijdvak met video-uitleg is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
Wouter Renkema Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2024-07-02 11:23:39
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

Dick Naafs heeft het arrangement met de vragen en antwoorden gemaakt. Wouter Renkema heeft alleen de video-uitleg erbij geplaatst.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Het havo eindexamen scheikunde 2e tijdvak 2024 is verwerkt in een arrangement. Bij de beantwoording van de vragen is gebruik gemaakt van het correctievoorschrift van de CEVO.
Leerniveau
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Scheikunde;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
3 uur en 0 minuten
Trefwoorden
2024, examen, havo, opgaven, samenvatting, scheikunde, uitleg

Bronnen

Bron Type
uitlegfilmpje
https://youtu.be/EQupbQc9iDk 		Video
uitlegfilmpje
https://youtu.be/EQupbQc9iDk 		Video
uitlegfilmpje
https://youtu.be/EQupbQc9iDk 		Video
uitlegfilmpje
https://youtu.be/EQupbQc9iDk 		Video
video-uitleg
https://youtu.be/EQupbQc9iDk 		Video
videosamenvatting alle leerstof havo eindexamen scheikunde
https://youtu.be/1-DfCJPAHDQ 		Video

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

Naafs, Dick. (2024).

Examen Scheikunde Havo 2024 2e tijdvak

https://maken.wikiwijs.nl/206922/Examen_Scheikunde_Havo_2024_2e_tijdvak

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

Meer informatie voor ontwikkelaars

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.