Denk ivm corona ook aan de hygiene. (Ik zou je bijvoorbeeld in deze tijd afraden om afval van straat te halen..)
Pas ook op scherp materiaal zoals blik : doe handschoenen aan als je ermee gaat werken.
2.b Logboek (2)
Logboek (2)
1. Schrijf de datum op.
2. Welk materiaal heb je verzameld? Heb je specifiek gekozen voor bepaald afval (bijvoorbeeld plastic) of verzamel je allerlei afval?
3. Maak foto's van je verzamelde afval.
Voeg een link toe met een post naar SeeSaw , waarin je een of meerdere foto's plaatst van je verzamelde afval.
4. Heb je al ideeen over je kunstwerk?
Beschrijf kort op, wat je verwachting zal zijn van jouw afval kunstwerk.
3. Kunst en Balans
3.a Wat is kunst
Stap 2: Bij dit onderdeel (3. Kunst en Balans) ga je meer ontdekken over:
- wat kunst is of kan zijn
- of er sprake is van schoonheid en lelijkheid in de kunst en wanneer balans daar een rol in speelt
- welke termen je kan gebruiken om een beeldend kunstwerk te beschrijven
- of je disbalans ook in kunstwerken kan zien (zoals in de werken van Picasso)
TIP:
Schrijf alle antwoorden op, op de vragen die komen gaan op (vraag + jouw antwoord).
Post in Seesaw en voeg de link in Egodact toe.
1. Wat is Kunst?
Bekijk onderstaand filmpje.
> Wat is kunst volgens het filmpje en
> wat is kunst volgens jou?
3.b Kunst mooi of lelijk?
Lees onderstaande blog. Geef antwoord op de vragen die voorbij komen.
Het is best een lange tekst, dus maak aantekeningen of laat iemand je (delen) voorlezen.
Wanneer is kunst mooi? (of in balans?)
Over schoonheid en wetenschap in de kunst
Over smaak valt niet te twisten, dat weten we allemaal; wat de een prachtig vindt of heerlijk vindt smaken, kan een ander juist verafschuwen. Dat geldt niet alleen voor eten, kleding of films, maar ook voor beeldende kunst. Wat vind jij bijvoorbeeld van het werk van Rothko(zie foto hieronder)? Ontroerend? Simpel? Lelijk? Overweldigend? Te abstract?
afbeelding 1: Drie schilderijen van Mark Rothko in het Museum of Contemporary Art in Los Angeles.
Ondanks dat iedereen een eigen smaak heeft, zijn er wel een paar ‘regels’ voor wat mensen eerder als mooi zullen beschouwen. En daar komt wetenschap om de hoek kijken. Vanuit een eigen invalshoek, want verschillende wetenschappelijke disciplines kijken op verschillende manieren naar schoonheid. In deze blogreeks bekijken we wat mooi is volgens filosofie, psychologie, neurowetenschap en wiskunde. Deel I:
Schoonheid volgens de neurowetenschap
Als je naar een kunstwerk kijkt of muziek luistert gebeurt er ook iets in je hersenen. Wat mooie dingen precies met onze hersenen doen is natuurlijk machtig interessant. Sinds ongeveer 15 jaar bestaat er een nieuw wetenschappelijk discipline dat zich uitsluitend daarmee bezighoudt: neuro-esthetica. Deze discipline is een combinatie van cognitieve psychologie, neurowetenschap, evolutionaire biologie en breinanatomie. Ze probeert de evolutionaire betekenis van schoonheid te ontdekken, om daarmee de essentie van kunst te achterhalen. Hoe? Door algemene ‘regels’ over schoonheid te vinden. En dat lukt best aardig, zoals je zelf kunt testen onderaan deze blog!
Je brein vindt kunst fijn. Wat gebeurt er dan als je een kunstwerk bekijkt? In principe doorloop je de volgende drie stappen:
Je beoordeelt razendsnel
De inhoud; en
De stijl van het kunstwerk;
Wat je ziet ontketent een stroom aan herinneringen en associaties gerelateerd aan het werk;
Die associaties en herinneringen leiden tot een emotionele reactie.
afbeelding 2: De orbitofrontale cortex (OFC) groen gemarkeerd in een hersenscan.
Interessant voor de neuro-esthetica is vooral stap 1, waarbij je als kijker meteen al een esthetisch (schoonheids)oordeel velt over wat je ziet. Als je naar kunst kijkt of muziek luistert die je mooi vindt, is er één hersengebied waar de meeste activiteit plaatsvindt: de zogenoemde orbitofrontale cortex (OFC). Hoe mooier je iets vindt, hoe actiever de OFC. De OFC is onderdeel van het beloningssysteem van de hersenen. Kort door de bocht kun je dus zeggen dat kunst een vorm van beloning voor de kijker is.
Kunst kijken: aangeleerd of een oerinstinct?
Om te achterhalen waarom de een iets mooi vindt en de ander niet, moet je eerst iets te weten komen over de manier waarop mensen kunst ervaren. Gebeurt dat bottom-up, dus wordt het gestuurd door primitieve prikkels (een soort instinct), of gebeurt het top-down, in welk geval het om aangeleerd gedrag en abstract denken gaat? Beide, zo blijkt.[1]
Het grootste verschil in hoe we kunst waarderen zit ’m in de soort kunst die we voor ogen hebben: figuratieve of abstracte kunst. Figuratieve kunst is bijvoorbeeld een portret, landschap of stilleven; je ziet direct wat het voor moet stellen. Bij abstracte kunst zie je dat niet. Over het algemeen bestempelen mensen figuratieve kunst eerder als ‘mooi’ dan abstracte.
En jij? Kijk eens naar de twee werken van Mondriaan hieronder. Welke vind jij het mooist, zo op het eerste gezicht?
figuratief
abstract
Figuratieve kunst bekijken: een oerinstinct
Figuratieve kunst doet met name een beroep op onze oerprikkels. Uit onderzoek naar oogbewegingen blijkt dat je een figuratief schilderij als Mondriaans Zelfportret heel gericht scant naar herkenbare vormen: ogen, de neus, en de handtekening van de kunstenaar onderaan.[2] Razendsnel (binnen 10 milliseconden[3]) hebben je hersenen de voorstelling verwerkt: je herkent een portret (zie stap 1a). Iets later, na 50 milliseconden, heb je ook de schilderstijl geanalyseerd (zie stap 1b).
Hoe komt het dat je langer over stap 1b doet? Stap 1a, het herkennen van alledaagse objecten en hun betekenis, zit in onze genen; vanuit een evolutionair oogpunt is het handig als je bijvoorbeeld een tijger herkent en weet dat die gevaarlijk is; of vuur, en weet dat dat warm is. Dit is dus een bottom-up-proces. Stap 1b, het herkennen van de stijl van een kunstwerk, is daarentegen duidelijk aangeleerd en afhankelijk van de cultuur. Het duurt langer om te analyseren, want het vraagt een zekere mate van abstract denken. Bovendien komen we het niet zo vaak tegen in ons dagelijks leven. Een top-down-proces dus.
Abstracte kunst: geestverruimend
Bij abstracte kunst gaat het er anders aan toe. In plaats van dat onze ogen zich focussen op de vormen die we herkennen, bekijken we het gehele werk veel globaler. Stap 1a slaan we over: er zijn geen figuratieve elementen te herkennen, behalve misschien lijnen en geometrische vormen. Dat betekent dat de stijl belangrijker wordt. Maar in het analyseren van schilderstijlen zijn we niet zo geoefend, zoals we al lazen; daar worden we niet dagelijks mee geconfronteerd. Op die manier zou je kunnen stellen dat abstracte kunst onze horizon verbreedt, door ons in contact te brengen met het minder bekende.[5] Bovendien heeft het ontbreken van stap 1a (het herkennen van de voorstelling) grote gevolgen voor stap 2 en ook 3: het associëren is minder gestuurd, en de emoties die daardoor getriggerd worden dus ook. Bij het bekijken van een abstract kunstwerk kom je misschien dus wel in een gedachtestroom die leidt tot nieuwe inzichten, ideeën en gevoelens!
Jouw brein in actie: kies je kunstwerk
Nu we meer weten over kunst en ons brein kun je zelf ontdekken hoe jouw hersenen kunst ervaren.
Ga jij bij onderstaande kunstwerken steeds voor A of B?
A
B
Mensen hebben over het algemeen een voorkeur voor organische vormen tegenover geometrische, vermoedelijk omdat scherpe hoeken en punten geassocieerd worden met gevaar.[6] In dit geval zou A het dus winnen van B.
A
B
Contrast blijkt een belangrijke factor te zijn in hoe mooi we iets vinden, simpelweg omdat onze ogen en dus hersenen het gemakkelijker kunnen verwerken.[7] Bij A is het contrast minder sterk dan bij B; B is bovendien Matisses origineel. Mooi hè?
A
B
Een juiste compositie wordt – niet geheel verrassend – als mooi ervaren; de compositie moet in balans zijn en de verhoudingen dienen te kloppen.[8] In dit geval is de compositie van A meer in balans dan die van B – en laat dat nou ook het origineel zijn. Van Gogh wist wel wat hij deed.
A
B
Naast balans is er nog iets dat we mooi vinden in een compositie: symmetrie, vooral bij abstractie kunst.[9] Grote kans dat B je dus meer aanspreekt dan A. We vinden symmetrie ook mooi in de natuur, denk maar eens aan alle perfect symmetrische bloemkelken, of aan de symmetrische patronen die je ziet als je een sneeuwvlokje onder de microscoop bekijkt. Ook mensen met een symmetrisch gezicht vinden we mooi.
Of we een kunstwerk al vaker hebben gezien en dus kennen, zorgt er ook voor dat we ‘m mooier vinden. Waarom? Vermoedelijk omdat onze hersenen gemakkelijker kunnen verwerken wat je ziet. Hoe makkelijker dat is, hoe meer positieve activiteit in onze hersenen er plaatsvindt.[12] In dit geval hebben we B ook al gezien bij contrast, dus prefereer je die vermoedelijk boven A. Dit ‘louter blootstelling’-effect (‘the mere exposure’ effect) van Zajoc geldt overigens niet alleen voor kunst, maar voor veel meer: woorden, muziek, vormen – en gezichten. Hoe vaker je iemand ziet, hoe groter de kans wordt dat je diegene mag.
2. Hoe en waarmee denk je na over Balans in kunst?
Eerst zie je een aantal termen die men gebruikt in de beeldende kunst. Daaronder staat de uitleg van de termen. Een paar termen zijn op de pagina hiervoor ook voorbij gekomen.
Je hoeft niet àlles te onthouden, maar na deze opdracht ga je oefenen met je mening geven over een paar kunstwerken door onderstaande termen te verwerken in je verhaal. Dan is het handig dat je weet wat ze (min of meer) betekenen.
~TIP: Zoek dus de termen op die je niet begrijpt.
Toelichting:
3.d Zoek de balans in de kunst
OPDRACHT 1: Zoek de balans in de kunst.
Beschrijf bij elke afbeelding hoe jij BALANS terug ziet.
Doe dit door eerst kort te beschrijven wat je ziet (wat wordt er afgebeeld) en dan hoe jij de balans in het kunstwerk denkt te zien.
Gebruik eventueel ook de termen voor je beschrijving uit opdracht 3.c. (Compositie, licht, kleur etc).
A. Stenen
B. Beeldhouwwerk
C Schilderij
D. Paleis op de Dam
E. Mondriaan
F. Design stoel
OPDRACHT 2. Disbalans in de kunst?
Bekijk ook deze video met de kunstwerken van Pablo Picasso:
a. Disbalans
Welk van deze kunstwerken vind jij NIET in balans (dus disbalans)? Maak een top 3 door screenshots te maken en bij elk werk een toelichting te geven.
b. Balans?
Zit er een werk tussen die volgens jou in balans is of balans uitstraalt? Maak een screenhot en leg uit waarom.
Logboek (3)
Logboek 3
1. Schrijf eerst weer de datum op.
2. Voeg hier je antwoorden op de vragen uit dit onderdeel toe (Kunst en Balans)
3. Wat heb je geleerd? Wat vond je bijzonder, of leuk, of saai?
4. Aan de slag! Maak je kunstwerk!
Uitleg
Stap 3: Richtlijnen afval kunstwerk
Jij hebt de afgelopen tijd afval verzameld. Nu ga je echt beginnen met jouw kunstwerk!
Maak van jouw verzamelde afval een kunstwerk en geef het afval daarmee een andere of nieuwe betekenis.
Lees hieronder wat je nodig hebt en het stappenplan!
Wat heb je nodig?
- jouw afval
- een schaar, lijm, touw, tape, verf etc.
- goede dosis fantasie
- je opgedane kennis over balans en kunst
- plezier en vindingrijkheid!
Stappenplan
Stap 1. Kies uit de volgende opties:
- Optie 1. Je maakt een abstract / uit balans kunstwerk.
Dit werk hoeft niet (harmonieus) te kloppen. Begin gewoon en kijk waar je uitkomt (lees wel ook nog even stap 2).
- Optie 2. Je maakt een figuratief kunstwerk/ in balans kunstwerk.
Dit werk 'moet' kloppen' en je kan er iets in herkennen. Bijvoorbeeld:
- een personage uit een boek/film/cartoon
- een dier/beest
Stap 2: Geef je kunstwerk een titel.
De titel die je het kunstwerk geeft, moet een relatie hebben met:
- OF afval
- OF het thema BALANS.
De titel kan ik terug zien in jouw kunstwerk:
Voorbeeld: Stel dat de titel van jouw (figuratieve) kunstwerk zou zijn "De vreemde kwast", dan zie je in je afvalkunst dus een type/persoon en kwasten terug.
Stap 3: Show - Magazine (2 pagina's) met jouw kunstwerk.
- Je maakt 2 pagina's aan (Dit kan bijvoorbeeld gewoon in Pages of een andere leuke app) maar zorg dat het de uitstraling heeft van een magazine: tekst en beeld.)
- Geef je magazine de titel: Afvalkunst: zo doe je dat!
- Verwerk jouw foto's, gedachten, ideeen van tijdens je werkproces op deze pagina's.
- Vertel over jouw werk(proces), het thema balans en kunst.
Denk hierbij aan: vertellen van de opdracht, hoe je afval hebt verzameld, welk afval, wat het resultaat is en wat jij ervan vind, hoe balans is te zien in je werk, tip voor de lezer (en je kan je aantekeningen uit je schriftje en logboek verwerken in je tekst).
Voorbeelden lay-out pagina's:
(De tekst is niet leesbaar. Het gaat om de vormgeving, zodat je een idee krijgt van hoe je de pagina's in zou kunnen delen).
Veel plezier en succes!!!
5. Afronding
Terugkijker: Reflective journal
1. Schrijf de datum op
2. Beschrijf kort, hoe was het om een kunstwerk van afval te maken.
Daarna:
- Waar ben je tevreden over?
- Wat had je anders willen doen?
- Heb je jezelf verrast met dit kunstwerk? Waarom wel of niet?
3. In hoeverre hebben de opdrachten (uit het onderdeel 3 Kunst en Balans) je geholpen of geinspireerd? Leg uit.
4. Hoe heb je de leerspieren (Vindringrijkheid) ingezet? Vertel en geef een voorbeeld.
5. Ben je tevreden over je 2 magazine pagina's? Waarom wel of niet?
6. Als je jezelf voor deze Quest (qua inzet, motivatie, gemaakt werk) een beoordeling zou willen geven, hoe zou die dan luiden? Leg uit.
Check je taken
Heb je alle taken utigevoerd? Check deze checklist ;)
Het arrangement K&C - AfvalKunst - B23/24 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Hieronder zie je een collagefoto van afvalkunst bij een strand in Noord Holland. Het heet "Wall of Shame".
quest challenge monitor (Kunst en Cultuur - Afvalkunst). 
Logboek (1)
questmonitor onder het kopje 
, waarin je een of meerdere foto's plaatst van je verzamelde afval.
