➜ Maak een tegel aan in Egodact. Beschrijf daarin waarom je deze quest tot een goed einde zou willen brengen.
➜ Bij Voorbereiding/Mijn motivatie schrijf je jouw leerdoelen en op welk niveau jij deze quest wilt maken
➜ Bij Voorbereiding/Hoe ik het ga aanpakken schrijft je welke vaardigheden jij gaat inzetten
➜ Bij Tussenproducten neem je alvast alle producten over die je moet inleveren voor deze quest
➜ Bij Wanneer wil ik beginnen? zet je jouw geplande startdatum en bij Wanneer wil ik klaar zijn? jouw geplande einddatum
Verderkijker
➜ Wat weet jij al over vulkanen? Maak een lijstje of een mindmap.
➜ Zet je resultaat in seesaw
➜ Maak een link en plaats deze in jouw tegel van Egodact bij Voorbereiding/Wat ik er al over weet
Stap 2. Vulkanen
Aardplaten
Vulkanen ontstaan doordat aardplaten continu in beweging zijn, maar waardoor bewegen de aardplaten nou eigenlijk?
Onder de aardkorst vinden convectiestromen plaats. Door de zwaartekracht kan een aardplaat naar beneden worden getrokken. Door opstijgend magma kan een aardplaat ook juist naar boven worden geduwd. Door deze verschillende bewegingen van de aardplaten kunnen vulkanen ontstaan.
Bekijk onderstaande video van minuut 0:30 tot minuut 2:30. Beantwoord daarna vraag 1 en vraag 2.
Vraag 1: Uit welke delen bestaat de binnenkant van de Aarde?
Vraag 2: Leg uit wat er wordt bedoeld met convectiestromen.
De meeste vulkanen ontstaan op een grens tussen twee aardplaten. Hierbij wordt er onderscheid gemaakt tussen continentale platen en oceanische platen. Deze aardplaten kunnen op drie verschillende manieren bewegen.
Vraag 3: Leg uit wat het verschil is tussen een continentale plaat en een oceanische plaat.
Vraag 4: Welke drie verschillende richtingen kunnen de platen op bewegen en hoe wordt dit genoemd? Maak hierbij gebruik van onderstaande kaart.
Vul 'divergerende' of 'convergerende' in.
Vraag 5a: De Zuid-Amerikaanse plaat en de Afrikaanse plaat zijn voorbeelden van ....... platen.
Vraag 5b: De Zuid-Amerikaanse plaat en de Nazca plaat zijn voorbeelden van ....... platen.
Vraag 6: Vul onderstaande tabel in met de juiste bewegingsrichting van de aardplaten.
Wanneer we inzoomen op het zuid-westen van de Euraziatische plaat en het noorden van de Afrikaanse plaat zie je veel gedetailleerder welke kant de aardplaten zich op bewegen (zie afbeelding hieronder).
Vraag 7: Welke kant beweegt de Euraziatische plaat op in het zuid-westen?
Vraag 8: Welk gevolg zal dit in de verre toekomst hebben voor de continenten Europa en Afrika?
Typen vulkanen
Verspreid over de wereld komen verschillende typen vulkanen voor. Een vulkaan kan een 'effusief eruptietype' hebben of een 'explosief eruptietype'.
Vraag 9. Leg uit wat er wordt bedoeld met 'effusief eruptietype' en 'explosief eruptietype'.
De meest voorkomende typen vulkanen zijn:
- Schildvulkaan
- Stratovulkaan
- Caldera
- Hot spot
Vraag 10a. Zoek van alle vier de vulkaan typen een afbeelding op.
Vraag 10b. Leg uit hoe ieder vulkaan typen ontstaan.
Vraag 10c. Zoek van ieder vulkaan typen uit welk eruptietype erbij hoort.
Vraag 11. Vul onderstaande tabel in. Daarvoor moet je van de gegeven vulkanen opzoeken in welk werelddeel ze zich bevinden, in welk land of eiland ze liggen, de hoogte en welk type vulkaan het is.
De Canarische eilanden
De Canarische eilanden bevinden zich midden op een tektonische plaat.
Zoek op waar de Canarische eilanden zich bevinden.
Vraag 12. Op welke aardplaat bevinden de Canarische eilanden zich?
Vraag 13. Geef een verklaring voor het ontstaan van de Canarische eilanden. Welk type vulkaanuitbarsting heeft hierbij een grote rol gespeeld?
Gevolgen van vulkaanuitbarstingen
De volgende twee vragen gaan over de gevolgen die een vulkaanuitbarsting kan hebben.
Vraag 14. Vaak is het bekend dat vulkaanuitbarstingen veel nadelige gevolgen hebben. Noem drie nadelige gevolgen die een vulkaanuitbarsting kan hebben.
Vraag 15. Naast de nadelige gevolgen, hebben vulkaanuitbarstingen toch ook echt positieve gevolgen voor de omgeving. Noem minimaal twee voordelen van een vulkaanuitbarsting.
Pompeï
Pompeï
Lees onderstaande tekst en beantwoord daarna vraag 16, 17 en 18.
Natuurrampen zijn van alle tijden. Eén van de bekendste natuurrampen uit de geschiedenis is de uitbarsting van de vulkaan Vesuvius in het jaar 79 n.Chr. Misschien zegt deze vulkaan je niet veel, maar de stad die werd bedolven door as en lava wel. Dat was namelijk Pompeï.
Pompeï was een antiek Romeinse stad met wel 20.000 inwoners. Pompeï is door veel verschillende volkeren bewoond tot de Romeinen deze stad hadden veroverd. Dit is ook terug te zien in de archeologische vondsten. De eerste opgravingen zijn in de 18e eeuw al gestart nadat eind 16e eeuw Pompeï werd ontdekt. Bij de opgravingen ontdekte de archeologen dat bijna geheel Pompeï nog bestond. Dit kwam doordat onder de dikke laag as de overblijfselen van de stad bewaard zijn gebleven. Door gips in bepaalde gaten te gieten konden de archeologen modellen maken van bewoners die daar zijn overleden tijdens de uitbarsting. Dit is heel erg bijzonder, omdat dit nog bij geen andere opgraving heeft kunnen plaats vinden. De gipsen modellen zijn te vinden in diverse musea over de wereld en de stad Pompeï zelf is nu nog steeds te bezoeken. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 16.000 mensen zijn overleden in zowel Pompeï als Herculaneum (een stad die ook is getroffen door de uitbraak).
De uitbarsting kwam niet compleet onverwacht. In het jaar 62 vond er een zware aardbeving plaats rondom de berg Vesuvius. Hierbij was er veel schade aangebracht aan Pompeï.
Op 24 oktober 79 begon Vesuvius met roken waarna de uitbarsting in twee fases plaats vond. Zo liep de uitbarsting van de Vesuvius:
24 oktober in de ochtend: de Vesuvius begint te roken
13:00 24 oktober: Plinische eruptie. Dit was een regen van puimsteen en as.
25 oktober in de ochtend: Pelée eruptie. Pyroclastische stromen komen vrij.
Hoe weten we nou hoe de uitbarsting is verlopen? Bij de opgravingen is er een brief gevonden van een ooggetuigen. Zo’n directe en geschreven bron is erg bijzonder om te vinden voor de periode waarin deze gebeurtenis plaats vond. De brief is van Plinius de Jongere, hij schreef deze brief naar Tacitus. Tacitus was op het moment van de uitbarsting de consuul van het Romeinse rijk, oftewel de belangrijkste man in Rome op dat moment.
Vraag 16: Noem twee dingen waardoor wij de dag van de vulkaan uitbarsting goed in kaart kunnen brengen.
Vraag 17: Noem twee dingen die Pompeï zo bijzonder maken. Leg per antwoord uit waarom dit zo bijzonder is.
Vraag 18: Je gaat in de schoenen van Plinius de Jongere staan. Schrijf vanuit zijn perspectief een brief naar Tacitus. Beschrijf wat je ziet en wat er allemaal gebeurt.
Voordat je aan de eindopdracht gaat beginnen vraag je feedback op de gemaakte vragen aan mevrouw Van der Reijden! Dit doe je door je in haar blox in te schrijven en tijdens de blox feedback te vragen.
Stap 3. Eindopdracht
Vurige Vulkanen!
Vurige Vulkanen! Bouw je eigen vulkaan en breng deze tot uitbarsting.
In week 49 en week 50 zullen er verplichte blox's komen om aan de eindopdracht te werken. Deze vinden plaats op maandag bij K&C. We gaan bespreken wat je allemaal hebt geleerd in de bovenstaande quest en gaan nadenken over wat voor soort vulkaan jij wilt bouwen. Welke van de 4 soorten wil je maken? Staat jouw vulkaan in een mooi landschap of in een landschap na een uitbasting?
Er zijn veel manieren om een vulkaan te bouwen. Om alvast een beetje over jouw vulkaan na te denken beantwoord je de twee onderstaande vragen.
Vraag 1. Met welke materialen zou je jouw vulkaan kunnen maken? Bedenk tenminstens 3 materialen of technieken.
Vraag 2. Met welk materiaal of techniek wil je graag eens aan de slag of zou je eens willen uitproberen?
Het leukste is natuurlijk als we op het laatst jouw vulkaan ook tot uitbarsting laten komen. Welke manieren kun jij allemaal bedenken?
Vraag 3. Onderzoek of bedenk tenmninste 3 manieren om jouw vulkaan uit te laten barsten.
Uiteindelijk gaan we proberen een manier te vinden om elke vulkaan uit te laten barsten en dat vast te leggen op een filmpje. De vulkanen gaan we na afloop presenteren tijdens de eXpo week. De 3 vulkanen die het best zijn gelukt krijgen een eervolle vermelding!
Stap 4. Afronding
Plaats in Egodact jouw reflective journal met daarin antwoord op de volgende vragen:
Heeft je motivatiemotor gewerkt, waarom wel/niet?
Heb je gepresteerd op het niveau dat je voor ogen had?
Het arrangement M&M - AK - GS - KC: vulkanen! is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
In deze quest ga je ontdekken hoe vulkanen ontstaan en welke verschillende typen vulkanen er allemaal zijn. Daarnaast ga je leren hoe het komt dat de ene vulkaan explosiever is dan de andere vulkaan.
Als eindopdracht ga je zelf in een groepje een vulkaan maken en deze proberen uit te laten barsten!
In deze quest ga je ontdekken hoe vulkanen ontstaan en welke verschillende typen vulkanen er allemaal zijn. Daarnaast ga je leren hoe het komt dat de ene vulkaan explosiever is dan de andere vulkaan.
Als eindopdracht ga je zelf in een groepje een vulkaan maken en deze proberen uit te laten barsten!
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Verderkijker
