BEGRIJPEND LEZEN 1/4

BEGRIJPEND LEZEN 1/4

WELKOM

Welkom op Wikiwijs!
 
We hebben de instaptoets besproken en je begint nu met de eerste van vier lessen in begrijpend lezen. Deze les gaat over feiten en meningen, hoofdgedachte bepalen, kernzin vinden en samenvatten.
 
Belangrijk voor Wikiwijs: houd de volgorde die links staat, aan. Het is ook genummerd op volgorde. Zie je een ▼, dan kan je deze openklappen.
Je kunt navigeren door het linkermenu aan te houden, maar je kunt ook de pijltjes onderaan de pagina gebruiken om één pagina verder te gaan (of één terug). 
 
Succes!
Mevrouw Kiers

 

1. PLANNING

De komende vier lessen richten we ons op onderdelen van begrijpend lezen. Denk daarbij aan tekstsoorten, doel van de schrijver, tekstverbanden en signaalwoorden én feiten en meningen. Je leert ook op een snelle manier samenvatten.
 
Je oefent in de les en werkt elke Wikiwijsles telkens zelfstandig door. Als je iets niet helemaal begrijpt, geef het bij me aan voor uitleg.
 
De afsluiting van deze vier lessen is een vragenlijst in Quizalize.
 

 

 

2. LESDOELEN

Lesdoelen, of leerdoelen, zijn wat de docent de leerlingen wil leren. Deze zijn ook voor jou belangrijk, want die lesdoelen worden getoetst. Zo weet je altijd wat je moet kennen.
 
De lesdoelen voor deze les zijn:
- Je weet het verschil tussen feiten en meningen en kunt deze herkennen.
- Je weet wat de hoofdgedachte van een tekst is en kunt die vinden.
- je weet wat bedoeld wordt met een kernzin.
- Je weet uit welke onderdelen een samenvatting bestaat en kunt een schematische samenvatting maken.

3. FEIT

Een feit is een uitspraak over iets wat waar, of iets wat niet waar is. Maar hoe weet je dat?

Een feit kan je controleren, bijvoorbeeld via internet. Let daarbij wel op de betrouwbaarheid van de bron! Zo mag je een nieuwsbericht van een bekende krant vertrouwen, omdat de journalisten bij zo'n krant worden gestraft als ze onzin schrijven, nepnieuws. Bij een bericht op Facebook ligt dat anders, daar is geen controle op. Berichten van de overheid zijn ook betrouwbaar.

Voorbeeld van een feit:
'De helft van de veertienjarigen in Nederland krijgt 50 euro kleedgeld per maand.' [dit is te controleren: kijk op nibud.nl]
'Minecraft betekent mijnambacht.' [dit is te controleren: kijk maar in het woordenboek ]
Verschil feit en mening
Verschil feit en mening

4. MENING

Ander woord: opinie. Met jouw mening neem je een standpunt in, je staat ergens achter.
Kenmerken van een mening zijn:
  • Wat iemand ergens van vindt
  • Het is niet controleerbaar
  • Jij kunt het ermee eens of oneens zijn
 
Voorbeeld:
'Ik vind het goed dat een veertienjarige kleedgeld krijgt'.
'Blauw is de mooiste kleur'.
Feit of mening?
Feit of mening?

5. OEFENINGEN

Je krijgt nu een aantal vragen over feiten en meningen. Het doel is dat je je inzicht toont in de verschillen tussen die twee.

Vraag 1

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 6

Vraag 7

Vraag 8

6. HOOFDGEDACHTE

De hoofdgedachte is waar de tekst over gaat, in één zin.
Je vindt de hoofdgedachte in de inleiding of (nogmaals) in het slot. Het geeft antwoord op de vraag: wat is het belangrijkste wat over het tekstonderwerp wordt gezegd? Deze vraag kan je dus ook aan jezelf stellen.
 
In het filmpje wordt de hoofdgedachte (vinden) verteld. Want hoe vind je die?
 
 

7. KERNZIN

De belangrijkste zin in een alinea heet een kernzin, daar draait het om in die alinea. Ook dit is weer een hele zin en geen 'los' woord. Je vindt een kernzin vooraan, of achteraan elke alinea. 
 
Voorbeeld van de kernzin vooraan de alinea:
'Onze zalen zijn zeer geschikt voor de bijeenkomsten die u wilt houden. De vier zalen die wij hebben, kunnen door flexibele wanden geschikt gemaakt worden voor groepen van elke grootte. Alle apparatuur voor het houden van presentaties is aanwezig.'
In deze alinea staat de kernzin vooraan en krijg je als de lezer meteen antwoord op je vraag.
 
De kernzin kan ook de laatste zin van een alinea zijn!
De alinea begint dan met een paar inleidende zinnen die stap voor stap toewerken naar de boodschap in de kernzin (spanning opbouwen of nieuwsgierig maken).
 
Voorbeeld van de kernzin die achteraan staat:
'Op 20 december jl. heb ik een laptop bij u besteld. Dat is nu vijf maanden geleden en ik heb nog niets ontvangen. Ook reageert u niet op mijn telefoontjes en e-mails. Daarom annuleer ik mijn bestelling.'

8. SAMENVATTEN

Wat is het doel van samenvatten?
 
Je kunt de stof beter onthouden! Ook hoef je niet alles weer door te lezen/leren.  
 
Hoe pak je dat aan?
Je schrijft de hoofdgedachte van de tekst op, de kernzinnen van de alinea's en het slot. Je maakt in je hoofd een concept van de stof (je vormt een beeld). Dit doe je in je eigen woorden. Wanneer je dan gaat leren vanuit je samenvatting, dan kom je terug bij dat 'concept' en weet je heel snel weer wat je geleerd had. Je hebt dus minder stof om te leren.
 
Een goede samenvatting geeft antwoord op de 5W- en 1H-vragen:
Wie → om wie gaat het?
Wat → wat gebeurt er? Wat zijn de belangrijkste gebeurtenissen?
Waar → waar speelt het zich af?
Wanneer → wanneer speelt het zich af?
Waarom → wat is de reden?
Hoe → hoe gebeurt het?
 

Afleren en aanleren

Wat werkt niet?
Misschien maak je een soort van overzicht door belangrijke begrippen in de leerstof te onderstrepen, of te kleuren. Een goede samenvatting bestaat niet uit die onderstreepte of aangestreepte begrippen!
→ als je dit doet, vorm je dat concept in je hoofd niet en is het voornamelijk zonde van je tijd.
 
Probeer dit, en leer dit jezelf aan:
- vat de stof samen in je EIGEN woorden.
- leg wat je moeilijk vindt uit aan een ander.
- maak een schema of woordwolk van de stof.
 
Werkwijze: zet de hoofdzaken van een tekst overzichtelijk in een schema. Je hebt verschillende soorten schema's, bijvoorbeeld een schema in tabelvorm of een pijlenschema. In een schema schrijf je alleen de belangrijkste woorden op. Je gebruikt lijnen om verbanden aan te geven.
Om een samenvatting te maken, moet je de tekst eerst goed doorlezen. Onderstreep tijdens het doorlezen de kernzinnen. Bepaal de hoofdgedachte en schrijf die op als begin van je samenvatting. Dat is jouw kapstok. Daaronder zet je de kernzinnen en de rest van jouw  samenvatting is dan uitleg van de hoofdgedachte.
 
Je kunt hiermee oefenen op de volgende pagina.

9. OEFENINGEN

https://leestrainer.nl/Begrijpend%20lezen/schema/tiseren.htm
Je kunt nu deze efficiënte manier van samenvatten oefenen via deze link.

10. DE VOLGENDE LES

Morgen gaan we in op signaalwoorden. Die geven een bepaald signaal af, bijvoorbeeld 'nu komt een reden', of 'nu komt een opsomming'.
 
Het is heel handig om signaalwoorden en het signaal dat ze afgeven te kennen. Je begrijpt dan teksten veel beter, en ook bij gespreksvaardigheden komt het goed van pas!

  • Het arrangement BEGRIJPEND LEZEN 1/4 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    wendela kiers
    Laatst gewijzigd
    2022-11-10 03:27:27
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    2F. Leerdoelen: - Je weet het verschil tussen feiten en meningen en kunt deze herkennen. + oefenvragen - Je weet wat de hoofdgedachte van een tekst is en kunt die vinden. - je weet wat bedoelt wordt met een kernzin. - Je weet uit welke onderdelen een samenvatting bestaat en kunt een schematische samenvatting maken.+ oefenvragen
    Leerniveau
    VWO 2; HAVO 2;
    Leerinhoud en doelen
    Lezen van zakelijke teksten (Nederlands); Nederlands; Begrijpen; Samenvatten; Leesvaardigheid;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    feit, hoofdgedachte, mening, samenvatting

    Bronnen

    Bron Type
    https://www.youtube.com/watch?v=OtRptQk0SSM&t=45s
    https://www.youtube.com/watch?v=OtRptQk0SSM&t=45s     		Video
    https://leestrainer.nl/Begrijpend%20lezen/schema/tiseren.htm
    https://leestrainer.nl/Begrijpend%20lezen/schema/tiseren.htm     		Link

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van