Cochrane is een internationaal en onafhankelijk netwerk van gezondheidswerkers, onderzoekers en patiënten op het gebied van de gezondheidszorg.
Het streven is onafhankelijke en hoogwaardige informatie te verschaffen voor het nemen van wetenschappelijk onderbouwde beslissingen over medische behandelingen.
Cochrane is vooral geschikt voor het beantwoorden van een klinische vraag (in het kader van evidence based practice of een CAT).
Wat kun je vinden in Cochrane?
Cochrane Systematic Reviews : Samenvattingen van al het beschikbare wetenschappelijke onderzoek betreffende het effect (of het ontbreken daarvan) van gezondheidszorginterventies.
Clinical Trials : Klinische studies
Cochrane Clinical Answers (CCA) : beknopte, evidence-based antwoorden op klinische (PICO) vragen op basis van Cochrane-beoordelingen.
Tip!Gebruik altijd de toegang tot Cochrane via de mediatheek website.
Wat leer je in deze training?
Deze training is gericht op het vergroten van je informatievaardigheiden in Cochrane. De training is bedoeld voor HBO-studenten van IvG en er is geen specifieke voorkennis nodig om deel te nemen.
Je leert:
zoekwoorden zoeken in de trefwoordenstructuur (MeSH);
De training bestaat uit meerdere modules en een kennisclip. Je kan de modules van begin tot eind doorlopen of onafhankelijk van elkaar doen. Klik op de knop 'Volgende' rechts onderin dit scherm om te starten.
1. Verzamel zoektermen
Vertaal je hoofdvraag en deelvragen naar bruikbare zoektermen waarmee je gaat zoeken naar informatie.
Vind je het lastig om geschikte zoektermen te bedenken? Maak dan gebruik van de volgende tips:
Je vindt goede zoektermen door relevante artikelen te scannen op algemene begrippen.
Tijdens de oriëntatiefase kom je vaak vakterminologie en Engelse termen tegen. Noteer deze termen alvast.
Gebruik woordenboeken om zoektermen te vertalen, bijvoorbeeld naar het Engels
Cochrane heeft een lijst met gebruikte trefwoorden, een zogenaamde thesaurus.
In Cochrane heet dit: MeSH-termen. MeSH staat voor Medical Subject Heading.
Hiermee kun je ideeën opdoen voor zoektermen.
Gebruik het zoekstrategieformulier om overzicht te houden tijdens je literatuuronderzoek.
MeSH-terms zijn gestandaardiseerde trefwoorden die aan artikelen in Cochrane zijn toegevoegd. Je kunt dit soort trefwoorden vergelijken met de #hashtags die je aan foto’s of berichten op Twitter en Instagram toevoegt. Door hashtags toe te voegen kun je gemakkelijker foto’s en berichten met dat onderwerp terugvinden. MeSH-terms in Cochrane werken ook op deze manier.
Voordelen van zoeken met MeSH-termen:
MeSH-termen worden ook toegekend aan artikelen waarin deze term niet voorkomt maar het onderwerp wel behandelen. Elk artikel heeft zo'n 10-20 door indexeerders toegevoegde MeSH-termen.
MeSH-termen zoeken ook tegelijkertijd op synoniemen.
Het is dus verstandig om voor de verschillende elementen in je zoekvraag op zoek te gaan naar Cochrane Mesh-terms.
PubMed en Cochrane maken beide gebruik van dezelfde Mesh-databank.
MeSH-database
Gebruik Advanced Search in Cochrane om te zoeken met MeSH-termen
Kies Advanced voor het zoeken met Mesh-termen
Voorbeeld
In deze training maken we gebruik van de volgende onderzoeksvraag:
Wat is de invloed van inname van voedingsvezels op obstipatie bij volwassenen?
Voor deze onderzoeksvraag gaan we op zoek naar relevante MeSH-termen voor de elementen obstipatie en voedingsvezels. We beginnen met de MeSH-term voor obstipatie. De MeSH-databank is in het Engels, dus we zoeken op constipation in de zoekbalk. De MeSH-term die we vinden is "Constipation".
Selecteer de tab "Medical terms (MeSH)"
Tik "constipation" in de zoekbalk en kies de juiste term uit de lijst met suggesties.
Klik "Look up"
Kies de juiste Meshterm
Je kan de MeSH-term gebruiken in een zoekstring door te klikken op "Add to Search manager"
Meer informatie over Mesh:
Onder Definitionstaat een beschrijving van de Mesh-term
check of deze beschrijving voldoet aan datgene wat je zoekt.
Onder Thesaurus Matchesstaan de synoniemen aangegeven
kopieer de synoniemen naar een Word document of het zoekstrategieformulier
Onder MeSH Trees staat een "Tree" (eventueel meerdere) met de trefwoorden in een hierarchische structuur.
check of de termen die onder! de door jouw gezochte term staan ook mee gezocht moeten worden.
Nee? kies dan voor "Single MeSH term (unexploded)"
Ja? of Twijfel je? Dan laat je gewoon "Explode all trees" aan staan
Let op: In Cochrane worden (net als in PubMed) de onderliggende termen in de hierarchische structuur automatisch meegenomen in de zoekactie: "Explode all trees"
Kies de juiste Mesh-term
1.2 MeSH-term in Cochrane en PubMed
PubMed en Cochrane maken beiden gebruik van dezelfde Mesh-termen databank.
De MeSH-term die je hebt gevonden in PubMed moet je wel opnieuw opzoeken in Cochrane, en andersom.
MeSH-term in PubMedMeSH-term in Cochrane
1.3 Vind synoniemen
Naast MeSH-termen zoek je ook altijd op vrije tekst termen, ook wel synoniemen genoemd. Op deze manier vind je ook de recente artikelen. Er zit namelijk een vertraging van ongeveer 6 maanden op het toekennen van MeSH-termen aan artikelen door indexeerders. Daarom is het belangrijk om ook op synoniemen te zoeken.
Synoniemen bedenken
Synoniemen kun je zelf bedenken, maar je kunt ook gebruik maken van de informatie aangegeven bij de Mesh-term. Bij de tab Medical Terms (MeSH) kan je de Mesh-term opzoeken en staan onder het kopje Thesaurus matchesde synoniemen genoemd. Neem deze termen over. Deze synoniemen worden gebruikt om een complete zoekstring mee te maken.
Voorbeeld
De MeSH-term voor obstipatie is Constipation en op deze pagina zie je onder het kopje Thesaurus Matches twee synoniemen staan voor constipation:
Synoniemen kun je vinden onder het kopje Thesaurus Matches
Om de meeste recente literatuur te vinden moet je ook de MeSH-term zelf doorzoeken.
De synoniemen van de MeSH Term Constipation zijn dus:
Constipation
Colonic Inertia
Dyschezia
1.4 Synoniemen gebruiken
Onder de tab Search kan je de synoniemen invoeren en doorzoeken in het Title, abstract, keyword-veld.
De synoniemen zijn:
Constipation
Colonic Inertia
Dyschezia
Synoniemen combineer je tijdens het zoeken je altijd met OR
Voer in: Constipation OR "Colonic Inertia" OR Dyschezia
Let op: Zet samengestelde trefwoorden tussen "dubbele aanhalingstekens"
Kies Send to search manager.
Zoek de synoniemen op in het "Title, Abstract, Keyword"-veld
2. Zoektechnieken
Hoe moet ik zoektermen met elkaar combineren?
Het is niet handig om alle mogelijke zoektermen lukraak in te typen in PubMed.
Om specifieke en gerichte informatie over je onderwerp terug te vinden,
moet je zoektermen met elkaar combineren.
Er zijn verschillende technieken om dit te doen:
Booleaanse operatoren
Trunkeren
Exacte woordcombinatie
2.1 Zoeken met Booleaanse operatoren
Booleaanse operatoren (AND, OR, NOT)
AND
AND betekent dat alle zoekwoorden in het zoekresultaat moeten voorkomen
De AND-relatie gebruik je om twee (of meer) verschillende onderwerpen aan elkaar te linken
Het zoekresultaat wordt beperkt, kleiner ten opzichte van het zoeken op één woord
Voorbeeld: je bent op zoek naar informatie over de relatie tussen voedingsvezels en obstipatie. Zoektermen en relatie: constipation AND dietary fibers
OR
OR betekent dat ten minste één van de zoekwoorden voorkomt in het zoekresultaat
de OR-relatie gebruik je bij synoniemen, meervoud/enkelvoud, verschillende spellingsvormen
Het zoekresultaat wordt vergroot, uitgebreid ten opzichte van het zoeken op één woord
Voorbeeld: je wilt ook zoeken op de synoniemen van constipation. Zoektermen en relatie: constipation OR dyschezia
NOT
De NOT-relatie gebruik je om een bepaald woord/onderwerp uit te sluiten
het zoekresultaat wordt verkleind
Voorbeeld: je wilt informatie over omleidingen rond het hart, maar niet over maagomleidingen.
Zoektermen en relatie: bypass NOT gastric
Tips!
Type AND/OR/NOT met hoofdletters.
Combineer je meerdere Booleaanse operatoren, zet de OR-termen dan tussen haakjes.
Voorbeeld: (Constipation OR dyschezia) AND dietary fibers.
Gebruik je hier géén haakjes dan werkt het AND commando alléén voor dyschezia AND dietary fibers.
2.2 Hoe werkt trunkeren?
Trunkeren is het vervangen van een stukje van een woord door een * (wildcard). Dit betekent dat je zoekt naar woorden eindigend op het ingetypte woord.
Als je een trunkeerteken achter een (gedeelte van een) woord typt, zoek je op wat je hebt ingetypt én alles wat er achter kan staan.
Voorbeeld: Prevent* zoekt opprevent en preventieen preventief en preventionetc
Op deze manier kan je handig enkelvoud en meervoud tegelijk doorzoeken
Voorbeeld: Dietary fiber*zoekt op Dietary fiber enDietary fibers
Als je zoekt naar een woord wat op verschillende manieren kan worden geschreven kan een ? je helpen. Voorbeeld: Behavio?r zoekt naarbehavior enbehaviour
Tip!
Het is de kunst om niet té vroeg of té laat te trunkeren in een woord.
Zoek je naar informatie over "pollution" typ dan pollut* en niet poll*.
2.3 Zoeken op Exacte woordcombinatie
Wil je alleen zoekresultaten vinden waarin je ingegeven zoektermen in exact dezelfde volgorde voorkomen, zet deze zoektermen dan tussen dubbele aanhalingstekens.
Dit is handig bij begrippen die uit meerdere woorden bestaan, bv. “dietary fiber” Zet je dit begrip niet tussen aanhalingstekens dan vind je ook zoekresultaten die over een ander onderwerp gaan en waarbij de woorden dietary en fiber ergens in de tekst voorkomen.
Een exacte woordcombinatie is eigenlijk een strenge versie van de Booleaanse AND-operator. De zoektermen moeten wel naast elkaar staan. Een ander verschil is dat de volgorde van de zoektermen niet willekeurig is, maar door jou wordt vastgelegd.
2.4 Hoe krijg ik meer/minder zoekresultaten?
Niemand is bereid om honderden of duizenden zoekresultaten allemaal afzonderlijk te beoordelen op hun relevantie. Het is beter om zo te zoeken dat je maximaal enkele tientallen zoekresultaten krijgt, zonder relevante zoekresultaten overboord te gooien.
Wat kan je doen als je veel te veel zoekresultaten krijgt?
Gebruik meer of andere zoektermen
Kijk welke (betere?) Mesh-termen er zijn gebruikt in een revelant artikel
Combineer belangrijke zoektermen met de Booleaanse AND-operator
Wees kritisch op het gebruik van de OR-operator
Trunkeer zo laat mogelijk in een woord; trunke*
Gebruik de Filters zo laat mogelijk om af te bakenen (Filter bijvoorbeeld op Age bij "Additional filters"). Let op: als je eenmaal een filter hebt aangezet houd PubMed dit vast en moet je die dus bij een volgende zoekaktie eerst zelf 'uitvinken'
Het is frustrerend om geen zoekresultaten te krijgen.
Wat kan je doen als je weinig of geen zoekresultaten krijgt?
Combineer synoniemen en vertalingen met de Booleaanse OR-operator
Gebruik minder of andere zoektermen
Kijk welke Mesh-termen er zijn gebruikt in een revelant artikel
Zoek breder: Kijk bij de MeSH-trees in de structuur naar hogere termen.
Heb je gezocht op [Mesh] OR [tiab]?
Sneeuwballen; bekijk de literatuurlijst van een relevante bron om meer bronnen te vinden
Probeer andere bronnen
3. Combineren van zoektermen
3.1 Combineren van Mesh termen en synoniemen
Combineren van Mesh termen en synoniemen
Dit is een handig hulpmiddel voor het op de juiste plaats krijgen van haakjes en het gebruik van booleaanse operatoren.
Stap 1: Open Cochrane Search Manager
Hier staan de zoekresultaten van het zoeken naar de Medical term (MeSH) en de Synoniemen (zie 1.1 - 1.4 - 1.5 van deze training)
In de Search manager staan de zoekresultaten naar de MeSH en synoniemen
Stap 2: Combineer #1 MeSH descriptor met #2 Synoniemen
Doe dit door bij #3 in te voeren : #1 OR #2
Gebruik OR voor het combineren van MeSH en Synoniemen
Klik Continue
Combineer #1 OR #2
Resultaat:
Resultaat van zoekactie met MeSH Constipation en synoniemen Colonic Inertia en Dyschezia.
4. Kennisclip
Deze kennisclip geeft een voorbeeld voor het zoeken met MeSH-termen en synoniemen in Cochrane
Problemen met het kijken van de kennisclip?
Krijg je de foutmelding "Mediasite Player: your playback ticket is not valid for this session", verwijder dan je cookies en speel het filmpje opnieuw af.
5. Tips & Tricks
5.1 Filters
Filters - Limits
Wanneer je te veel resultaten krijgt, kun je via filters je zoekactie verder inperken. In Cochrane zit deze optie onder "Limits". Je voert eerst de zoekactie uit en vervolgens kun je Limits selecteren. Hier kan je filters in stellen en zoekt Cochrane alleen binnen bepaalde soorten publicaties of binnen bepaalde tijdsperiodes.
Limits voor het verkleinen van het zoekresultaat
Opties om het zoekresultaat te filteren/limiteren
Tip!Gebruik enkel filters als je te veel resultaten krijgt. Het gebruik van filters zorgt namelijk voor een sterke inperking van je resultaten.
5.2 Verwijzen
Cite
De knop 'Cite' (rechtsboven een geopende beschrijving van het artikel) geeft een titelbeschrijving volgens de APA regels welke gebruikt kan worden in de literatuurlijst.
Cite knop voor een bronbeschrijving volgens APA
Bovenin staat de titelbeschrijving (Let op: nog wel controleren en eventueel aanpassen).
Onder staan de opties voor gebruik in een referentieprogramma.
Beschrijving van de bron voor de literatuurlijst
5.3 Resultaten
Het zoekresultaat wordt weergegeven direct onder de zoekregels van de Search Manager. Tip: Bekijk ook de resultaten onder ‘Trials’, hier staan vaak artikelen die niet in PubMed te vinden zijn.
Kijk ook naar de resultaten onder de andere Tabs
5.4 Zoekresultaten sorteren
Display options
Het zoekresultaat wordt weergegeven direct onder de zoekregels van de Search Manager.
'Order by' (linksboven de resultatenlijst) geeft de mogelijkheid om het resultaat te sorteren.
Opties om het zoekresultaat te sorteren
5.5 Zoekstring opslaan
Voor het bewaren van een overzicht van de zoeksets en het resultaat maak je gebruik van de optie "Print Search history" in de Search Manager. Hierbij wordt er een Download bestand aangemaakt. Open dit bestand voor een overzicht van de zoekacties en het resultaat.
"Print search history" voor het bewaren van een overzicht van de zoekacties.
6. Beoordelingsformulieren
Wat heb ik gevonden en wat kan ik gebruiken? Nadat je informatie hebt gezocht en hebt gevonden, is het belangrijk om kritisch te kijken of de gevonden wetenschappelijke artikelen betrouwbaar en volledig zijn. Dit omdat het weinig zin heeft met de resultaten van een onderzoek te gaan werken als de kwaliteit van dit onderzoek onvoldoende is.
Cochrane geeft toegang tot formulieren voor het beoordelen van wetenschappelijke artikelen. Er zijn verschillende checklists te vinden, onder andere voor diagnostiek, prognose en interventie.
Wanneer je een onderzoeksopdracht of scriptie maakt, verzamel je veel informatie. Om het overzichtelijk te houden én automatische verwijzingen te maken, kun je bibliografische software gebruiken.
Er zijn gratis online tools die een verwijzing genereren die je kan kopiëren. Met de meer geavanceerde programma's kan je literatuurverwijzingen en pdf-documenten verzamelen, opslaan, delen en organiseren. Je bewaart op deze manier je eigen bibliografische databank met referenties. Daarnaast bieden deze programma’s meestal een plug-in waarmee je literatuurlijsten en tekstverwijzingen in Word kunt invoegen. Word heeft ook een eigen ingebouwde referentie functie. Deze biedt minder mogelijkheden dan bibliografische software. Hogeschool Rotterdam heeft een licentie afgesloten voor het programma EndNote en biedt toegang tot RefWorks.
EndNote is bibliografische software waarmee je automatisch verwijzingen en literatuurlijsten kunt maken in een citatiestijl naar keuze. Met het programma houd je overzicht over je verzamelde informatie. EndNote ondersteunt meer dan 500 stijlen, waaronder APA en MLA. Studenten en medewerkers van Hogeschool Rotterdam kunnen EndNote gratis installeren via Liquit.
Refworks
RefWorks is, net als EndNote, een tool voor bronverwijzen. Je kunt er literatuurlijsten mee aanmaken een citatiestijl naar keuze. Met RefWorks verzamel en beheer je je bronverwijzingen eenvoudig online. Geen installatie noodzakelijk: alleen een optionele add-on voor je browser en tekstverwerkingsprogramma. Het verschil met EndNote is dat RefWorks cloud-based is. Je hebt dus geen synchronisatieproblemen wanneer je op verschillende computers werkt. Daarnaast is het eenvoudiger in gebruik.
Kijk voor toegang tot EndNote of RefWorks en meer informatie op de mediatheekwebsite onder Tools
8. English
Unfortunately at the moment the Cochrane training is only available in Dutch, but international students can always contact the library for information.
Heb je hulp nodig bij je zoekstrategie in Cochrane aarzel dan niet om contact op te nemen met de mediatheek. Kijk voor contact gegevens op https://hr.nl/mediatheek
Do you need help with your Cochrane search? Do not hesitate to contact the library.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Scholten, R. J. P. M., Offringa, M., & Assendelft, W. J. J. (Eds.). (2018). Inleiding in evidence-based medicine: klinisch handelen gebaseerd op bewijsmateriaal (Vijfde, herziene druk). Bohn Stafleu van Loghum.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Zelfstandig te doorlopen training gericht op het vergroten van informatievaardigheiden in Cochrane. De training bestaat uit 6 modules, waaronder een kennisclip. Iedere module bevat uitleg en soms korte video's. Je kan de modules van begin tot eind doorlopen of onafhankelijk van elkaar doen.
Zelfstandig te doorlopen training gericht op het vergroten van informatievaardigheiden in Cochrane. De training bestaat uit 6 modules, waaronder een kennisclip. Iedere module bevat uitleg en soms korte video's. Je kan de modules van begin tot eind doorlopen of onafhankelijk van elkaar doen.
Trunkeren is het vervangen van een stukje van een woord door een 
Wil je alleen zoekresultaten vinden waarin je ingegeven zoektermen in exact dezelfde volgorde voorkomen, zet deze zoektermen dan tussen dubbele aanhalingstekens.
te nemen met de mediatheek. Kijk voor contact gegevens op 
