Cochrane training

Cochrane training

Waarom deze training?Bron: E. Langhorst, Hogeschool Rotterdam

Cochrane is een internationaal en onafhankelijk netwerk van gezondheidswerkers, onderzoekers en patiënten op het gebied van de gezondheidszorg.
Het streven is onafhankelijke en hoogwaardige informatie te verschaffen voor het nemen van wetenschappelijk onderbouwde beslissingen over medische behandelingen.

 

Cochrane is vooral geschikt voor het beantwoorden van een klinische vraag (in het kader van evidence based practice of een CAT).

 

Wat kun je vinden in Cochrane?

  • Cochrane Systematic Reviews : Samenvattingen van al het beschikbare wetenschappelijke onderzoek betreffende het effect (of het ontbreken daarvan) van gezondheidszorginterventies.
  • Clinical Trials : Klinische studies
  • Cochrane Clinical Answers (CCA) : beknopte, evidence-based antwoorden op klinische (PICO) vragen op basis van Cochrane-beoordelingen.

 

Tip! Gebruik altijd de toegang tot Cochrane via de bibliotheek website.

 

Wat leer je in deze training?

Deze training is gericht op het vergroten van je informatievaardigheiden in Cochrane. De training is bedoeld voor studenten van IvG en er is geen specifieke voorkennis nodig om deel te nemen.​

Je leert:

  • zoekwoorden zoeken in de trefwoordenstructuur (MeSH);
  • synoniemen zoeken en gebruiken;
  • combinaties maken van zoeksets;

 

Zoekstrategie invulformulier

Als je literatuur gaat zoeken (en je werkt met een PICO) kan het handig zijn om gebruik te gaan maken van het invulformulier zoekstrategie. Dit invulformulier kun je vinden op de website van de Bibliotheek onder Bibliotheekbronnen per opleiding - IVG - "kies je opleiding" - Tab "Slimmer zoeken".

 

Zo werkt het:

De training bestaat uit meerdere modules en een kennisclip. Je kan de modules van begin tot eind doorlopen of onafhankelijk van elkaar doen. Klik op de knop 'Volgende' rechts onderin dit scherm om te starten.

 

 

 

1. Verzamel zoektermen

Bron: HR, E, Langhorst

Vertaal je hoofdvraag en deelvragen naar bruikbare zoektermen waarmee je gaat zoeken naar informatie.

Vind je het lastig om geschikte zoektermen te bedenken? Maak dan gebruik van de volgende tips:

  • Je vindt goede zoektermen door relevante artikelen te scannen op algemene begrippen.
  • Tijdens de oriëntatiefase kom je vaak vakterminologie en Engelse termen tegen. Noteer deze termen alvast.
  • Gebruik woordenboeken om zoektermen te vertalen, bijvoorbeeld naar het Engels
  • Je kunt een synoniemenwebsite raadplegen.
  • Cochrane heeft een lijst met gebruikte trefwoorden, een zogenaamde thesaurus.
    In Cochrane heet dit: MeSH-termen. MeSH staat voor Medical Subject Heading.
    Hiermee kun je ideeën opdoen voor zoektermen.
  • Gebruik het zoekstrategieformulier om overzicht te houden tijdens je literatuuronderzoek.

Tip: bekijk ook de Sway Hoe bedenk je goede zoektermen?

 

1.1 Zoek MeSH-termen

Wat zijn MeSH-termen?

MeSH-terms zijn gestandaardiseerde trefwoorden die aan artikelen in Cochrane zijn toegevoegd. Je kunt dit soort trefwoorden vergelijken met de #hashtags die je aan foto’s of berichten op Twitter en Instagram toevoegt. Door hashtags toe te voegen kun je gemakkelijker foto’s en berichten met dat onderwerp terugvinden. MeSH-terms in Cochrane werken ook op deze manier.

 

Voordelen van zoeken met MeSH-termen:

  • MeSH-termen worden ook toegekend aan artikelen waarin deze term niet voorkomt maar het onderwerp wel behandelen. Elk artikel heeft zo'n 10-20 door indexeerders toegevoegde MeSH-termen.
  • MeSH-termen zoeken ook tegelijkertijd op synoniemen.

Het is dus verstandig om voor de verschillende elementen in je zoekvraag op zoek te gaan naar Cochrane Mesh-terms.

 

PubMed en Cochrane maken beide gebruik van dezelfde Mesh-databank.

 

 

MeSH-database

Gebruik Advanced Search in Cochrane om te zoeken met MeSH-termen

Kies Advanced voor het zoeken met Mesh-termen

 

Voorbeeld

In deze training maken we gebruik van de volgende onderzoeksvraag:

Wat is de invloed van inname van voedingsvezels op obstipatie bij volwassenen?

Voor deze onderzoeksvraag gaan we op zoek naar relevante MeSH-termen voor de elementen obstipatie en voedingsvezels. We beginnen met de MeSH-term voor obstipatie. De MeSH-databank is in het Engels, dus we zoeken op constipation in de zoekbalk. De MeSH-term die we vinden is "Constipation".

Selecteer de tab "Medical terms (MeSH)"
Tik "constipation" in de zoekbalk en kies de juiste term uit de lijst met suggesties.
Klik "Look up"

Kies de juiste Meshterm

 

Je kan de MeSH-term gebruiken in een zoekstring door te klikken op "Add to Search manager"

 

Meer informatie over Mesh:

Onder Definition staat een beschrijving van de Mesh-term

  • check of deze beschrijving voldoet aan datgene wat je zoekt.

Onder Thesaurus Matches staan de synoniemen aangegeven

  • kopieer de synoniemen naar een Word document of het zoekstrategieformulier

Onder MeSH Trees staat een "Tree" (eventueel meerdere) met de trefwoorden in een hierarchische structuur.

  • check of de termen die onder! de door jouw gezochte term staan ook mee gezocht moeten worden.
    Nee? kies dan voor "Single MeSH term (unexploded)"
    Ja? of Twijfel je? Dan laat je gewoon "Explode all trees" aan staan

Let op: In Cochrane worden (net als in PubMed) de onderliggende termen in de hierarchische structuur automatisch meegenomen in de zoekactie: "Explode all trees"

 

Kies de juiste Mesh-term

 

1.2 MeSH-term in Cochrane en PubMed

PubMed en Cochrane maken beiden gebruik van dezelfde Mesh-termen databank.

De MeSH-term die je hebt gevonden in PubMed moet je wel opnieuw opzoeken in Cochrane, en andersom.

MeSH-term in PubMed
MeSH-term in Cochrane

 

1.3 Vind synoniemen

Bron: HR, E, Langhorst

Naast MeSH-termen zoek je ook altijd op vrije tekst termen, ook wel synoniemen genoemd. Op deze manier vind je ook de recente artikelen. Er zit namelijk een vertraging van ongeveer 6 maanden op het toekennen van MeSH-termen aan artikelen door indexeerders. Daarom is het belangrijk om ook op synoniemen te zoeken.

 

Synoniemen bedenken

Synoniemen kun je zelf bedenken, maar je kunt ook gebruik maken van de informatie aangegeven bij de Mesh-term. Bij de tab Medical Terms (MeSH) kan je de Mesh-term opzoeken en staan onder het kopje Thesaurus matches de synoniemen genoemd. Neem deze termen over. Deze synoniemen worden gebruikt om een complete zoekstring mee te maken.

Voorbeeld

De MeSH-term voor obstipatie is Constipation en op deze pagina zie je onder het kopje Thesaurus Matches twee synoniemen staan voor constipation:  

Synoniemen kun je vinden onder het kopje Thesaurus Matches

 

Om de meeste recente literatuur te vinden moet je ook de MeSH-term zelf doorzoeken.

De synoniemen van de MeSH Term Constipation zijn dus:

  • Constipation
  • Colonic Inertia
  • Dyschezia

1.4 Synoniemen gebruiken

Onder de tab Search kan je de synoniemen invoeren en doorzoeken in het Title, abstract, keyword-veld.

De synoniemen zijn:

  • Constipation
  • Colonic Inertia
  • Dyschezia

Synoniemen combineer je tijdens het zoeken je altijd met OR

Voer in: Constipation OR "Colonic Inertia" OR Dyschezia

Let op: Zet samengestelde trefwoorden tussen "dubbele aanhalingstekens"

Kies Send to search manager.

 

Zoek de synoniemen op in het "Title, Abstract, Keyword"-veld

 

2. Zoektechnieken

Hoe moet ik zoektermen met elkaar combineren?

Het is niet handig om alle mogelijke zoektermen lukraak in te typen in PubMed.
Om specifieke en gerichte informatie over je onderwerp terug te vinden,
moet je zoektermen met elkaar combineren.

Er zijn verschillende technieken om dit te doen:

  • Booleaanse operatoren
  • Trunkeren
  • Exacte woordcombinatie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.1 Zoeken met Booleaanse operatoren

Booleaanse operatoren (AND, OR, NOT)

AND

  • AND betekent dat alle zoekwoorden in het zoekresultaat moeten voorkomen
  • De AND-relatie gebruik je om twee (of meer) verschillende onderwerpen aan elkaar te linken
  • Het zoekresultaat wordt beperkt, kleiner ten opzichte van het zoeken op één woord
  • Voorbeeld: je bent op zoek naar informatie over de relatie tussen voedingsvezels en obstipatie. Zoektermen en relatie: constipation AND dietary fibers

 

 

 

 

 

 

 


OR

  • OR betekent dat ten minste één van de zoekwoorden voorkomt in het zoekresultaat
  • de OR-relatie gebruik je bij synoniemen, meervoud/enkelvoud, verschillende spellingsvormen
  • Het zoekresultaat wordt vergroot, uitgebreid ten opzichte van het zoeken op één woord
  • Voorbeeld: je wilt ook zoeken op de synoniemen van constipation. Zoektermen en relatie: constipation OR dyschezia

 

 

 

 

 

 

 

 

NOT

  • De NOT-relatie gebruik je om een bepaald woord/onderwerp uit te sluiten
  • het zoekresultaat wordt verkleind
  • Voorbeeld: je wilt informatie over omleidingen rond het hart, maar niet over maagomleidingen.
    Zoektermen en relatie: bypass NOT gastric













Tips!

  • Type AND/OR/NOT met hoofdletters.
  • Combineer je meerdere Booleaanse operatoren, zet de OR-termen dan tussen haakjes.
    Voorbeeld: (Constipation OR dyschezia) AND dietary fibers.
    Gebruik je hier géén haakjes dan werkt het AND commando alléén voor dyschezia AND dietary fibers.

 

 

 

2.2 Hoe werkt trunkeren?

Trunkeren is het vervangen van een stukje van een woord door een * (wildcard). Dit betekent dat je zoekt naar woorden eindigend op het ingetypte woord.
 

  • Als je een trunkeerteken achter een (gedeelte van een) woord typt, zoek je op wat je hebt ingetypt én alles wat er achter kan staan.
    Voorbeeld: Prevent* zoekt op prevent en preventie en preventief en prevention etc
  • Op deze manier kan je handig enkelvoud en meervoud tegelijk doorzoeken
    Voorbeeld: Dietary fiber* zoekt op Dietary fiber en Dietary fibers

  • Als je zoekt naar een woord wat op verschillende manieren kan worden geschreven kan een ? je helpen. Voorbeeld: Behavio?r zoekt naar behavior en behaviour


Tip!

Het is de kunst om niet té vroeg of té laat te trunkeren in een woord.
Zoek je naar informatie over "pollution" typ dan pollut* en niet poll*.

2.3 Zoeken op Exacte woordcombinatie

Wil je alleen zoekresultaten vinden waarin je ingegeven zoektermen in exact dezelfde volgorde voorkomen, zet deze zoektermen dan tussen dubbele aanhalingstekens.

Dit is handig bij begrippen die uit meerdere woorden bestaan, bv. “dietary fiber” Zet je dit begrip niet tussen aanhalingstekens dan vind je ook zoekresultaten die over een ander onderwerp gaan en waarbij de woorden dietary en fiber ergens in de tekst voorkomen.

Meer voorbeelden: "diabetes mellitus”, "gezond gewicht", "food safety", "job satisfaction", "heart failure".

 

Een exacte woordcombinatie is eigenlijk een strenge versie van de Booleaanse AND-operator. De zoektermen moeten wel naast elkaar staan. Een ander verschil is dat de volgorde van de zoektermen niet willekeurig is, maar door jou wordt vastgelegd.

2.4 Hoe krijg ik meer/minder zoekresultaten?

Niemand is bereid om honderden of duizenden zoekresultaten allemaal afzonderlijk te beoordelen op hun relevantie. Het is beter om zo te zoeken dat je maximaal enkele tientallen zoekresultaten krijgt, zonder relevante zoekresultaten overboord te gooien.

Wat kan je doen als je veel te veel zoekresultaten krijgt?Beeld: E. Langhorst, Hogeschool Rotterdam

  • Gebruik meer of andere zoektermen
  • Kijk welke (betere?) Mesh-termen er zijn gebruikt in een revelant artikel
  • Combineer belangrijke zoektermen met de Booleaanse AND-operator
  • Wees kritisch op het gebruik van de OR-operator
  • Trunkeer zo laat mogelijk in een woord; trunke*
  • Gebruik de Filters zo laat mogelijk om af te bakenen (Filter bijvoorbeeld op Age bij "Additional filters"). Let op: als je eenmaal een filter hebt aangezet houd PubMed dit vast en moet je die dus bij een volgende zoekaktie eerst zelf 'uitvinken'


Het is frustrerend om geen zoekresultaten te krijgen.

Wat kan je doen als je weinig of geen zoekresultaten krijgt?Beeld: E. Langhorst, Hogeschool Rotterdam

  • Combineer synoniemen en vertalingen met de Booleaanse OR-operator
  • Gebruik minder of andere zoektermen
  • Kijk welke Mesh-termen er zijn gebruikt in een revelant artikel
  • Zoek breder: Kijk bij de MeSH-trees in de structuur naar hogere termen.
  • Heb je gezocht op [Mesh] OR [tiab]?
  • Sneeuwballen; bekijk de literatuurlijst van een relevante bron om meer bronnen te vinden
  • Probeer andere bronnen

3. Combineren van zoektermen

3.1 Combineren van Mesh termen en synoniemen

Combineren van Mesh termen en synoniemen

Dit is een handig hulpmiddel voor het op de juiste plaats krijgen van haakjes en het gebruik van booleaanse operatoren.

 

Stap 1: Open Cochrane Search Manager

Hier staan de zoekresultaten van het zoeken naar de Medical term (MeSH) en de Synoniemen (zie 1.1 - 1.4 - 1.5 van deze training)

 

In de Search manager staan de zoekresultaten naar de MeSH en synoniemen

 

Stap 2: Combineer #1 MeSH descriptor met #2 Synoniemen

Doe dit door bij #3 in te voeren : #1 OR #2

Gebruik OR voor het combineren van MeSH en Synoniemen

Klik Continue

Combineer #1 OR #2

 

Resultaat:

Resultaat van zoekactie met MeSH Constipation en synoniemen Colonic Inertia en Dyschezia.

 

4. Kennisclip

Deze kennisclip geeft een voorbeeld voor het zoeken met MeSH-termen en synoniemen in Cochrane



Problemen met het kijken van de kennisclip?
Krijg je de foutmelding "Mediasite Player: your playback ticket is not valid for this session", verwijder dan je cookies en speel het filmpje opnieuw af.

 

 

5. Tips & Tricks

5.1 Filters

Filters - Limits

Wanneer je te veel resultaten krijgt, kun je via filters je zoekactie verder inperken. In Cochrane zit deze optie onder "Limits". Je voert eerst de zoekactie uit en vervolgens kun je Limits selecteren. Hier kan je filters in stellen en zoekt Cochrane alleen binnen bepaalde soorten publicaties of binnen bepaalde tijdsperiodes.

Limits voor het verkleinen van het zoekresultaat

 

Opties om het zoekresultaat te filteren/limiteren

 

Tip! Gebruik enkel filters als je te veel resultaten krijgt. Het gebruik van filters zorgt namelijk voor een sterke inperking van je resultaten.

5.2 Verwijzen

Cite

De knop 'Cite' (rechtsboven een geopende beschrijving van het artikel) geeft een titelbeschrijving volgens de APA regels welke gebruikt kan worden in de literatuurlijst.

Cite knop voor een bronbeschrijving volgens APA

 

Bovenin staat de titelbeschrijving (Let op: nog wel controleren en eventueel aanpassen).
Onder staan de opties voor gebruik in een referentieprogramma.

Beschrijving van de bron voor de literatuurlijst

 

5.3 Resultaten

Het zoekresultaat wordt weergegeven direct onder de zoekregels van de Search Manager.
Tip: Bekijk ook de resultaten onder ‘Trials’, hier staan vaak artikelen die niet in PubMed te vinden zijn.

Kijk ook naar de resultaten onder de andere Tabs

 

5.4 Zoekresultaten sorteren

Display options

Het zoekresultaat wordt weergegeven direct onder de zoekregels van de Search Manager.
'Order by' (linksboven de resultatenlijst) geeft de mogelijkheid om het resultaat te sorteren.

Opties om het zoekresultaat te sorteren

 

5.5 Zoekstring opslaan

Voor het bewaren van een overzicht van de zoeksets en het resultaat maak je gebruik van de optie "Print Search history" in de Search Manager. Hierbij wordt er een Download bestand aangemaakt. Open dit bestand voor een overzicht van de zoekacties en het resultaat.

 

"Print search history" voor het bewaren van een overzicht van de zoekacties.

 

6. Beoordelingsformulieren

Wat heb ik gevonden en wat kan ik gebruiken? Nadat je informatie hebt gezocht en hebt gevonden, is het belangrijk om kritisch te kijken of de gevonden wetenschappelijke artikelen betrouwbaar en volledig zijn. Dit omdat het weinig zin heeft met de resultaten van een onderzoek te gaan werken als de kwaliteit van dit onderzoek onvoldoende is.

Cochrane geeft toegang tot formulieren voor het beoordelen van wetenschappelijke artikelen. Er zijn verschillende checklists te vinden, onder andere voor diagnostiek, prognose en interventie.

Cochrane beoordelingsformulieren

 

Meer weten?

Nederlandstalig informatie over het beoordelen van artikelen is opgenomen in het boek Inleiding in Evidence-Based Medicine

Inleiding evidence based medicine

 

7. Hulpmiddelen: EndNote en Refworks

Bibliografische software

Wanneer je een onderzoeksopdracht of scriptie maakt, verzamel je veel informatie. Om het overzichtelijk te houden én automatische verwijzingen te maken, kun je bibliografische software gebruiken.

Er zijn gratis online tools die een verwijzing genereren die je kan kopiëren. Met de meer geavanceerde programma's kan je literatuurverwijzingen en pdf-documenten verzamelen, opslaan, delen en organiseren. Je bewaart op deze manier je eigen bibliografische databank met referenties. Daarnaast bieden deze programma’s meestal een plug-in waarmee je literatuurlijsten en tekstverwijzingen in Word kunt invoegen. Word heeft ook een eigen ingebouwde referentie functie. Deze biedt minder mogelijkheden dan bibliografische software. Hogeschool Rotterdam heeft een licentie afgesloten voor het programma EndNote en biedt toegang tot RefWorks.

Voor meer informatie over EndNote zie ook de website van de bibliotheek en de online training EndNote.

EndNote

EndNote is bibliografische software waarmee je automatisch verwijzingen en literatuurlijsten kunt maken in een citatiestijl naar keuze. Met het programma houd je overzicht over je verzamelde informatie. EndNote ondersteunt meer dan 500 stijlen, waaronder APA en MLA. Studenten en medewerkers van Hogeschool Rotterdam kunnen EndNote gratis installeren via Liquit.


Refworks

RefWorks is, net als EndNote, een tool voor bronverwijzen. Je kunt er literatuurlijsten mee aanmaken een citatiestijl naar keuze. Met RefWorks verzamel en beheer je je bronverwijzingen eenvoudig online. Geen installatie noodzakelijk: alleen een optionele add-on voor je browser en tekstverwerkingsprogramma. Het verschil met EndNote is dat RefWorks cloud-based is. Je hebt dus geen synchronisatieproblemen wanneer je op verschillende computers werkt. Daarnaast is het eenvoudiger in gebruik.

Kijk voor toegang tot EndNote of RefWorks en meer informatie op de bibliotheekwebsite onder Tools

 

8. English

Unfortunately at the moment the Cochrane training is only available in Dutch, but international students can always contact the library for information.

English information

 

9. Support

Heb je hulp nodig bij je zoekstrategie in Cochrane aarzel dan niet om contact op te nemen met de bibliotheek. Kijk voor contact gegevens op https://hr.nl/bibliotheek  

Do you need help with your Cochrane search? Do not hesitate to contact the library.

 

 

  • Het arrangement Cochrane training is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Team IvG support Hogeschool Rotterdam
    Laatst gewijzigd
    2025-09-09 12:39:22
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Bronnen:

    Cochrane Netherlands: Over ons | Cochrane Netherlands

    Cochrane User guide: Cochrane Library User Guide | Cochrane Library | Wiley Customer Experience

    Cochrane veelgestelde vragen: Veelgestelde vragen | Cochrane Netherlands

    Libguides HAN: Home - Cochrane - Libguides at HAN University of Applied Sciences

    Libguides Utrecht: 3. Cochrane - EBM Literatuurbronnen - LibGuides at Utrecht University

    Libguides Zuyd: Cochrane - Databanken Gezondheidszorg - LibGuides at Zuyd University

    Scholten, R. J. P. M., Offringa, M., & Assendelft, W. J. J. (Eds.). (2018). Inleiding in evidence-based medicine: klinisch handelen gebaseerd op bewijsmateriaal (Vijfde, herziene druk). Bohn Stafleu van Loghum.

    Stappenplan Zoekstrategie, Bibliotheek Hogeschool Rotterdam: Zoekstrategie

    Training Stappenplan literatuuronderzoek, Bibliotheek Hogeschool Rotterdam: https://maken.wikiwijs.nl/131972/Training__Stappenplan_literatuuronderzoek

    Voor de volgende afbeeldingen geldt © Hogeschool Rotterdam: Vergrootglas en Gloeilamp.

     

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Zelfstandig te doorlopen training gericht op het vergroten van informatievaardigheiden in Cochrane. De training bestaat uit 6 modules, waaronder een kennisclip. Iedere module bevat uitleg en soms korte video's. Je kan de modules van begin tot eind doorlopen of onafhankelijk van elkaar doen.
    Leerniveau
    HBO - Master; HBO - Bachelor;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    beoordelingsformulieren, cochrane, literatuuronderzoek, zoekmethodes, zoektechnieken

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Team IvG support Hogeschool Rotterdam. (2020).

    PubMed training

    https://maken.wikiwijs.nl/157678/PubMed_training

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van