Scheikunde

Koolwaterstoffen 1/2

Koolwaterstoffen 1/2

Koolwaterstoffen 1/2

In deze module wordt de systematische naamgeving van koolwaterstoffen behandeld en kun je oefenen met opdrachten.

Je kunt zelf kiezen hoe je deze module doorwerkt en wat je wel of niet doet.

Als je begint met de Check en je maakt die goed, ben je eigenlijk al klaar.

Leerdoelen

  • Je kunt de namen en formules van alkanen afleiden.
  • Je kunt de namen en formules van cycloalkanen afleiden.
  • Je kunt de namen en formules van alkenen afleiden.
  • Je kunt de namen en formules van alkynen afleiden.
  • Je kunt de namen en formules van alkanolen afleiden.

Uitlegfilmpje

Kijk onderstaand filmpje voor uitleg.

Koolwaterstoffen: een overzicht

Zie binas 66D.

Alkanen zijn verzadigde koolwaterstoffen en bevatten alleen enkele bindingen (C-C), algemene formule CnH2n+2

Alkenen zijn koolwaterstoffen met een C=C binding, algemene formule CnH2n

Cycloalkanen zijn koolwaterstoffen met alleen C-C bindingen en een ringstructuur, algemene formule CnH2n

Alkynen zijn koolwaterstoffen met een C=C binding, algemene formule CnH2n-2

Cycloalkenen zijn koolwaterstoffen met een C=C bindingen en een ringstructuur, algemene formule CnH2n-2

Alkanolen (alcoholen) zijn koolwaterstoffen die een -OH groep bevatten

 

Maak gebruik van onderstaande stappen bij de systematische naamgeving van koolwaterstoffen:

  • bepaal de stam (langste onvertakte koolstofketen met daarin de onverzadigde bindingen (C=C en C=C) en eventuele karakteristieke groepen)
  • de stam krijgt voorvoegsel "cyclo" als de stam een ringstructuur is
  • de stam krijgt uitgang "aan" bij alleen verzadigde (C-C) bindingen, "een" bij C=C en "yn" bij C=C
  • inventariseer eventuele vertakking (en/of karakteristieke groepen)
  • karakteristieke groepen zijn terug te vinden in binas 66D en eindigen als uitgang of voorvoegsel afhankelijk van prioriteit (zie de module Koolwaterstoffen 2/2)
  • vertakkingen worden benoemd aan de hand van de lengte en krijgen de uitgang "yl", ze worden (alfabetisch) voorvoegsels voorafgaand aan de stam
  • het aantal van een vertakking (en/of karakteristieke groep) wordt aangegeven met een numeriek voorvoegsel, indien nodig
  • de plaats van elke vertakking (en/of karakteristieke groep) wordt aangegeven met een cijfer, indien nodig.

Oefenen met wat opgaven

Opgave 1.

a] Teken de structuurformule van pentaan en alle isomeren van pentaan.

b] Geef de systematische namen van de bij a] getekende structuren.

 

 

Opgave 2.

Teken de structuurformules van

a] 1,2-dimethylcyclohexeen

b] propyn

c] 3,4-diethyl-2,3,4-trimethylhepta-1-een

d] pentaan-1,2-diol

 

 

Opgave 3.

Geef de systematische namen van de volgende koolwaterstoffen:

a]           b]

c]           d]

 

De antwoorden

Opgave 1.

a] en b] pentaan     methylbutaan

dimethylpropaan

 

 

Opgave 2.

a]           b] 

c]           d] 

 

 

Opgave 3.

a] 3-cyclohexenol

b] 2,2,4-trimethylpentaan

c] 3-ethyl-2,2,5-trimethylhexaan

d] propaan-1,2,3-triol

 

Check

Toets: Check Koolwaterstoffen 1/2

Start

Een examenopgave besproken

In onderstaand filmpje wordt een examenvraag besproken.

Je kunt de vraag eerst zelf proberen te maken en dan dit filmpje bekijken.

  • Het arrangement Koolwaterstoffen 1/2 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    herbert van de voort
    Laatst gewijzigd
    2021-11-28 17:28:58
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Deze module is gebaseerd op de Wiki "Herhalingsprogramma vwo4 stof scheikunde" van Wouter Renkema.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Hyperion Science. (2021).

    Checks

    https://maken.wikiwijs.nl/180880/Checks

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Check Koolwaterstoffen 1/2

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van