Duurzaam ondernemen

Duurzaam ondernemen

Duurzaam ondernemen

Inleiding & lesdoelen

Je hoort het steeds meer; duurzaam ondernemen. Is het een hype of is het echt noodzakelijk voor je bedrijf?

Als aankomend ondernemer moet je je aanpassen aan veranderingen in de markt. Dit kunnen zijn trends, maar ook wijzigingen in de wet. Wanneer je niet meebeweegt met veranderingen, loopt je bedrijf een keer vast en dit zal terug te zien zijn in je bedrijfsresultaat.

Deze les gaat je helpen bij het onderdeel duurzaam ondernemen van je ondernemersplan. Maar voordat je gaat werken naar de oplossingen is het noodzakelijk eerst het huidige economische systeem te begrijpen en naar welke soort economie we toe moeten. Om verder concrete stappen te kunnen maken, is inzicht in productieketens belangrijk.

Duurzaam ondernemen doe je (nog) niet van de een op de andere dag, maar het is een proces en hier werk je naartoe.

Wat kan ik na deze les?

- Je kan uitleggen wat het verschil is tussen een lineaire economie en een circulaire economie.

- Je kan uitleggen wat een productieketen is.

- Je kan uitleggen waarom transparantie in de productieketen een voorwaarde is voor duurzaam ondernemen.

- Je weet hoe de 3 P's samenhangen met de duurzaamheidsoplossingen.

- Je kan bij de de duurzaamheidsoplossingen concrete voorbeelden geven.

Hoe werk ik met deze wikiwijs?

Wikiwijs bestaat uit verschillende pagina's, waarbij je start bij de linker bovenste pagina.

Wanneer je een pagina hebt doorgewerkt, kan je onderaan de pagina doorklikken naar de volgende, zodat je niets mist van de aangeboden lesstof.

Na de lesstof kom je bij een aantal oefenvragen om je voor te bereiden op de toets. Wanneer je meer dan 7 vragen goed hebt, mag je naar de verdieping. Heb je minder dan 7 goed, dan ga je naar extra oefenen. Ben je klaar met je extra oefening, ga je door naar verdieping.

Heb je uiteindelijk alles doorlopen, dan maak je de eindtoets.

Om uiteindelijk voldoende concrete handvatten te hebben voor je ondernemingsplan is het noodzakelijk alles te doorlopen. Mocht je er zelf niet uit komen, dan bespreek je dit met je docent.

Heel veel succes!

Wat weet ik al?

Deze les is een vervolg op het keuzedeel duurzaamheid.

Bij dit keuzedeel heb je kennis gemaakt met het begrip duurzaamheid. Je hebt gekeken naar je eigen footprint en je hebt oplossingen gezocht om je eigen footprint te verkleinen.

Je hebt geleerd wat er valt onder de 3P's en hoe deze met elkaar in verbinding staan. Bekijk hiervoor onderstaand filmpje als extra opfrisser!

 

Inhoud

Circulaire economie

Over het nut en de noodzaak van duurzaam ondernemen hoeven we het eigenlijk niet meer te hebben. We hebben eerder geleerd dat wanneer we op de huidige voet verder gaan, de aarde op raakt en er uiteindelijk niets meer te produceren valt. Ons huidige economische systeem is het lineaire economische systeem en we moeten voor de klimaattransitie uiteindelijk toe naar een circulair economisch systeem.

 

Zoals je in bovenstaande figuur ziet is het lineaire systeem een weggooi-systeem. De lineaire economie volgt het “take-make-dispose” stappenplan. In die stappen verzamelen we grondstoffen, bewerken we ze tot producten, gebruiken we ze en vervolgens gooien we ze weg. In een lineaire economie creëren we maximale waarde door zoveel mogelijk producten te produceren en te verkopen tegen zo laag mogelijke kosten.

Door de inzet van de productiefactoren kapitaal, arbeid, natuur en ondernemerschap wordt een product steeds duurder naarmate het verder richting de consument gaat. Elke schakel bestaat uit een of meerdere productiefactoren om het product te bewerken. Deze toevoeging per schakel noemen we de toegevoegde waarde. Kort gezegd; de verkoopprijs- de inkoopprijs.

Naast de grote berg afval die dit systeem kent, wordt er geproduceerd waar de lonen het laagst zijn. Dit is de reden dat wij veel van onze producten uit bijvoorbeeld China halen. Naast de transportkosten en uitstoot, kan je je afvragen hoe eerlijk zo'n laag loon is?

Circulaire economie

Wat doen we anders in een circulaire economie? Een circulaire economie werkt volgens de 3R-aanpak: reduce, reuse en recycle.

Zie ook de figuur hierboven. We minimaliseren nieuw grondstofgebruik (reduce), we maximaliseren het hergebruik van producten en de onderdelen van producten (reuse) en we recyclen/hergebruiken de grondstoffen die over blijven. De input in het circulaire systeem is klein en de output is klein, waardoor het grootste gedeelte circuleert in het economische systeem.

 

Bekijk onderstaand filmpje en beantwoord de vragen.

 

De productieketen

Een productieketen of bedrijfskolom is het economische proces van grondstof tot consument of gebruiker.

De productieketen is een netwerk van organisaties, mensen en activiteiten die informatie en/of producten uitwisselen. Dit netwerk is een logistieke keten die ervoor zorgt dat het product of de dienst bij de gebruiker komt. Het netwerk transformeert ruwe materialen en halffabricaten tot eindproducten. Je kan verschillende deelprocessen onderscheiden in een productieketen.

Deelnemers, ook wel actors genoemd, in de keten kunnen een of meer van deze schakels voor hun rekening nemen. Wanneer een actor meerdere achtereenvolgende schakels verzorgt spreekt je van verticale integratie.

De productieketen is een denkbeeldige ketting met diverse schakels. Deze schakels worden verbonden door logistieke processen. Het geld stroomt door de ketens van de gebruiker naar de producenten, en de producten en/of diensten lopen van de producenten naar de gebruiker. Elk productieproces is een logistieke keten. Het is een aaneenschakeling van productieprocessen. Elk proces communiceert met het vorige en het volgende proces.

Alhoewel veel bedrijven op een internationale schaal opereren is het voor alle bedrijven moeilijk om de gehele productieketen onder eigen invloed te hebben. De meeste bedrijven hebben andere bedrijven nodig om het product bij de eindgebruiker te krijgen. Wanneer een bedrijf zich richt op een onderdeel van de keten, spreken we van specialisatie. Door specialisatie is het mogelijk een hogere arbeidsproductiviteit te behalen en de laagste kosten.

 

Er zijn vele variaties op bovengenoemd voorbeeld mogelijk. Vaak zie je dat schoenen niet direct naar de winkels en warenhuizen gaan, maar dat hier weer schakels tussen zitten.

Om als ondernemer duurzame keuzes te kunnen maken is het noodzakelijk om transparante productieketens te hebben. Je krijgt meer inzicht in de distributie, de milieu-impact van producten, gebruikte grondstoffen en het betaalde loon binnen de keten. De technologie van traceerbaarheid, bijvoorbeel blockchaintechnologie, gaat momenteel snel. Naast dat de consument een steeds grotere vraag heeft naar duurzame producten en je met deze technologie je klanten beter kunt informeren, kan deze technologie je als bedrijf ook helpen om processen efficienter te maken.

Je zal dus als aankomend ondernemer over elke stap in de productieketen na moeten denken. Voor de ene stap in het proces zal het makkelijker zijn een duurzame keuze te maken dan de andere stap. Ook zal een andere keuze wellicht gevolgen hebben voor je kostprijs en je manier van werken. Of je deze duurzame keuze maakt, ligt dus aan jou als ondernemer, alleen in een veranderende wereld zal je na moeten denken of je keuze uiteindelijk niet tegen je gaat werken. Soms zal een dure keuze uiteindelijk meer opleveren dan de goedkopere optie. Dit noemen we het ondernemersrisico.

De oplossingen

Wat zijn de oplossingen? Zoals eerder aangegeven is duurzaam ondernemen een proces.

MVO-Nederland (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) heeft een businessagenda opgesteld met 7 punten die je als bedrijf kunnen helpen met de omslag naar de nieuwe economie. MVO Nederland ondersteunt ondernemers hierbij. De punten zijn;

-Nieuwe rijkdom; de huidige economie is gericht op financiele winst en lage prijzen. De nieuwe economie kijkt niet alleen naar stijgende omzet, maar ook naar meer natuur, betere volksgezondheid en minder eenzaamheid.

-Circulaire economie; we hebben het eerder gehad over wat een circulaire economie is. Bij dit agendapunt word je als ondernemer stapsgewijs geholpen je onderneming circulair te laten produceren.

-Biodiversiteit; misschien heeft het uitsterven van bepaalde diersoorten meer impact op jouw onderneming dan je nu denkt. Bewustwording hierbij is een belangrijke stap.

-Echte prijzen; hiermee wordt bedoeld dat de neveneffecten ook worden doorberekend in de verkoopprijs. Wanneer ondernemers ook hun uitstoot moeten doorberekenen, worden klimaatneutrale producten goedkopen en hierdoor ontstaat een hogere vraag naar het duurzame product of dienst.

-Inclusief ondernemen; we leven in een maatschappij met zoveel verschillende mensen, alleen is het gemiddelde managementteam nu nog beoorlijk eenzijdig. Bij een inclusieve onderneming is er op lage lagen een meer diverse samenstelling.

-Groene energie; welke stappen kun je nemen om meer energieneutraal te ondernemen.

-Transparante ketens; wanneer je beter kunt achterhalen waar je producten of grondstoffen vandaan komen en onder welke omstandigheden deze worden gemaakt, is het eenvoudiger om een duurzame keuze te maken.

Wil je hier meer over lezen? Via onderstaande link vind je deze agendapunten:

https://www.nieuwebusinessagenda.nl/nba-2020/nieuwe-businessagenda/

Bekijk onderstaande film van MVO-Nederland.

 

MVO Nederland

Test jezelf!

Extra oefening

Klik op onderstaand plaatje om naar de extra oefenopgaven te gaan.

Login met: HOEKWATER3353

Wanneer je alle vragen hebt gemaakt, mag je het venster sluiten en doorgaan naar ''verdieping''.

 

Verdieping

Bekijk onderstaand filmpje voor extra uitleg over de toepassing van de 7 ''oplossingen''. Na deze film kan je beginnen aan de eindtoets.

 

Toets

Maak nu onderstaande toets. Wanneer deze klaar is ontvangt je docent de uitslag.

Zelf kan je nu verder met je ondernemingsplan.

Bronnen

Illustratie inleiding en doelstellingen:

https://www.groeneartikelen.nl/blog/nieuws/duurzaam-ondernemen-wordt-steeds-populairder

lllustratie lineair versus circulaire economie:

PBL. (2019a). Opportunities for a circular economy. https://themasites.pbl.nl/circular-economy/

Illustratie van productieketen van schoenen.

https://www.hivos.nl/

Ellen Mc Arthur Foundation. (2012, 3 mei) Heroverwegen van vooruitgang: de circulaire economie.[VIDEO] https://www.youtube.com/watch?v=2_orGl_s7UY

Linden, L. van de.: Levensmiddelenkrant. (2019, 6 november) Blockchaintechnologie helpt retailers om productieketen transparant te maken. https://www.levensmiddelenkrant.nl/levensmiddelenkrant/nieuws/blockchaintechnolgie-helpt-retailers-om-productieketen-transparant-te-maken

MVO Nederland: businessagenda 2020 (2020, 23 januari). https://www.nieuwebusinessagenda.nl/nba-2020/nieuwe-businessagenda/

Jorgers, A; SDG goals. (2019, 13 augustus) Duurzame ontwikkelingsdoelen in de praktijk [VIDEO] https://www.youtube.com/watch?v=-Y-4ka0KQgI&t=10s

 

  • Het arrangement Duurzaam ondernemen is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Linda Hoekwater
    Laatst gewijzigd
    2021-07-10 14:10:25
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De MBO-4 studenten van de opleiding Ondernemer Vakman maken gedurende de eenjarige opleiding een ondernemingsplan. Een onderdeel uit dit plan is duurzaam ondernemen en hiervoor is informatie over duurzaam ondernemen, de productieketen en de oplossingen noodzakelijk om dit te kunnen verwerken in hun plan.
    Leerniveau
    MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    1 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    duurzaam ondernemerschap

    Bronnen

    Bron Type
    MVO Nederland
    https://www.youtube.com/watch?v=tILsL-TS8nw&t=5s     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Oefenopgaven

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van