Wat moet je weten voor je examen?
Belangrijke begrippen tijdens jouw examen
Op deze pagina bieden we een overzicht van de begrippen die je moet kennen voor jouw examen. Weet je waar deze begrippen over gaan, herken je ze én kun je ze toepassen in een specifieke context? Dan ben je al een heel eind op de goede weg. De precieze leerdoelen voor dit vak staan in de syllabus.
Domein B. Beeld- en geluidstechniek
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
- eigenschappen van trillingen en golven gebruiken om onder andere informatieoverdracht te analyseren en verklaren.
- eigenschappen van ioniserende straling en de effecten van deze straling op mens en milieu beschrijven. Ook kun je medische beeldvormingstechnieken beschrijven en analyseren vanuit fysische principes. Je weet de diagnostische functie van deze beeldvormingstechnieken voor de gezondheid toe te lichten.
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik |
|
uitwijking, amplitude, periode, harmonische trilling
|
|
| massa-veersysteem |
|
|
eigenfrequentie, resonantie
|
|
| golfverschijnsel |
|
|
lopende golf, voortplantingssnelheid, geluidsnelheid, lichtsnelheid
|
|
|
transversaal, longitudinaal
|
|
|
knoop, buik, grondtoon, boventoon
|
|
| cardiogram, oscillogram |
|
| straling, ultraviolet, infrarood, radiogolven, microgolven |
|
|
absorptie, emissie, elektromagnetische golf, foton
|
|
| vervalreactie |
|
|
stralingsbron, radioactief verval, isotoop, kern, proton, neutron, elektron,
|
|
|
atomaire massaeenheid, ioniserend vermogen, doordringend vermogen, dracht
|
|
|
röntgenstraling, α- β- en γ-straling, kosmische straling, achtergrondstraling, bestraling
|
|
|
besmetting, effectieve totale lichaamsdosis, stralingsbeschermingsnormen, dosimeter, eV
|
|
|
doorlaatkromme, vervalkromme
|
|
|
röntgenopname, CT-scan, echografie
|
|
|
nucleaire diagnostiek, halveringsdikte, menselijke weefsels
|
|
|
ultrasone geluidsgolf, geluidsnelheid
|
|
|
absorptie, transmissie, terugkaatsing, tracer
|
|
Domein C Beweging en energie
|
Domein C Beweging en energie is een van de onderdelen van het havo-examen natuurkunde. Voor dit examenonderdeel weet je de relatie tussen kracht en bewegingsveranderingen te analyseren en verklaren met de wetten van Newton. Daarnaast kun je de begrippen energiebehoud, rendement, arbeid en warmte gebruiken om energieomzettingen te beschrijven en te analyseren.
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
eenparige rechtlijnige beweging, eenparig versnelde of vertraagde beweging,
|
|
|
vrije val, valbeweging met wrijving
|
|
|
(x|t)-diagram, (v|t)-diagram, snelheid, valversnelling, gemiddelde snelheid
|
|
|
Zwaartekracht, schuifwrijvingskracht, rolweerstandskracht,
|
|
|
luchtweerstandskracht, normaalkracht, spankracht, spierkracht, veerkracht
|
|
|
eerste wet van Newton
|
|
|
tweede wet van Newton
|
|
| derde wet van Newton, actiekracht, reactiekracht, gewicht |
|
|
zwaartepunt, aangrijpingspunt, werklijn, arm, moment
|
|
|
arbeid, kracht - verplaatsingsdiagram
|
|
|
wet van behoud van energie, kinetische energie,
|
|
|
verticale worp, trilling, stuiterbeweging
|
|
|
zwaarte-energie, veerenergie, chemische energie, elektrische energie, stralingsenergie
|
|
|
warmte, potentiële energie, (positieve en negatieve) arbeid, wrijvingsarbeid, periodieke beweging
|
|
| warmtepomp (energetisch) |
|
|
energiegebruik, energiebesparing
|
|
Domein D Materialen
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
fysische eigenschappen van stoffen en materialen beschrijven en verklaren met atomaire en moleculaire modellen.
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
Gas, vloeistof, vaste stof, smelten, stollen, verdampen, condenseren, sublimeren
|
|
| rijpen, molecuul, atoom |
|
|
warmtestroom, thermische geleidbaarheid, geleiding, stroming, stralingrijp
|
|
|
beweging van deeltjes, absoluut nulpunt, soortelijke warmte, graden celcius, kelvin
|
|
| debiet, gas- of vloeistofstroom |
|
Domein E Aarde en heelal
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
het ontstaan en de ontwikkeling van structuren in het heelal beschrijven. Ook kun je bewegingen in het zonnestelsel analyseren en verklaren aan de hand van fysische principes.
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
| Onderwerpen en begrippen |
Dit weet ik
|
|
maanfasen, hemelbaan van zon, maan, sterren, planeet, komeet, meteoriet
|
|
|
omlooptijd, baanstraal, baansnelheid
|
|
|
gravitatiekracht, geostationaire baan
|
|
|
cluster, sterrenstelsel, planetenstelsel, oerknal, uitdijend heelal, lichtsnelheid, lichtjaar, Melkweg, zonnestelsel
|
|
|
de wet van Wien
|
|
Domein G Meten en regelen
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
opwekking, transport en toepassingen van elektriciteit beschrijven en analyseren met fysische begrippen.
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
spanning, stroomsterkte, soortelijke weerstand, vrij elektron, ion, afstotende en aantrekkende elektrische kracht, spanningsbron
|
|
|
stroommeter, spanningsmeter, diode, LDR, NTC, PTC, ohmse weerstand, lamp, motor, verwarmingselement, zekering, aardlekschakelaar, stroomdeling, spanningsdeling, kortsluiting;
|
|
|
elektrische energie, joule, kilowattuur, lichtbronnen, energiegebruik, energiebesparing;
|
|
|
kerncentrale, conventionele (fossiele brandstof) centrale, waterkrachtcentrale, zonnecel, waterstofcel, brandstofcel, windturbine, generator
|
|
|
batterij, accu,waterstof en andere brandstoffen
|
|
| energiedichtheid, capaciteit |
|
Domein H Natuurkunde en technologie
|
Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:
voorbeelden van technologische ontwikkeling die vallen binnen de subdomeinen van het centraal examen natuurkundige principes en wetmatigheden herkennen, benoemen en toepassen.
|
De begrippen die je bij dit concept in ieder geval moet kennen luiden als volgt:
|
Onderwerpen en begrippen
|
Dit weet ik
|
|
model, wet van behoud van energie,
|
|
|
analogie
|
|
|
wetten van Newton
|
|
Oefenen oude eindexamens
Het kan helpen om eens een oud examen erbij te pakken. Je ziet dan welke vragen er worden gesteld, hoe ze gesteld zijn en wat de moeilijkheidsgraad is. De examens geven een goed beeld van het type vragen dat je kunt verwachten op jouw examen.
De examens worden door de jaren heen gewijzigd. Het oefenen van een oud examen helpt je om goed voorbereid jouw examens in te gaan. Vergeet niet om de begrippenlijst van 2024 goed door te nemen zodat je op de hoogte bent van de onderwerpen die dit jaar terugkomen in de examens.
2024 tijdvak 1
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2024 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 11, 13, 17 en 18
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van HAVO Natuurkunde. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2024 tijdvak 2
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2023 tijdvak 1
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2023 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 3, 6, 11 en 23
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van HAVO Natuurkunde en ook via Examenkompas. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2023 tijdvak 2
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2022 tijdvak 1
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2022 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 19, 20, 21 en 25
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van HAVO Natuurkunde en ook via Examenkompas. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2022 tijdvak 2
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2022 tijdvak 3
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2021 tijdvak 1
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2021 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de gegevens van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 3, 4, 15, 17, 19, 23, 25 en 30
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van HAVO Natuurkunde en ook via Examenkompas. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2021 tijdvak 2
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
2021 Tijdvak 3
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
2019 tijdvak 1
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar
Pittige opgaven
Onderstaand zie je de opgaven die landelijk in 2019 niet zo goed zijn gemaakt. Dit blijkt uit de overzicht van alle opgaven van Cito. Had je deze opgaven niet goed tijdens het oefenen, dan is dat dus niet zo vreemd.
Opgaven: 9, 10, 12, 14, 15, 18, 20, 26, 27 en 28
Meer uitleg over de examenonderwerpen vind je op de hoofdpagina van HAVO Natuurkunde. Je kan ook iemand in je omgeving vragen om je hiermee te helpen.
2019 tijdvak 2
Natuurkunde
Het examen
Controleer je antwoorden
Oefenexamen gehaald?
2018 tijdvak 1
Oude examens zijn goed oefenmateriaal, maar hoe weet je na het oefenen hoe je ervoor staat? Examenkompas van Citolab helpt je daarbij. Na het zelf maken en nakijken van een oud examen zie je je cijfer, welke onderwerpen je al beheerst én welke je nog kunt oefenen. Geen inlog of docent nodig; je kunt meteen starten.
Bekijk dit examen op Examenkompas
Bespreking oefenexamen
|
Onderstaand zie je de opgaven uit dit centraal examen die landelijk in 2018 niet zo goed zijn gemaakt. Uit de gegevens van Cito blijkt dat dit dus wel eens een pittige opgave zou kunnen zijn. Had je deze opgave niet goed tijdens het oefenen, dan is dat misschien niet zo vreemd. Bespreek in dat geval de opgave nog maar eens met je leraar, die kan je verder helpen.
- Opgave 7
- Opgave 24
- Opgave 25
Meer informatie over de moeilijkheid van de opgaven? Hier vind je een overzicht van alle opgaven uit dit examen en hoe moeilijk of gemakkelijk examenkandidaten deze vonden.
|
2018 tijdvak 2
Bespreking oefenexamen
Van dit oefenexamen is een videobespreking beschikbaar:
2017 tijdvak 1
Oude examens zijn goed oefenmateriaal, maar hoe weet je na het oefenen hoe je ervoor staat? Examenkompas van Citolab helpt je daarbij. Na het zelf maken en nakijken van een oud examen zie je je cijfer, welke onderwerpen je al beheerst én welke je nog kunt oefenen. Geen inlog of docent nodig; je kunt meteen starten.
Bekijk dit examen op Examenkompas
|
Onderstaand zie je de opgaven uit dit centraal examen die landelijk in 2017 niet zo goed zijn gemaakt. Uit de gegevens van Cito blijkt dat dit dus wel eens een pittige opgave zou kunnen zijn. Had je deze opgave niet goed tijdens het oefenen, dan is dat misschien niet zo vreemd. Bespreek in dat geval de opgave nog maar eens met je leraar, die kan je verder helpen.
- Opgave 4
- Opgave 5
- Opgave 9
- Opgave 10
- Opgave 14
- Opgave 19
- Opgave 23
- Opgave 24
- Opgave 27
Meer informatie over de moeilijkheid van de opgaven? Hier vind je een overzicht van alle opgaven uit dit examen en hoe moeilijk of gemakkelijk examenkandidaten deze vonden.
|
2017 tijdvak 2
2016 tijdvak 1
2016 tijdvak 2
2015 tijdvak 1
2015 tijdvak 2
