Hitler had een minister van propaganda, Joseph Goebbels, die dag in dag uit bezig was met het verspreiden van Hitlers boodschap.
Die boodschap kwam op het volgende neer: Duitsland wordt weer sterk, Duitsland is groot,
Duitsland heeft 1 leider en dat is Hitler,
Duitsland is machtig, Duitsland haat joden.
Democratie is slap.
Alleen Hitlers rijk kan zorgen voor eenheid en kracht.
Probleemstelling
Massamedia
Via massamedia zoals kranten, film, radio en tv kunnen mensen ‘gemanipuleerd’ worden. Dat betekent dat je als lezer, kijker en luisteraar in een bepaalde richting wordt gestuurd zonder dat je er zelf erg in hebt. Zolang er ook andere, concurrerende informatiebronnen zijn, kan dat op zichzelf nog niet veel kwaad.
Massamedia en dictators
Anders wordt het in een dictatuur. Met behulp van massamedia kunnen dictators bepalen wat het ‘volk’ te zien, te horen en te lezen krijgt. Zo heeft Hitler massamedia ingezet om zijn gedachtegoed populair te maken onder het volk.
Deze propaganda is een van de factoren waarmee we kunnen verklaren hoe Hitler aan de macht is gekomen.
Eindproduct
Je schrijft een script en maakt een korte clip.
Hoofdvraag en deelvragen
Hoofdvraag
Verklaar de opkomst van het Derde Rijk onder leiding van Hitler.
Deelvragen:
Welke politieke factoren hebben ertoe geleid dat Hitler aan de macht kwam?
Welke sociale factoren hebben ertoe geleid dat Hitler aan de macht kwam?
Welke rol speelden de massamedia bij de opkomst van Hitler?
Eindtermen
Domein B: Oriëntatiekennis
Je kunt bij een kenmerkend aspect van een tijdvak een passend voorbeeld geven van een gebeurtenis, ontwikkeling, verschijnsel of handeling dan wel gedachtegang van een persoon en dit voorbeeld gebruiken om het betreffende aspect te verduidelijken.
Je kunt uitleggen dat de betekenis die aan dit tijdvak wordt toegekend mede afhangt van de tijd, plaats en omstandigheden waarin mensen zich met het verleden bezighouden.
In deze opdracht spelen de volgende kenmerkende aspecten uit tijdvak 9 een rol:
De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.
Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme.
Het voeren van twee wereldoorlogen.
Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden.
Onderstaande kernbegrippen staan in de begrippenlijst.
wereldoorlog
nationalisme
nationaalsocialisme
ideologie
antisemitisme
discriminatie
genocide
massaorganisatie
propaganda
totalitarisme
fascisme
massamedia
racisme
Activiteiten
Activiteiten
Stap
Activiteit
Oriëntatie
Wat weet je nog over massamedia en propaganda? Je haalt je voorkennis op en maakt de instaptoets.
Stap 1
Je leest de informatie over propaganda, massaorganisaties, racisme, discriminatie en de Tweede Wereldoorlog. Ook kijk je twee video's over dit onderwerp. Aan de hand van de Kennisbanken en de video's beantwoord je een aantal vragen.
Stap 2
Je beredeneert welke intentie de geheime dienst had met een opdracht onder scholieren.
Stap 3
Je benoemt verschillende onderdelen van de nazi-ideologie.
Stap 4
Met vier gegevens over het mediabeleid geef je aan op welke manier dit bijdroeg aan de nazificatie van Duitsland.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippen die passen bij de opdracht.
Eindproduct
Schrijven van het script en opnemen van de clip.
Video's en bronnen
Hier vind je bronnen die passen bij deze opdracht.
Examenvragen
Hier vind je bij de opdracht passende examenvragen.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
De studiebelasting voor deze opdracht is 6 à 7 SLU.
Oriëntatie
Wat weet je nog over het gebruik van massamedia in het Derde Rijk?
Je kunt je geheugen opfrissen met behulp van het volgende onderdeel uit de Kennisbank onderbouw.
Denk je dat jij nog voldoende kennis hebt? Maak dan eerst de toets.
Scoor je een voldoende? Dan hoef je de Kennisbank niet te lezen.
Scoor je onvoldoende? Dan moet je de Kennisbank alsnog bestuderen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bekijk daarna de video's die passen bij dit onderwerp. Maak tijdens het kijken eventueel aantekeningen.
De eerste video is in het Engels en gaat over de Engelse kijk op de Duitse propaganda.
De tweede video is een propagandafilm van de NSB.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Een foto van de Duitse Rijksdag (het parlement) uit 1938:
Stap 4: Mediabeleid
Afsluiting
Begrippenlijst
Wereldoorlog
Een oorlog waar een groot aantal landen ter wereld bij betrokken is.
Nationalisme
Sterke voorliefde voor het eigen volk en de eigen staat. Deze houding gaat vaak gepaard met een afkeer van of minachting voor andere volkeren.
Nationaalsocialisme
Het nationaalsocialisme wordt ook wel nazisme genoemd. Het is een ideologie die na de Eerste Wereldoorlog ontstond in Duitsland en die raakvlakken heeft met het fascisme. Het draait om een sterke leider en het eigen volk gaat boven alles.
Ideologie
Visie op de mens en op manieren om de samenleving te verbeteren die ten grondslag ligt aan politiek handelen.
Antisemitisme
Haat tegen joden. De term antisemitisme is aan het einde van de 19e eeuw ontstaan toen de rassenleer opkwam en joden als ras beschouwd gingen worden. Deze rassenleer en het antisemitisme speelden een grote rol in de nazi-ideologie.
Discriminatie
Situatie waarbij mensen vanwege hun geslacht, ras, afkomst, huidskleur, etnische afstamming, gezondheidstoestand, geloof of levensbeschouwing verschillend worden behandeld zonder dat dat verschil objectief en redelijkerwijs kan worden gerechtvaardigd.
Genocide
Genocide betekent volkerenmoord. Het is de misdaad van buitenrechtelijke, stelselmatige en opzettelijke uitroeiing van een etnische groep, of van een deel daarvan.
Massaorganisatie
Massaorganisaties bestonden in nazi-Duitsland en later in de DDR. Er waren heel veel mensen, vaak verplicht, bij aangesloten. Via de massaorganisatie werden de opvattingen van het regime overgebracht op de bevolking. Voorbeelden van massaorganisaties zijn de Hitlerjugend en het Arbeitsfront.
Propaganda
Propaganda is een vorm van communicatie waarbij door een partij wordt geprobeerd aanhangers voor het gedachtegoed te winnen door het beïnvloeden van de publieke opinie. Dit wordt gedaan door het bewust verspreiden van eenzijdige en/of verzonnen informatie.
Totalitarisme
Politiek systeem waarin het individu geheel is onderworpen aan dat systeem, ook in het privéleven. De mensen moeten de ideologie van de staat actief uitdragen. Het idee van een "totale staat" is afkomstig van de fascistische Italiaanse dictator Mussolini.
Fascisme
Autoritaire politieke beweging die de democratie verwerpt en een totalitaire staat nastreeft. Deze beweging was aan de macht in Italië van 1922 tot 1943 onder leiding van Benito Mussolini.
Massamedia
Media die heel veel mensen tegelijk bereiken, zodat een boodschap door veel mensen ontvangen wordt. Bijvoorbeeld televisie, radio, internet, kranten en tijdschriften.
Racisme
Racisme is het idee dat "rassen" gerangschikt kunnen worden als superieur en inferieur ten opzichte van elkaar. Uit die opvatting komt vaak rassenhaat voort.
Eindproduct: Video maken
Bronnen en deelvragen
Bestudeer de historische bronnen onder het kopje 'Bronnen'.
Gebruik de bronnen om antwoord te geven op de volgende deelvragen:
Welke politieke factoren hebben ertoe geleid dat Hitler aan de macht kwam?
Welke sociale factoren hebben ertoe geleid dat Hitler aan de macht kwam?
Welke rol speelden de massamedia bij de opkomst van Hitler?
Video maken
Schrijf het script en maak het storyboard.
Bestudeer ook de Gereedschapskist.
Maak de opnames en monteer de clip met een montageprogramma.
Gebruik bijvoorbeeld Imovie (Apple) of MovieMaker (Windows), maar er zijn ook andere programma's te vinden in de appstore.
Laat de clip zien aan een aantal klasgenoten. Bekijk ook de clips van een aantal klasgenoten.
Klaar?
Laat je script en clip beoordelen door je docent.
Beoordelingscriteria
Het script:
Er wordt antwoord gegeven op de centrale vraag en op de deelvragen.
Alle eindtermen zijn verwerkt.
De clip:
Legt helder uit wat propaganda eigenlijk is.
Laat de kijker verschillende voorbeelden van beeldtechnieken zien (montage, beeldkadering, beeldelementen, inzet geluid) die vaak worden gebruikt tijdens het voeren van propaganda.
Is opgebouwd uit een intro, een middenstuk en een eind.
Is afgestemd op de doelgroep: leerlingen van groep 8 van de basisschool.
Literatuur (ter verdieping)
• Mak, Geert, In Europa, maart 2004.
Examenvragen
Op deze pagina vind je een of meerdere examenvragen.
De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.
Maak bij het beantwoorden ook gebruik van wat je al eerder geleerd hebt.
Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw.
Nadat je de vragen beantwoord hebt, kun je de vraag zelf nakijken en je score aangeven.
Lees de probleemstelling van deze opdracht nog eens door.
Vind je de manipulatie via massamedia herkenbaar in deze opdracht?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Zorg dat je de kenmerkende aspecten van deze opdracht kan noemen.
Heb je de kernbegrippen kunnen omschrijven?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond een studiebelasting van ongeveer 7 uur.
Had je voldoende tijd, ook voor het maken van het script en de video?
Inhoud
Ook in de huidige tijd proberen politici met mooie vertolkingen van hun waarheden kiezers en volgers te overtuigen.
Ben jij hier gevoelig voor? Waarom wel of waarom niet?
Eindopdracht
Ben je tevreden over de video die jullie hebben gemaakt?
Schrijf op wat je goed vond gaan en op welk punt je nog zou kunnen verbeteren.
Afsluiting
Heb je de examenvragen gemaakt? Was je goed voorbereid op deze vragen?
Het arrangement 09.4 Massamedia Derde Rijk v456 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
De opdracht 'Massamedia in het Derde Rijk' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.
Fair Use
In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use
Vragen
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk van VO-content.
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor vwo, leerjaar 4, 5 en 6. Dit is tijdvak 9 met het onderwerp: Massamedia Derde Rijk. Het beïnvloeden van de publieke opinie door eenzijdige of ongenuanceerde beeldvorming in woord en geschrift gebeurt al eeuwenlang. Tijdens de Opstand en de periode van de Bataafse Republiek was de prikkelende inhoud van het pamflet een invloedrijk en veel gebruikt medium.
Na 1850 nam door betere en snellere druktechnieken het affiche een vlucht. Met fraaie vormgeving en kleurrijke illustraties werd het publiek geïnformeerd over politieke standpunten en maatschappelijke onderwerpen.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de beeldvorming van de vijand steeds karikaturaler. De publieke opinie moest worden doordrongen van de slechtheid van de tegenpartij. In affiches werd de vijand monsterachtig en uiterst kwaadaardig neergezet.
Nieuwe uitvindingen als film, fotografie en radio werden door Adolf Hitler effectief ingezet om de Duitse bevolking te doordringen van de nationaalsocialistische boodschap. Steun van het volk was onmisbaar en daarom was controle over de massamedia essentieel. Dit heet propaganda. In deze media was ook racisme en discriminatie een groot onderdeel. Al eeuwen lang gingen er al theorieën de ronde die Joden de schuld gaven (antisemitisme) voor bepaalde negatieve zaken in de maatschappij. Maar door Hitler in combinatie met de massamedia, werd deze jodenhaat uitvergroot en dit leidde uiteindelijk tot vervolging en genocide van het Joodse volk. Het materiaal bespreekt de totalitaire staat, de nazi-ideologie in de media, het mediabeleid dat werd opgezet.
Leerniveau
VWO 6;
VWO 4;
VWO 5;
Leerinhoud en doelen
De tijd van de wereldoorlogen (1900 - 1950);
Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
6 uur en 30 minuten
Trefwoorden
antisemitisme, arrangeerbaar, betere en snellere druktechnieken, de nazi-ideologie, geschiedenis, het mediabeleid, massamedia derde rijk, propaganda, stercollectie, v456
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor vwo, leerjaar 4, 5 en 6. Dit is tijdvak 9 met het onderwerp: Massamedia Derde Rijk. Het beïnvloeden van de publieke opinie door eenzijdige of ongenuanceerde beeldvorming in woord en geschrift gebeurt al eeuwenlang. Tijdens de Opstand en de periode van de Bataafse Republiek was de prikkelende inhoud van het pamflet een invloedrijk en veel gebruikt medium.
Na 1850 nam door betere en snellere druktechnieken het affiche een vlucht. Met fraaie vormgeving en kleurrijke illustraties werd het publiek geïnformeerd over politieke standpunten en maatschappelijke onderwerpen.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de beeldvorming van de vijand steeds karikaturaler. De publieke opinie moest worden doordrongen van de slechtheid van de tegenpartij. In affiches werd de vijand monsterachtig en uiterst kwaadaardig neergezet.
Nieuwe uitvindingen als film, fotografie en radio werden door Adolf Hitler effectief ingezet om de Duitse bevolking te doordringen van de nationaalsocialistische boodschap. Steun van het volk was onmisbaar en daarom was controle over de massamedia essentieel. Dit heet propaganda. In deze media was ook racisme en discriminatie een groot onderdeel. Al eeuwen lang gingen er al theorieën de ronde die Joden de schuld gaven (antisemitisme) voor bepaalde negatieve zaken in de maatschappij. Maar door Hitler in combinatie met de massamedia, werd deze jodenhaat uitvergroot en dit leidde uiteindelijk tot vervolging en genocide van het Joodse volk. Het materiaal bespreekt de totalitaire staat, de nazi-ideologie in de media, het mediabeleid dat werd opgezet.
antisemitisme, arrangeerbaar, betere en snellere druktechnieken, de nazi-ideologie, geschiedenis, het mediabeleid, massamedia derde rijk, propaganda, stercollectie, v456
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Massamedia Derde Rijk
Massamedia Derde Rijk
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Wat weet je nog over het gebruik van massamedia in het Derde Rijk?
Bestudeer de Kennisbanken geschiedenis tweede fase. Maak tijdens het bestuderen van de onderwerpen aantekeningen.
Op internet zijn er veel geschiedenisvideo's te vinden.
Intro + probleemstelling
