Grenzen en cultuur

Grenzen en cultuur

Grenzen

Een grens is een zichtbare of onzichtbare lijn in het landschap.
Een grens scheidt fysiek of denkbeeldig groepen mensen van elkaar.
Een zichtbare grens is bijvoorbeeld een rivier, een zee, een bergketen of een woestijn. Zo'n grens is een natuurlijke grens.

Er zijn ook grenzen die je niet kunt zien of die niet natuurlijk zijn.
Die grens is er omdat mensen hem gemaakt hebben.
Zo'n grens heet een kunstmatige grens.

Een voorbeeld van een kunstmatige grens zie je in België waar een taalgrens het land in tweeën deelt. Aan de noordkant van de grens spreekt men Nederlands en aan de zuidkant spreekt men Frans.

Politieke grenzen zijn ook vaak kunstmatige grenzen. Voorbeelden van politieke grenzen zijn grenzen tussen landen, grenzen tussen provincies en grenzen tussen gemeenten.

Volk en staat

Een volk is een groep mensen die al eeuwenlang samenwoont. Ze hebben overeenkomsten op het gebied van godsdienst, kleding en muziek: ze hebben dezelfde cultuur. Elk volk leeft in een woongebied dat het graag duidelijk afgrenst. Binnen de grenzen vind je dezelfde taal, godsdienst en cultuur. Binnen de grenzen voelt een volk zich thuis.

Een staat is een gebied dat door landsgrenzen is afgebakend. Een staat onderscheidt zich van een andere staat doordat het een eigen bestuur heeft. Een ander woord voor "staat" is vanzelfsprekend "land".

In een staat kunnen verschillende volken wonen. In Kosovo wonen bijvoorbeeld Albanezen en Serviërs.
Het komt ook voor dat het woongebied van een volk verdeeld is over verschillende landen. Zo strekt het woongebied van de Lappen zich uit over de landsgrenzen van Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland.

Cultuurgebieden

Een cultuurgebied is een gebied waar mensen kenmerken met elkaar gemeen
hebben op het gebied van geloof, muziek, kleding, taal en andere zaken.

De wereld telt acht cultuurgebieden:
- Westers cultuurgebied: Noord-Amerika, Europa
en Australië
- Latijns Amerika: Midden- en Zuid-Amerika
- Islamitische wereld: Noord-Afrika en Midden-
Oosten
- Zwart Afrika: Afrika ten zuiden van de Sahara
- Voormalige Sovjet Unie: delen van Oost-Europa en
het noorden van Azië
- Zuid-Azië: o.a. India
- Oost-Azië: o.a. China en Japan
- Zuidoost-Azië: o.a. Filipijnen en Indonesië

Op deze te downloaden wereldkaart zie je de grenzen van de verschillende Cultuurgebieden.

Westers cultuurgebied

Een kenmerk van het westerse cultuurgebied is dat mensen democratie, vrijheid van meningsuiting, gelijkheid en individualisme heel erg belangrijk vinden.
Een ander kenmerk is dat de westerse cultuur erg gemakkelijk verandert, omdat men openstaat voor invloeden van buitenaf. Mensen uit het westers cultuurgebied nemen snel dingen over uit andere cultuurgebieden.

De westerse wereld is het dominantste cultuurgebied sinds de West-Europese landen een groot deel van de wereld hebben gekoloniseerd. Dominant wil zeggen dat jij de baas wil spelen.

Westerlingen hebben veel invloed gehad in de wereld, maar nemen van alle plekken op de wereld ook wat mee terug. Ook gaan er steeds meer  emigreren en die mensen nemen hun eigen cultuur mee. Cultuurgebieden veranderen voortdurend en de grenzen tussen gaan daardoor cultuurgebieden vervagen.

De invloed van het westerse cultuurgebied zie je ook als je kijkt naar de belangrijke taalgebieden op aarde. Met name Engels, Spaans en Frans worden in grote delen van de wereld gesproken. Zie de kaart: Taalgebieden wereld.

Regionale identiteit

In Nederland wonen veel mensen uit verschillende landen en cultuurgebieden. Er wonen nu bijna 3,3 miljoen mensen uit ongeveer 160 verschillende landen in Nederland. Dat is bijna 20% van de bevolking. Eén op elke 5 Nederlanders komt dus uit een cultuurgebied buiten Nederland.
Er is dus niet één Nederlandse identiteit. Dit komt niet alleen doordat mensen uit verschillende cultuurgebieden komen. Er zijn ook nog andere oorzaken voor.

Helmond heeft een ander dialect dan bijvoorbeeld Eindhoven. Een deel komt overeen en een deel is net even wat anders. Ook het gevoel hierbij is anders. Dit noemen we de lokale identiteit.

Zo wordt 'de Limburgse identiteit' vaak gezien als een andere identiteit dan de lokale identiteit in de Achterhoek of in Groningen: je spreekt dan van een regionale identiteit. Tot een regionale identiteit behoren taal, economische activiteiten, feesten, religie en ook de streekproducten die specifiek voor de regio zijn.

Als je op vakantie bent, zul je vaker zeggen dat je uit Nederland komt dan uit bijvoorbeeld Brabant of Helmond. Dit noemen we de nationale identiteit.

De bescherming van streektalen en minderheidstalen en het in stand houden van culturele diversiteit zijn onderdeel van het beleid van de Europese Unie.

Etnische minderheid

Een etnische minderheid is een benaming voor een duidelijk te herkennen  bevolkingsgroep die een minderheid vormt in het land waarin ze verblijft.

Een etnische minderheid kan een bevolkingsgroep zijn, die soms zelfs langer in het land woont dan de huidige meerderheid. Denk bijvoorbeeld aan de oorspronkelijke bewoners van Amerika (Indianen) of Australië (Aboriginals).

In Nederland bedoelen we met "etnische minderheid" de immigranten zoals de Surinamers, Molukkers, Marokkanen, Turken en Antillianen. Het begrip etnische minderheid is dus min of meer gelijk aan het begrip allochtonen.  Een allochtoon is iemand die niet in Nederland is geboren, of waarvan 1 of  beide ouders niet in Nederland is geboren.

Tegenwoordig zeggen we liever:  'Nederlander met een migratie achtergrond'.

Video: Subcultuur

Dominante cultuur en subcultuur

Migratiemotieven

Er zijn verschillende redenen waarom migranten naar Nederland komen.

- arbeid (37%)
- gezinshereniging of gezinsvorming (32%)
- studie (13%)
- asiel (9%)
- overig, bijvoorbeeld au pair (9%)

Het immigratiemotief van de migranten:

  • Voor 80% van de migranten die in een EU-land zijn geboren, was werk de belangrijkste reden. Dit noem je arbeidsmigranten.
  • Gezinshereniging en gezinsvorming was de voornaamste reden voor immigranten die geboren zijn in Turkije en Marokko.
  • Asiel aanvragen was de belangrijkste reden voor mensen uit landen zoals Syrië, Somalië en Irak.
  • Studie was de belangrijkste reden, voor met name Chinezen, om naar Nederland te komen.

Vluchtelingen

Een vluchteling is iemand die zijn woongebied is ontvlucht.
Er zijn verschillende redenen waarom mensen vluchten.

  1. Een politieke vluchteling verlaat het land van herkomst omdat hij/zij bang is voor vervolging vanwege zijn/haar politieke opvatting.
  2. Een religieuze vluchteling is gevlucht om godsdienstige redenen. De vluchteling wordt in zijn/haar land vervolgd vanwege zijn/haar godsdienst.
  3. Andere redenen zijn oorlogsdreiging vanwege bijvoorbeeld een (grens)conflict of de vrees voor vervolging wegens ras of seksuele voorkeur.
  4. Economische vluchtelingen zijn mensen die naar een land gaan om een ander bestaan op te bouwen. De term is eigenlijk onjuist. Armoede wordt door de Verenigde Naties niet erkend als een geldige reden om te vluchten. Een betere naam is economische migranten.

  • Het arrangement Grenzen en cultuur is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Deltawijs mens en maatschappij
    Laatst gewijzigd
    2021-03-09 11:19:24
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
    Leerinhoud en doelen
    Aardrijkskunde;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    kennisbank

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content - Kennisbanken. (2017).

    Grenzen en cultuur

    https://maken.wikiwijs.nl/101612/Grenzen_en_cultuur

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van