De verzorgingsstaat

De verzorgingsstaat

Digitale les, wat is dat?

Wat is wikiwijs en wat kan je er mee? Je bent natuurlijk wel bekend met online les door al die coronatoestanden, maar dit is toch wel wat anders.

Je kan deze website eigenlijk een beetje zien als een mix tussen online les en opdrachten uit je boek maken, maar dan net iets anders. De vragen die in deze wikiwijs zitten zijn wel gebaseerd op de vragen die uit jullie werkboek komen, maar ze kunnen soms iets anders zijn, je mist dus niks! Doormiddel van filmpjes, teksten en plaatjes ga je de paragraaf over de verzorgingstaat door. Wat je allemaal gaat leren, daar kom ik later op.

 

Je zou deze wikiwijs heel goed kunnen gebruiken om een keertje extra de paragraaf over de Verzorgingstaat te leren of om meer verdieping te zoeken als je het interresant aan het vinden bent.

Wat zijn de doelen van deze les?

Voor iedereen:

1 Aan het einde van de les kan je verschillende uitkeringen noemen en waarvoor ze dienen

2 Aan het einde van de les kan je de manieren waarop de overheid kosten bespaard noemen

3 Aan het einde van de les begrijp je verschillende standpunten over de verzorgingstaat

Voor de mensen die meer uitdaging willen komen er een paar bij:

1 Aan het einde van de les kun je het verloop van de geschiedenis van de verzorgingstaat benoemen

2 Aan het einde van de les kan je benoemen hoe de verzorgingstaat effect heeft op jouw leven

Je kan de verdiepende stof vinden op de plekken waar ''Extra verdieping'' staat.

Wat als je het lastig aan het vinden bent?

Wanneer je de stof toch wel lastig aan het vinden bent dan zijn er extra oefeningen die je kan maken die draaien om het herhalen van de behandelde stof. Bij die opdrachten staat er ''Extra oefening'',

Vadertje staat

In Nederland is het normaal dat je werkt en met het geld dat je gaat verdienen voor jezelf zorgt. Maar wat als je een ongeluk krijgt, te oud bent om te werken of bijvoorbeeld je baan verliest? Dan helpt de overheid een handje mee. Dit doet de overheid omdat soms er dingen gebeuren waar je niks aan kan doen, maar toch last van gaat krijgen. Ook zorgt de verzorgingsstaat ervoor dat je nooit alleen staat en vaak op een bepaalde regeling of uitkering kan terugvallen als het echt even niet meer lukt.

Uitkeringen en regelingen

Uitkeringen voor werknemers

Als je werkt krijg je recht op bepaalde regelingen en uitkeringen. Wij gaan nu de meest voorkomende behandelen.

1 Werkeloosheidsuitkering

Stel je verliest je baan. Dan kan je recht hebben op de WW (werkeloosheidsuitkering). Je hebt recht op de WW wanneer je de afgelopen 36 weken minstens 25 weken gewerkt hebt. Je hebt recht op de WW behalve als je zelf ontslag neemt of dat je op staande voet ontslagen bent.

2 Ziektewet

Wanneer je voor een lange periode ziek bent geworden dan heb je recht op de ziektewet. De werkgever, dus het bedrijf waar je werkt, moet je minimaal 70% blijven uitbetalen voor een periode van maximaal twee jaar.

3 Arbeidsongeschikt

Wanneer je bijvoorbeeld door een verkeersongeluk niet meer kan werken dan raak je arbeidsongeschikt. Je krijgt dan een uitkering van de overheid (WIA) die maximaal 75% van je vroegere loon is.

Regelingen voor iedereen

Voor sommige uitkeringen of regelingen hoef je geen premie op te bouwen. Die gelden voor iedereen, dus ook als je niet werkt. Het geld hiervoor komt uit de belastingen. De meest bekende gaan wij nu behandelen.

 

1 AOW

Vanaf de pensioensleeftijd krijg je elke maand je AOW, dat is een bedrag waarmee je in een deel van je kosten kan voorzien als je met pensioen bent. Iedereen krijgt dit, ook als je miljonair bent.

2 Kinderbijslag

Kinderen kosten veel geld. Je moet eten, kleding, een fiets of bijvoorbeeld schoolspullen voor ze kopen. Daarom krijgen ouders elk jaar kinderbijslag van de overheid, dit krijgen ze tot dat de kinderen 18 zijn.

3 Bijstand

Sommige mensen hebben geen werk, maar krijgen ook geen WW-uitkering. Bijvoorbeeld omdat ze nooit hebben gewerkt en dus geen premie hebben betaald. Maar ze moeten alsnog hun huur, eten en kleding betalen. Voor die mensen is er de bijstand. Deze voorziening krijg je echt niet zo maar, je moet echt geen andere manier hebben om aan een inkomen te komen.

Kennisclip

Kennisclip over regelingen en uitkeringen

Is de kennisclip aangekomen? Even checken.

Is de verzorgingsstaat te duur?

Is de verzorgingstaat te duur?Al deze uitkeringen en regelingen kosten de staat veel geld. In Nederland zijn er zo'n honderdduizend mensen die niet kunnen werken. Bovendien geeft de overheid veel geld uit aan de AOW door de vergrijzing. In 2040 zal een kwart van de bevolking gepensioneerd zijn.

Om ervoor te zorgen dat ook latere generaties gebruik kunnen maken van de verzorgingsstaat neemt de overheid maatregelen.

1 Bezuinigen

De overheid verlaagd de uitkeringen en er zijn strengere eisen waardoor minder mensen, minder krijgen. Vroeger kreeg je bijvoorbeeld twee jaar lang een WW uitkering en daarna kwam je in de bijstand. Nu is dat korter.

2 Eigen bijdrage

Steeds vaker moet je een deel of alles van je eigen medische kosten betalen. Denk bijvoorbeeld aan een tandartsbezoek of een bezoek aan de fysiotherapeut. De overheid betaalt veel minder mee.

3 Langer doorwerken

De pensioensleeftijd krijgt soms een verhoging. Waardoor dus meer mensen langer werken en dus er meer belasting binnen komt om het te betalen.

4 Meer banen

Hoe meer mensen werken, des te minder uitkeringen er nodig zijn. Daarom probeert de overheid te zorgen voor extra banen. De overheid geeft subsidies aan bedrijven zodat die meer mensen in dienst kunnen nemen en zo dus meer mensen kunnen werken.

Hoe kijken politieke stromingen tegen de verzorgingstaat aan?

Net als bij ongeveer elke andere situatie hebben politieke stromingen andere meningen over hoe de verzorgingsstaat eruit moet zien. Hier behandelen we de drie meest voorkomende.

1 Liberalen

Liberalen, zoals bijvoorbeeld de VVD, vinden dat mensen vooral voor zichzelf moeten zorgen. De uitkeringen moeten zo laag mogelijk zodat mensen zelf werk en een baan gaan zoeken. Alleen als het echt niet anders kan dan moet de overheid ingrijpen, maar het liefste zo weinig mogelijk.

2 Christen-Democraten

Christen-Democraten, zoals bijvoorbeeld het CDA, zien een oplossing voor de problemen in mantelzorg. Mantelzorg is de situatie waarin de familie zorgt voor een ziek of oud familielid in plaats van een verpleegster die door de overheid of gemeente naar de zieke gestuurd gaat worden.

3 Sociaal-Democraten

Sociaal-Democraten, zoals bijvoorbeeld de PvdA, zijn erg voorstander van de verzorgingsstaat. Zij zien hier een manier in waarop de overheid voor de zwakkere burgers kan opkomen en je dus nooit alleen staat. Zij vinden wel dat de verzorgingsstaat vooral voor de armere mensen moet zijn, dus bijvoorbeeld bepaalde regelingen aan passen op het inkomen.

Tweede Kamer

Extra oefening politieke stromingen en verzorgingsstaat

Extra verdiepend materiaal: Geschiedenis van de verzorgingsstaat

De verzorgingsstaat zoals wij die kennen in Nederland is best uniek. Nederland is een van de weinige landen in de wereld die dit systeem heeft. Maar er is wel een lange geschiedenis.

Je kan de geschiedenis van de verzorgingsstaat in drie stukjes hakken.

1 Invoering van ''Arbeidswetgeving''

De eerste vormen van de verzorgingstaat kwamen in de 18e eeuw. Samuel van Houten

Minister Samuel van Houten ontwikkelde een wet waarin kinderarbeid tot 12 jaar werd verboden. Dit noemen we ook wel ''het kinderwetje van Van Houten''. Ook kwam in 1919 een wet waarin de achturigewerkdag werd ingevoerd.

 

 

 

2 Invoering van ''Sociale wetten''

Vlak voor en na de Tweede Wereldoorlog werden er veel meer sociale wetten ingevoerd. Willem Drees        Dat zijn wetten die eigenlijk echt de basis vormen van de verzorgingsstaat. Denk bijvoorbeeld aan de Ziektewet (de ziek zijn en dus niet kunnen werken regeling) uit 1930 of de Nood-oudersdomswet (1947) die de basis vormde voor de AOW. Een belangrijke persoon uit deze periode is Willem Drees van de PvdA. Hij heeft de basis gelegd van de Verzorgingsstaat met zijn noodwetgeving die nodig was vlak na de Tweede Wereldoorlog.

 

3 Sociale voorzieningen en grondrechten

In 1983 werd de grondwet herzien en kwam er veel meer aandacht voor sociale voorzieningen en sociale grondrechten. Zo werd in de grondwet het recht op goed onderwijs, goede gezondheidszorg en voldoende werkgelegenheid vastgesteld. Ook kwam er te staan dat Nederlanders gelijke kansen zouden moeten krijgen. Zo werd Nederland een sociale rechtsstaat.

Oefen hier de geschiedenis van de verzorgingsstaat

Extra verdiepend materiaal: De verzorgingsstaat en ik

Verzorgingsstaat van wieg tot graf

Oefentoets

Met deze oefentoets kan je controleren of alle informatie uit de Wikiwijs is aangekomen.

Bronnenlijst

  • Het arrangement De verzorgingsstaat is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Mees Porschen
    Laatst gewijzigd
    19-01-2021 14:59:16
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De lesdoelen zijn de leerlingen meer informatie geven over hoe de verzorgingstaat werkt, welke onderdelen daar bij horen, wat de verschillende standpunten zijn over de verzorgingstaat en de leerlingen informatie geven over de geschiedenis van de verzorgingstaat. Dit leerarrangement is gemaakt voor leerlingen uit drie vmbo.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten

    Bronnen

    Bron Type
    Kennisclip over regelingen en uitkeringen
    https://youtu.be/Kzwex-UQImY     		Video
    Verzorgingsstaat van wieg tot graf
    https://youtu.be/tlPA_VnNhZg     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Wikiwijs is een dienst van