Nederland en Frankrijk

Nederland en Frankrijk

Nederland en Frankrijk

Intro

In Nederland wordt elektriciteit heel anders opgewekt dan in Frankrijk. Er zijn overeenkomsten tussen beide landen, maar vooral grote verschillen. De verschillen zijn deels te verklaren uit de geografische omstandigheden in beide landen.

In deze video worden de bronnen van energie in Nederland en Frankrijk met elkaar vergeleken.

Wat is een voordeel en een nadeel van het gebruik van aardgas als energiebron?

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kun je:

  • beschrijven met welke energiebronnen de meeste elektriciteit in Nederland wordt opgewekt;
  • beschrijven met welke energiebronnen de meeste elektriciteit in Frankrijk wordt opgewekt;
  • de ligging van enkele bekende centrales in Nederland en Frankrijk herkennen;
  • minimaal twee bijzondere Franse elektriciteitscentrales noemen;
  • uitleggen waarom kernenergie in Frankrijk duurder is dan windenergie.

Aan de slag

Stap1: Elektriciteitscentrales NL

De meeste elektriciteitscentrales in Nederland worden met gas gestookt, maar er wordt ook steenkool gebruikt als brandstof. Er was in 2018 maar één elektriciteitscentrale in Nederland die alleen op kolen wordt gestookt. Dat is de Hemwegcentrale in Amsterdam.
In andere kolencentrales wordt met biomassa en/of gas bijgestookt. Dat zijn de combicentrales.

De grootste - alleen op gas gestookte centrale - is de Clauscentrale. Deze heeft een paar jaar stil gelegen, ook vanwege onderhoudswerkzaamheden. De centrale wordt weer operationeel vanwege de grotere energiebehoefte en de gestegen stroomprijzen.

Andere bekende elektriciteitscentrales zijn de Maasvlaktecentrale op de Maasvlakte bij Rotterdam, de Eemscentrale bij Eemshaven en de Amercentrale in Geertruidenberg.

Stap 2: Energiewinning NL

Kerncentrale

Nederland heeft maar één werkende kerncentrale, die in Borssele.
De kerncentrale kreeg in 1973 een vergunning voor dertig jaar. Die vergunning is inmiddels verlengd tot 2033, ondanks protesten van Greenpeace en lokale politieke partijen.

Het vermogen van de kerncentrale in Borssele (485 MW) is te vergelijken met een middelgrote elektriciteitscentrale die op gas gestookt wordt. Drie procent van de totale Nederlandse elektriciteitsproductie komt uit de centrale in Borssele.

Bestudeer ook de pagina in de Kennisbank over kernenergie.

Kernenergie

Windmolenparken op zee

De moderne windmolens heten windturbines. De energie van de wind krijgt vat op de molenwieken en laat de as van de turbine draaien. Een generator zet de bewegingsenergie van de as om in groene stroom.

Er zijn al verscheidene windmolenparken op de Noordzee en er zullen er meer bijkomen. Bekijk op deze site waar ze zich bevinden en hoeveel Gigawatt (GW) ze opleveren.
In 2030 zal er ca.11 GW aan windparken op zee staan. Deze leveren dan 8,5% van alle energie in Nederland en 40% van ons huidige elektriciteitsverbruik.

Op deze site kun je zien hoeveel windenergie er op een dag gemaakt wordt in Nederland.

Waterkrachtcentrales

Waterkrachtcentrales zijn elektriciteitscentrales die stromend of neerstortend water gebruiken om een turbine in beweging te brengen. Ze bevinden zich in stromen en rivieren, soms met een kunstmatige dam.

Nederland heeft vier grotere waterkrachtcentrales: in Hagestein, Maurik, Linne en Alphen.
Hoeveel vermogen ze opbrengen, kun je zien op deze site.

Stap 3: Elektriciteitscentrales FR

Frankrijk is zestien keer zo groot als Nederland en er wonen vier keer zoveel mensen.
Het land heeft ook veel meer elektriciteitscentrales dan Nederland.

Bekijk in de tabel welke brandstoffen worden gebruikt in de Franse elektriciteitscentrales.
Vergelijk de tabel met de gegevens over Nederland.

Gebruikte brandstof in elektriciteitscentrales - Frankrijk

Hoofdbrandstof Vermogen in MW Vermogen in %
Uranium 63.130 49,05
Waterkracht 25.388 19,72
Gas 10.520 8,17
Olie 9.374 7,28
Kolen 7.914 6,15
Wind 7.449 5,78
Zonnestroominstallaties 3.515 2,73
Overig (o.a. biomassa) 1.390 1,08

Cijfers van 2016

Gebruikte brandstof in elektriciteitscentrales - Nederland

Hoofdbrandstof Vermogen in MW Vermogen in %
Gas 15.139 68,21
Combi 3.313 14,75
Wind 2.206 9,82
Kolen 630 2,8
Uranium 483 2,15
Zonnestroominstallaties 347 1,54
Biomassa 121 0,53
Waterkracht 37 0,16

Cijfers van 2016

Maak de volgende oefening.

Stap 4: Energiewinning FR

Frankrijk heeft wel negentien kerncentrales voor het opwekken van elektriciteit en er komen er nog meer bij.
Enkele bekende kerncentrales zijn die van Cattenom (bij de grens met Luxemburg) en Gravelinnes (aan de kust bij Duinkerken). De centrales van Chooz (bij de grens met België) leveren de meeste elektriciteit op, elk 1.500 MW.

Bijzonder is de opwerkingsfabriek in La Hague. Gebruikte splijtstaven uit andere kerncentrales (ook uit Nederland) worden naar La Hague vervoerd en daar weer opgewerkt zodat ze opnieuw gebruikt kunnen worden. Opwerken is het terugwinnen van nog bruikbare splijtstof uit gebruikte kernbrandstof.

FIL-Centrales-Francaises

Aardwarmte

Je kunt ook warmte - en dus energie winnen -  uit droge, hete gesteenten die diep in de grond zitten.
Om de warmte naar boven te halen, wordt er een netwerk van spleten in de bodem gemaakt waardoor water kan worden rondgepompt. Er wordt koud water naar beneden gepompt, dat warmt op in het gesteente en komt weer naar boven, waar het zijn warmte kan afgeven.
Dit principe van warmtewinning uit hete, droge gesteenten is uitgetest in Soultz-sous-Forêts.

Getijdencentrale

In de getijdencentrale in La Rance bij Saint Malo wordt energie gewonnen door het verschil tussen eb en vloed te gebruiken.
Op de open oceaan is het hoogteverschil tussen eb en vloed maar enkele decimeters, maar aan de kust bij Saint Malo kan het hoogteverschil van het zeewater enkele meters zijn. Dat komt door de bijzondere vorm van de trechtervormige inhammen aan deze kust. Dat hoogteverschil is genoeg om het hoge water bij vloed achter een dam te vangen en dit bij laag water via turbines die aan generatoren gekoppeld zijn, terug te laten lopen in zee.
In Nederland wordt sinds 2015 bij de Oosterscheldedam ook energie opgewekt.

Zonne-energie

In Nederland wordt zonne-energie op (relatief) kleine daken opgewekt. Ook komen er steeds meer grote velden met zonne-energiepanelen. In Frankrijk echter staan vele duizenden zonnepanelen op velden, bijvoorbeeld bij Sainte Tulle en bij Narbonne.

Maak de volgende oefening.

Stap 5: Kernenergie of een alternatief

Zou het niet een goed idee zijn om met de landen van de Europese Unie samen voor onze energiebehoefte te zorgen? Dan kunnen we in Spanje en Portugal de zon optimaal gebruiken en de wind in Nederland en Duitsland.

In 2015 maakte de EU een plan voor een energie-unie. Door een groot netwerk van pijpleidingen en kabels moet de energie door Europa kunnen stromen. En dat moet dan groene energie worden. Er zouden dan misschien minder kerncentrales in Frankrijk nodig zijn. Zijn de Fransen daar blij mee?

Bekijk de video: Energie-Unie: Europa wil wel maar het lukt nog niet

  • Bedenk samen argumenten waarom de kerncentrales in Frankrijk open moeten blijven.
  • Bedenk ook voor wie dat een voordeel is.
  • Bedenk daarna samen argumenten waarom de kerncentrales in Frankrijk moeten sluiten.
  • Bedenk ook hier weer wie er voordeel van hebben dat de centrales sluiten.
  • Geef bij voor en tegen aan welk argument je het belangrijkst vindt.

In de klas voeren jullie een discussie. De stelling is: over vijf jaar moet en kan de kerncentrale van het Franse stadje sluiten.

Er zijn twee groepen:

  1. Een groep mensen die in een stadje dicht in buurt van een kerncentrale in Frankrijk wonen en werken.
  2. Een groep mensen die tegen kernenergie zijn en die komen demonstreren in het stadje.

Gebruik de argumenten die jullie hebben bedacht.

Debat voeren

Bij een debat hebben twee of meer mensen een verschillende mening over een onderwerp. Deze standpunten worden helder in beeld gebracht door argumenten voor het eigen standpunt te geven, of door de argumenten van de ander met tegenargumenten te bestrijden.

 

Maak als afsluiting nog de volgende oefening.

Afronding

Begrippen

Energiebonnen
Duurzame energie
Duurzame energie, groene energie of hernieuwbare energie is energie waarover de mensheid voor onbeperkte tijd kan beschikken en waarbij, door het gebruik ervan, het leefmilieu en de mogelijkheden voor toekomstige generaties niet worden benadeeld.
Zonnepanelen
Deze panelen zetten zonne-energie rechtstreeks om in elektriciteit.
Zonnecollectoren
Zonnecollectoren vangen de warmte van de zon op en gebruiken deze om water te verwarmen.
Windmolens
Windmolens zijn molens die de bewegingsenergie van de lucht (wind) omzetten in rotatie-energie van de wieken, die dan nuttig kan worden gebruikt, bijvoorbeeld voor het opwekken van elektriciteit, het omzetten naar warmte, het malen van graan of het verplaatsen van water.
Biomassa
Plantaardig en dierlijk (rest)materiaal dat als grondstof wordt gebruikt voor de energieopwekking of direct als biobrandstof.
Bodemwarmte
Bodemwarmte halen we tot 100 meter diepte uit de bodem. De warmte wordt gebruikt voor verwarming van woningen, gebouwen en bijvoorbeeld kassen.
Aardwarmte
Aardwarmte ontstaat in de kern van de aarde. Op zeer grote diepte (vanaf 500 meter) zit bruikbare aardwarmte.
Nulenergiewoning
Een huis dat met een normaal leefpatroon en normaal comfort over een heel jaar gezien evenveel energie gebruikt als dat het zelf opwekt.
Energielabel
Het energielabel is een label dat volgens verschillende Europese richtlijnen moet worden meegeleverd bij de verkoop van onder andere auto’s, elektrische apparaten, lampen en gebouwen. Dit label is een maatstaf voor de consument om te zien hoe zuinig, milieuvriendelijk en/of energiebesparend het aangekochte product.
Kernenergie
Kernenergie of nucleaire energie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. Kernenergie komt in alle gevallen beschikbaar in de vorm van warmte, die in een kerncentrale in elektriciteit kan worden omgezet.
Getijdenwarmte
Energie gewonnen uit water door het verschil tussen eb en vloed te gebruiken.

Eindopdracht

Test je kennis en maak de toets 'Nederland en Frankrijk'.
De toets bestaat uit gesloten vragen. Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.

Terugkijken

Intro

  • Heb je de video bekeken?
    Heb je al verschil opgemerkt in gebruik van energiebronnen tussen Nederland en Frankrijk?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je aangeven waarom Frankrijk wel gebruikmaakt van getijdenstroom en Nederland niet?

Hoe ging het?

  • Inhoud
    Kun je enkele verschillen in opwekken van elektriciteit in Nederland en Frankrijk opschrijven?
  • Eindopdracht A of B
    Heb je de toets gemaakt en had  je een goede score?
    Of heb je de andere eindopdracht gemaakt? Waren de kaarten van de klasgenoot op dezelfde wijze ingevuld?

  • Het arrangement Nederland en Frankrijk is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Baukje van Lieshout
    Laatst gewijzigd
    2021-01-05 18:51:15
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    Natuurlijke hulpbronnen en bronnen van energie; Aardrijkskunde; Duurzaamheid;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, leerlijn, rearrangeerbare, rerrangeerbare

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Aardrijkskunde. (2019).

    Opdracht: Nederland en Frankrijk vmbo-kgt34

    https://maken.wikiwijs.nl/146813/Opdracht__Nederland_en_Frankrijk_vmbo_kgt34

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Elektriciteitscentrales in Nederland

    Elektriciteitscentrale in Frankrijk

    Kerncentrales

    Nederland en Frankrijk

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van