Thema: Globalisering

Thema Globalisering

Inleiding

Dit thema gaat over Globalisering. De onderwerpen zijn:

  • De wereld is een dorp
    Zonder beperkingen alle producten van over de hele wereld kunnen kopen en verkopen noemen we vrije handel. Toch wilden landen hun eigen producten beschermen (protectionisme). Om handel in goede banen te leiden en conflicten te voorkomen, werd de WTO opgericht.
  • NL transportland
    Nederland is op het gebied van internationaal transport van producten en grondstoffen een van de belangrijkste landen ter wereld. Niet alleen vanwege de gunstige ligging, maar ook vanwege kwaliteit van infrastructuur, dienstverlening en gunstige vervoerskosten.
  • Global shift
    De verschuiving van productie en andere economische en dienstverlenende activiteiten naar andere landen noemen we global shift. Deze verschuiving heeft naast positieve ook negatieve gevolgen.
  • Arbeidsverdeling
    Internationale arbeidsverdeling maakt handel tussen landen nodig. Een land kan zich toeleggen op producten die bij het land passen. De productie vindt vaak stapsgewijs plaats, met onderdelen die vanuit allerlei landen worden aangeleverd.
  • Geld op reis
    Dankzij vrij verkeer van geld, de komst van snelle verbindingen en betere samenwerking met banken internationaal, reist geld steeds sneller. Dit is ook gunstig voor investeringen van grotere beleggers, alhoewel het rendement uit hun beleggingen niet altijd gunstig uitpakt.
  • Communicatie
    Het is belangrijk om elkaars taal te spreken en op de hoogte te zijn van elkaars culturele achtergronden om goed met elkaar te kunnen communiceren. Door moderne ontwikkelingen in de technologie is communicatie wereldwijd versneld en vergemakkelijkt.
  • Natiestaat onder druk
    Landen worden steeds afhankelijker van elkaar en verbinden zich in samenwerkingsverbanden. Landen leveren ongewild een stukje soevereiniteit in, terwijl ze toch de nationale identiteit wil behouden.
  • Toerisme
    De toeristenindustrie is dankzij gunstige economische en technologische ontwikkelingen wereldwijd flink gegroeid. Behalve de positieve effecten van de groei van het internationaal toerisme heeft de groei ook keerzijdes.
  • Mondiale cultuur
    Vermenging van culturen kan tot verrijking of verarming van de cultuur leiden. Veel landen willen hun cultuur beschermen en verlenen steun aan de filmindustrie.

Dit thema gaat over 'Globalisering'.
Als je kijkt naar de titels van de  opdrachten heb je misschien al een idee wat in dit thema wordt besproken.

Maak samen met een klasgenoot een mindmap met het woord 'Globalisering' in het midden.
Schrijf zoveel mogelijk begrippen op waarvan je denkt dat die in dit thema aan de orde zullen komen.

Hoe je een mindmap maakt, kun je zien in de gereedschapskist.
Bewaar je mindmap. In de eindopdracht kun je deze weer gebruiken.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van het thema kan ik:

Leerdoel Opdracht
omschrijven dat door globalisering de wereldwijde handel steeds dichter bij komt, waarbij protectionisme en vrije handel van producten een rol spelen.
  • De wereld is een dorp
de rol van Nederland in het wereldwijde transportsysteem toelichten.
  • NL transportland
de positieve en negatieve effecten van global shift omschrijven.
  • Global shift
uitleggen dat internationale arbeidsverdeling handel tussen landen nodig maakt en de welvaart in een gebied kan versterken.
  • Arbeidsverdeling
verklaren waardoor geldstromen zich snel en ongehinderd kunnen verplaatsen wereldwijd.
  • Geld op reis
uitleggen dat de invloed van taal en moderne technologieën de internationale en interculturele communicatie versnelt en vergemakkelijkt.
  • Communicatie
omschrijven hoe landen steeds afhankelijker van elkaar worden door globalisering, hetgeen van invloed is op de soevereiniteit en nationale identiteit.
  • Natiestaat onder druk
met voorbeelden toelichten dat de groei van het internationaal toerisme behalve welvaart ook negatieve effecten voor een land kan hebben.
  • Toerisme
met voorbeelden aangeven hoe vermenging van culturen kan leiden tot vervlakking of juist verrijking van  cultuurvormen, waaronder de filmindustrie.
  • Mondiale cultuur

Beste leerling,

kies 2 opdrachten die jij/jullie gaan maken. Hiervoor krijg je 3 lessen de tijd. Daarna zullen we kijken hoeveel ervan af is en of je tijd hebt om nog 1 opdracht te maken. 

Stuur via TEAMS je docent welke opdrachten jij/jullie hebben gekozen. Vergeet niet duidelijk jullie namen te vermelden. 

Wijzigingen/veranderingen moeten duidelijk worden aangegeven. 

Veel succes en plezier!

Wat ga ik doen?

Het thema 'Globalisering' bestaat uit de volgende opdrachten:

Onderdeel Tijd Eindproduct
Inleiding 0,5 lessen Mindmap
Opdracht: De wereld is een dorp 2 lessen Rug-aan-rug-oefening
Opdracht: NL transportland 2 lessen Brochure
Opdracht: Global shift 2 lessen Artikel
Opdracht: Arbeidsverdeling 2 lessen Bedrijfskolom
Opdracht: Geld op reis 2 lessen Concept map
Opdracht: Communicatie 3 lessen Krantenartikel
Opdracht: Natiestaat onder druk 2 lessen Column
Opdracht: Toerisme 2 lessen Verslag
Opdracht: Mondiale cultuur 2 lessen Begrippenoefening
Afsluiting 2 lessen Abri-poster
Totaal  22 uur  

 

De tijd is een indicatie en afhankelijk van de keuze van het eindproduct.

Opdrachten

Hier staan de negen opdrachten die bij dit thema horen.
Maak je keuze.

Opdracht 1

De wereld is een dorp
Opdracht 2

NL transportland
Opdracht 3

Global shift
Opdracht 4

Arbeidsverdeling
Opdracht 5

Geld op reis
Opdracht 6

Communicatie
Opdracht 7

Natiestaat onder druk
Opdracht 8

Toerisme
Opdracht 9

Mondiale cultuur

Afsluiting thema

Kennisbanken

Het thema 'Globalisering' bestaat uit de volgende Kennisbankitems:

Nederlandse economie

Internationale betrekkingen

 

Eindopdracht

Aan het eind van deze opdracht heb je de effecten van globalisering de revue laten passeren. Het gaat er niet om of je voor of tegen globalisering bent. Dat is net zoiets als ‘voor of tegen het weer’ zijn. Het weer is er. Soms is het mooi, soms niet. Voor globalisering geldt ook zoiets. Het heeft allerlei effecten en gevolgen, sommige staan je aan, andere niet. Dat zet je voor je zelf op een rijtje in deze opdracht.

Op basis van alle informatie die je hebt gekregen in de negen globaliseringsopdrachten en de omkaderde informatie in deze slotopdracht, ga je eerst met klasgenoten brainstormen over de gevolgen van globalisering:

  • Wat gaat er goed?
  • Wat kan beter of moet helemaal anders?
  • Kun je negatieve ontwikkelingen bijsturen? Welke?

Ga er eens goed voor zitten, laat alle indrukken op jullie inwerken en probeer dan een manier te vinden om jullie opvattingen in beeld te brengen. Zorg voor afbeeldingen, foto’s, grafieken, tekeningen, cartoons, wat je maar nodig hebt om te laten zien hoe jullie over globalisering denken. Maak ook gebruik van je mindmap uit de introductie-opdracht.

Uiteindelijk maken jullie een abri-poster, zo’n affiche wat je in bushokjes ziet hangen. In kleine groepjes maken jullie duidelijk hoe jullie denken over de gevolgen van globalisering voor de wereldbevolking.

Hoe je een poster maakt, kun je lezen in de gereedschapskist.
Abri-posters zijn echter wel groot! . Misschien kun je meerdere (grote) vellen papier aan elkaar plakken?
Jullie krijgen twee uur de tijd voor deze eindopdracht.

Beoordeling

Het eindproduct laten jullie beoordelen door jullie docent.
Bij de beoordeling zal de docent letten op:

  • inhoud:
    Heb je voor de poster gebruik gemaakt van de informatie uit de negen opdrachten en deze eindopdracht?
    Geeft jullie abri-poster weer hoe jullie over globalisering denken?
    Bevat de poster ook een boodschap (waarschuwing) over de gevolgen van globalisering?
  • vorm:
    Hebben jullie de poster op origineel (abri-)formaat gemaakt?
    Hebben jullie gebruik gemaakt van meerdere afbeeldingen en/of teksten?
    Is jullie poster origineel en met zorg gemaakt?
  • taalfouten:
    Bevat de poster geen taalfouten in de teksten?

Poster maken

Op een informatieve poster kun je laten zien wat de belangrijkste delen van de lesstof zijn. Ook kun je weergeven hoe bepaalde delen zich tot elkaar verhouden.

 

200 landen, 200 jaar ontwikkeling

Globalisering brengt meer welvaart en welzijn voor iedereen.
Het klinkt niet onlogisch als je kijkt naar de introductievideo 200 jaar, 200 landen in 4 minuten.

 

Evert Nieuwenhuis: De Grote Globaliseringsgids

In 1999 zette ik in Afrika mijn eerste schreden op het journalistieke pad. Ik was net afgestudeerd en wilde zien, horen, ruiken en voelen hoe een grote meerderheid van de wereldbevolking leeft: in armoede. Na een half jaar met pen en notitieblok door Afrika gezworven te hebben, keerde ik met veel indrukken en nog meer vragen terug. Vooral die ene vraag bleef onbeantwoord: hoe moeten we armoede bestrijden?
De sombere cijfers en felle aanklachten van hulporganisaties en andersglobalisten zijn indrukwekkend, maar liberale economen stellen dat de afgelopen twintig jaar de armoede juist spectaculair is gedaald. Het percentage van de wereldbevolking dat van minder dan een dollar per dag moet leven, is volgens hen gehalveerd naar eenentwintig procent. Vooral de ontwikkelingslanden zouden worden opgestoten in de vaart der volkeren: sinds 1970 steeg de gemiddelde levensverwachting er van vijfenvijftig naar vierenzestig jaar, daalde de kindersterfte met twintig procent, liep het analfabetisme in rap tempo terug en zakte het percentage ondervoede mensen van vijfendertig naar zeventien procent. En niet te vergeten: er leven meer mensen dan ooit in een democratie. Mijn zoektocht leverde dus geen eenduidig, overzichtelijk antwoord op. Eén ding was me wel duidelijk: het codewoord is globalisering, het proces waardoor mensen wereldwijd in toenemende mate van elkaar afhankelijk zijn.

 

Eric van Damme, Universiteit van Tilburg

Ongelijkheid is een ding, maar wat is de relatie met globalisering? De antiglobalisten verzetten zich tegen een groot aantal dingen en het is niet altijd duidelijk wat ze bedoelen. Voor een econoom is het begrip globalisering helder: het betekent vrij verkeer van goederen, geld, mensen en ideeën. De wereld is nog lang geen ’global village’: we beschermen onze landbouw tegen importen uit de derde wereld en van vrij verkeer van mensen moeten we al helemaal niets hebben.

Volgens schattingen van economen van het Tinbergen Instituut zou handelsliberalisering ontwikkelingslanden ongeveer drie keer zoveel opleveren als ze nu jaarlijks aan ontwikkelingshulp krijgen.

Economen betogen dat bij vrij verkeer iedereen er in welvaart op vooruit kan gaan en dat meer globalisering dus beter is dan minder. Een recente studie van Kevin O’Rourke van Trinity College, Dublin, documenteert het wereldintegratieproces gedurende de laatste 200 jaar. Hij laat zien dat de wereld 100 jaar geleden meer geïntegreerd was dan nu. Toen werden in het bijzonder migratiestromen minder belemmerd; zo verhuisden een eeuw geleden jaarlijks 1 miljoen Europeanen van hier naar de nieuwe wereld.

​O’Rourke concludeert dat er geen bewijs is voor de stelling dat globalisering de ongelijkheid versterkt. Integendeel, de meeste landen die zich opengesteld hebben voor de wereld zijn er in geslaagd zich naar boven op te werken terwijl landen die zich afgesloten hebben verder achtergebleven zijn. In tegenstelling tot wat antiglobalisten menen, is het waarschijnlijk dat arme landen juist arm zijn omdat ze geweigerd hebben aan het globaliseringsproces deel te nemen.

 

Globalisering anders bekeken

Globalisering is niet echt nieuw. Tenslotte bestaan er al eeuwenlang contacten tussen de verste uithoeken van de wereld en hebben volkeren en culturen elkaar afwisselend positief en negatief beïnvloed.

Wat we nu zien is de laatste fase van een historisch proces van de groei en ontwikkeling van het kapitalistische wereldsysteem. Het begon al in de late middeleeuwen met de opkomst van het handelskapitalisme in Europa en de strijd om de handelsroutes op wereldschaal. Rond 1800 ontstond het industriële kapitalisme en tegen het begin van de 20ste eeuw waren praktisch alle continenten min of meer in het kapitalistisch wereldsysteem opgenomen, als heersers of als kolonies.

De globalisering vandaag lijkt dus slechts de nieuwste fase: de ondernemingen hebben zich grondig gereorganiseerd met het oog op winst en concurrentiepositie.

​Dat alles op basis van de neoliberale spelregels: liberalisering, privatisering en deregulering.

  • Liberalisering is het vrijmaken van nationale markten voor vrije handel en bewegingen van goederen, diensten, personen en kapitaal. Liberalisering, nl. het wegnemen van alle belemmeringen voor de internationale handel, is het belangrijkste liberale recept om een gezonde en welvarende wereld tot stand te brengen.
  • Privatisering is het overhevelen van economische activiteit van de overheids- naar de privésector. De markt zal vanzelf zorgen voor de beste verdeling van de beschikbare middelen volgens de marktbehoeften.
  • Deregulering betekent dat de overheid minder normen en maatstaven moet vastleggen. Volgens de neoliberalen kunnen de marktkrachten de hele waaier van de nationale en internationale economie op lokaal, regionaal en mondiaal niveau reguleren.

Wat betekent dat in de praktijk?
Noodlijdende landen in het Zuiden hebben met hulp van de Wereldbank en vooral het Internationaal Monetair Fonds (IMF) flinke economische hervormingen doorgevoerd. Die moesten geld in het laatje brengen om de buitenlandse schuld af te lossen.

De recepten van het IMF waren gericht op liberalisering, privatisering en deregulering van hun economie. De Derde Wereldlanden moesten aantrekkelijk worden gemaakt voor buitenlandse multinationals. Staatmonopolies werden geprivatiseerd. Invoerquota werden afgeschaft. Het wegsluizen van winsten naar het buitenland werd mogelijk. Er moest geproduceerd worden voor de export. Geld voor voedselsubsidies en sociale voorzieningen was er niet meer.

Amartya Sen, Nobelprijs economie 1998: “Direct of indirect, de kern van het probleem ligt bij de ongelijkheid. Dit is de echte uitdaging. Ongelijkheid tussen de verschillende staten en de ongelijkheden binnen elk land. Verschillen in rijkdom, maar ook enorme ongelijkheid op politiek, economisch en sociaal vlak. Cruciaal wordt de herverdeling van de weldaden van de mondialisering tussen rijke en arme landen, maar ook tussen de diverse bevolkingsgroepen binnen elk land.”

Wie zijn de winnaars, wie zijn de verliezers?
De weldaden van de globalisering zijn grotendeels terechtgekomen bij de rijke noordelijke landen. Enkele landen uit het zuiden – vooral in Latijns-Amerika en in het Verre Oosten – wisten mee te surfen op de golven van de economische groei.

Sub-Saharaans Afrika heeft de globaliseringsboot helemaal gemist. Dat is het algemene beeld: de realiteit is echter genuanceerder. Globalisering heeft de ongelijkheid nog verscherpt. Rijken worden rijker, armen worden armer. Niet enkel op wereldvlak, maar ook binnen landen in Noord en Zuid.

 

Terugkijken

Intro

  • Lees de Inleiding van dit thema nog eens door.
    Vind je dat al deze onderwerpen te maken hebben met globalisering?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van dit thema nog eens door.
    Kun je het begrip 'globalisering' en een aantal gevolgen ervan in je eigen woorden omschrijven?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 22 uur met dit thema bezig zou zijn.
    Had je voldoende tijd voor alle theorie en oefeningen? Ook voor de uitvoering van de eindopdracht?
  • Inhoud
    Alle onderwerpen uit dit thema maken deel uit van globalisering. Welke sprak jou het meest aan? Kun je uitleggen waarom? 
  • Eindopdracht
    Is het jullie gelukt een abri-poster te maken waarop allerlei onderwerpen en jullie eigen mening over globalisering duidelijk naar voren kwamen? Verliep de samenwerking met jullie klasgenoten goed?

Verderkijker

Aan het eind van dit thema vind je de 'verderkijker'. De verderkijker biedt een selectie bij het thema passende fragmenten uit het archief van Beeld en Geluid.
Voor thema Globalisering zijn de volgende fragmenten geselecteerd.

Om de Teleblikfragmenten te kunnen bekijken moet je ingelogd zijn op Teleblik.
Voor meer informatie over het inloggen ga naar: teleblik.nl/faq/hoe-krijg-ik-toegang-tot-teleblik

Aan het eind van dit thema vind je de 'verderkijker'. De verderkijker biedt een selectie bij het thema passende fragmenten uit het archief van Beeld en Geluid.

Voor thema Globalisering zijn de volgende fragmenten geselecteerd.

Arbeidsverdeling

Op de website www.lvoorl.nl vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt.









  • Het arrangement Thema: Globalisering is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    jennifer weile
    Laatst gewijzigd
    2025-01-06 13:28:16
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Het thema 'Globalisering' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO.

    Fair Use
    In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Leerniveau
    HAVO 3; VWO 3;
    Leerinhoud en doelen
    Globalisering; Aardrijkskunde;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    22 uur 15 minuten
    Trefwoorden
    leerlijn, rearrangeerbare

    Bronnen

    Bron Type
    https://youtu.be/rbJFrwREOhs
    https://youtu.be/rbJFrwREOhs     		Video

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Aardrijkskunde. (2019).

    Thema: Globalisering - hv123

    https://maken.wikiwijs.nl/63728/Thema__Globalisering___hv123

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van