Klimaatverandering

Klimaatverandering

Klimaatverandering

Aan het eind van deze les kun je:

  • enkele factoren opnoemen die klimaatverandering veroorzaken.
  • uitleggen dat de gevolgen van klimaatveranderingen tot massale uitsterving van dieren en planten kunnen leiden.

Klimaatverandering is veel in het nieuws. Het wordt langzaam maar zeker warmer op aarde. De warmte van de zon warmt de aarde op alsof we in een broeikas zitten. Maar er zijn tijden geweest dat de aarde meer op een koelkast leek: tijdens de ijstijden.

Uit onderzoek weten we dat de aarde in vroegere tijden afwisselend warm en vochtig was, heet en droog of juist erg koud. Hoe weten we dat? Door te kijken naar resten diep onder de grond, op land of onder de zeebodem.

 

Begrippen:

Broeikaseffect
Het vasthouden van warmte van de zon door de atmosfeer.
Versterkt broeikaseffect
Het versterken van het vasthouden van de zonnewarmte door de atmosfeer door de mens.
IJstijden
Een koude periode op aarde. Ook wel glaciaal genoemd.
Zeespiegelstijging
Het stijgen van de zeespiegel als gevolg van de opwarming van de aarde door het versterkt broeikaseffect.
Klimaatverandering
Het gemiddeld weertype of klimaat verandert over een bepaalde periode.
Atmosfeer
Laag van gassen rondom de aarde. Ook wel dampkring genoemd. Zorgt voor de juiste temperatuur op aarde (ongeveer 15 graden).

Dag en nacht

De Aarde draait om de zon. Het weer en het klimaat worden onder meer bepaald door de afstand tot de zon. 
Ook ligt de aarde wat schuin en de bewegingen van onze aarde zijn onder invloed van zon en maan lang niet altijd dezelfde. De aarde wiebelt dus een beetje. Het beste kun je de aarde vergelijken met een tol die niet precies rechtop staat. Deze scheefstand van de aarde veroorzaakt de seizoenen.

Op ongeveer 21 juni staat ‘’s middags de zon loodrecht op het noordelijk werelddeel en op ongeveer 21 december ’s middags loodrecht op het zuidelijk werelddeel.
De volgende animatie maakt dat snel duidelijk:

Video: Dag en nacht

 

Broeikaseffect

De atmosfeer bevat een aantal broeikasgassen, waaronder CO2.
Zonder deze gassen zou de aarde een koude planeet zijn met een gemiddelde temperatuur van –18 °C. Nu ligt dat gemiddelde op +15 °C.

Uit onderzoek is een duidelijke relatie te vinden tussen het CO2-gehalte in de atmosfeer en de gemiddelde wereldtemperatuur. Als we kijken naar dat CO2-gehalte over de laatste 150.000 jaar, blijkt dat de koude periodes overeenkomen met lage CO2-concentraties, terwijl de warme periodes worden gekenmerkt door hoge CO2-cijfers.

Volgens sommige wetenschappers zou onder normale omstandigheden de aarde met een afkoeling van het klimaat te maken hebben. In plaats daarvan hebben we te maken met een opwarming van de aarde, niet van nature, maar door menselijke activiteiten. We brengen te veel CO2 de dampkring in, met name door de verbranding van fossiele brandstoffen (zoals kolen, aardgas en aardolie).

De temperatuur op aarde wordt steeds een beetje hoger.
Dat lijkt je misschien een fijn idee, maar de gevolgen zijn erger dan je denkt.

Kijk maar eens naar deze video.
Wat zijn de gevolgen van de opwarming?

 

Zelf aan de slag

Opdracht 1: Broeikaseffect

Het broeikaseffect

CO2 is een broeikasgas: het laat zonnestralen door, maar houdt warmte vast. Gassen in de dampkring houden warmte vast. Dit wordt het natuurlijk broeikaseffect genoemd. Zonder dit natuurlijke broeikaseffect zou de Aarde onbewoonbaar zijn. Echter is sinds 1850 de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer enorm gestegen. Het natuurlijke broeikaseffect is versterkt: het versterkte broeikaseffect. Hierbij ligt de oorzaak bij de mens.

Bekijk de video: Het broeikaseffect

Opdracht 2: Opwarming van de aarde

In onderstaand filmpje zie je wat de invloed van de opwarming van de aarde op het leven op de Zuidpool kan zijn.
Noteer tijdens het kijken welke gevolgen de klimaatverandering heeft voor de pinguïns.

Video: Pinguïns en het broeikaseffect

Ook in Nederland gaan wij het merken als de aarde opwarmt.
Bekijk ook het volgende filmpje op de website van Schooltv.
Noteer tijdens het kijken welk risico Nederland loopt door de stijging van de temperatuur op aarde.

Video: Nederland en het broeikaseffect

Test je kennis

  • Het arrangement Klimaatverandering is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    G Braak Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2022-09-22 11:31:10
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur en 0 minuten

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Braak, G. (2020).

    Klimaatverandering

    https://maken.wikiwijs.nl/166705/Klimaatverandering

    VO-content Aardrijkskunde. (2019).

    Klimaatveranderingen hv123

    https://maken.wikiwijs.nl/63744/Klimaatveranderingen__hv123