Atoombommen Japan
Leerdoelen
Op 6 en 9 augustus 1945 hebben de Verenigde Staten met twee atoombommen de steden Hiroshima en Nagasaki geheel weggevaagd. In deze opdracht hou je je bezig met de volgende vragen: Waarom heeft Amerika besloten deze bommen te gebruiken? Waren de bommen altijd al bedoeld als wapen tegen Japan? Welke gevolgen hebben ze gehad? Waarom is er discussie over het gebruik van de atoombommen?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
- Vertellen waarom en wanneer de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki zijn gegooid.
- Uitleggen welke gevolgen dit heeft gehad.
- Vertellen waarom er discussie is over de inzet van atoombommen.
- Je mening geven of er op dit moment ook nog atoombommen moeten worden ingezet.
Werkwijze
Activiteiten
| Stap |
Groepsgrootte |
Activiteit |
| Stap 1 |
Alleen |
Tekst lezen over wat er in Japan gebeurde op 6 augustus 1945. |
| Stap 2 |
Alleen |
Tekst lezen over hoe men de Tweede Wereldoorlog wilde beëindigen. |
| Stap 3 |
Alleen |
Tekst lezen over de gevolgen van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. |
| Stap 4 |
Alleen |
De discussie over het gebruik van de atoombommen. |
| |
Alleen |
Alle antwoorden op de gesteld vragen via elo inleveren |
Benodigdheden
- Een computer met internet
- Videocamera (of camera op je mobiel)
- Eventueel een microfoon op je computer.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.
Stap 1
6 augustus 1945
Het is zondag 5 augustus 1945. De weersomstandigheden zijn optimaal en de uitgekozen militairen hebben een half jaar getraind en zijn er klaar voor. Kolonel Tibbets is de enige die 3 maanden ervoor was ingelicht door de FBI over de bedoeling van de vlucht. Tom Ferebee, die kort voor ze de lucht in gingen werd geïnformeerd, is volgens Kolonel Tibbets de beste bommenwerper en de aangewezen man ...
Zondagnacht 5 augustus heeft een bommenwerper met de naam Enola Gay een afstand afgelegd van 2100 km. De bommenwerper had slechts één bom aan boord: de atoombom die gekscherend Little Boy werd genoemd. Op maandag 6 augustus rond 8.15 ‘s ochtends liet de Enola Gay zijn lading vallen boven Hiroshima. De bom zorgde voor een enorme catastrofe en heeft de volledige stad verwoest. Omdat Japan zich nog steeds niet overgaf werd er op 9 augustus een tweede atoombom afgeworpen. Dit keer liet de bommenwerper Bockscar een bom vallen met de naam Fat Man. Het doelwit was de stad Nagasaki.
Bekijk de volgende video om een algemene indruk te krijgen:
Opdracht
- Vorm een tweetal met je buurman of buurvrouw.
- Verdeel en knip een A4-papier in 8 gelijke vakken
- Schrijf op elk vak een begrip afkomstig uit de bovenstaande tekst en video. Zorg ervoor dat deze begrippen pakkend zijn en dat als je ze op volgorde legt er een logisch verhaal ontstaat.
- Schud de begrippen door elkaar en geef ze aan een ander tweetal. Het is hun taak om de begrippen in de juiste volgorde te leggen en er een logisch verhaal van te maken.
- Jullie leggen zelf ook 8 begrippen in de goede volgorde en vertellen er ook een logisch verhaal bij aan het tweetal dat die begrippen geselecteerd heeft.
Stap 2
Alles om de oorlog te beëindigen
De Amerikaanse overheid wist al voor de Tweede wereldoorlog van de mogelijkheden om een atoombom te maken. Natuurkundigen, waaronder Einstein, waren met het idee bezig. Op 2 augustus 1939 schreef Einstein een brief aan de Amerikaanse president Roosevelt met de waarschuwing dat Duitsland werkte aan de ontwikkeling van een atoombom. President Roosevelt nam de waarschuwing serieus al duurde het nog tot 1942 voor men begon met het Manhattanproject: een uiterst geheim project om uranium te verrijken met als doel een atoombom te produceren. Het project werd uitgevoerd door het leger: het Army Corps of Engineers North Atlantic Division. De projectleider was generaal Leslie Groves en Robert Oppenheimer werd de wetenschappelijk leider.
Aanvankelijk werd het project in Chicago uitgevoerd. Er lekte alleen steeds meer informatie uit en daarom werd vanaf 1943 besloten om Los Alamos in New Mexico als hoofdbasis te kiezen. De reden om het project de naam Manhattan mee te geven was omdat dat het hoofdkantoor van de U.S. Army Corps of Engineers North Atlantic Division zich bevond op Broadway in Manhattan.
Oorspronkelijk was de atoombom bedoeld als mogelijk wapen tegen nazi-Duitsland. Maar op het moment dat de Amerikanen het wapen klaar hadden voor gebruik, was Hitler al verslagen. Misschien dat de keuze om de bom in te zetten tegen Japan een vergelding was voor de aanval op Pearl Harbor vier jaar eerder. Die aanval is door de Verenigde Staten altijd verraderlijk genoemd, een totale verrassingsaanval zonder oorlogsverklaring vooraf.
De atoombom is uiteindelijk ingezet om de oorlog met Japan te bekorten. Commissies werden in het leven geroepen om allerlei voor- en tegenargumenten voor het gebruik op een rij te zetten en afwegingen te maken. Een van die commissies had als taak mogelijke doelen in Japan in kaart te brengen.
Deze plaatsen moesten voldoen aan een aantal voorwaarden. Een van die voorwaarden was dat ze nog niet eerder gebombardeerd waren geweest. De commissie kwam uiteindelijk met een lijst met de volgende plaatsen (in deze volgorde): Kyoto, Hiroshima, Kokura en Niigata. Als voorzitter van de commissie had generaal Groves gepleit voor Kyoto, maar de minister van oorlog, Stimson, hield dit tegen. Vanwege de grote culturele waarde van Kyoto (hij was er zelf een paar keer geweest) moest de stad behouden blijven. Stimson won en daarop werd Nagasaki aan de lijst toegevoegd.
Het resultaat was uiteindelijk dat op 6 augustus 1945 om 8.15 uur lokale tijd de eerste atoombom (Little Boy, een uraniumbom) boven Hiroshima werd afgeworpen. Omdat de Japanners na die bom nog niet capituleerden, gooiden de Amerikanen op 9 augustus om 11.02 uur een tweede atoombom (Fat Man, een plutoniumbom) op Nagasaki. De reden dat Kokura niet werd gebombardeerd was dat het daar op dat moment te bewolkt was.
De capitulatie
Op 15 augustus 1945 om 12 uur richtte keizer Hirohito zich via de radio voor het eerst tot het volk. Niet direct, zijn historische toespraak was een dag eerder opgenomen op een grammofoonplaat. De overgave was niet onomstreden. De meeste Japanners waren nog niet bereid de nederlaag onder ogen te zien en legeraanvoerders probeerden nog om de grammofoonplaat te vernietigen.
Op 2 september wordt de capitulatie officieel ondertekend aan boord van het Amerikaanse slagschip Missouri in de baai van Tokyo. Voor Japan tekenen de minister van buitenlandse zaken Shigemitsu Mamoru en generaal Umezu Yoshijiro de onvoorwaardelijke overgave van Japan. Voor Amerika tekent generaal MacArthur.
Opdracht
Maak een tijdbalk met de belangrijkste jaartallen en gebeurtenissen uit de tekst.
Stap 3
Gevolgen van de bommen
Door de atoombom op Hiroshima verloren direct meer dan 70.000 mensen het leven. Door radioactieve straling wordt dat aantal snel verdubbeld. Nog eens tienduizenden mensen werden ziek en stierven, tot vele jaren later, aan de gevolgen van de radioactieve straling. Volgens Japanse cijfers ligt het totale aantal slachtoffers ongeveer op 240.000.
In Nagasaki is Fat Man direct na de inslag verantwoordelijk voor ongeveer 40.000 doden. Met alle stralingsslachtoffers nadien komt het aantal doden in Nagasaki op ongeveer 70.000 mensen.
De bombardementen veroorzaakten ook grote aantallen gewonden met ernstige brandwonden. Inademing van de hete lucht veroorzaakte ook interne schade en een enorme dorst. Water is symbolisch geworden bij de vele herdenkingsmonumenten.
De bommen hebben nog lange tijd slachtoffers gemaakt. Ook veel kinderen, geboren na de bombardementen, sterven aan de gevolgen van straling. Het totale aantal dodelijke slachtoffers ten gevolg van de atoombommen wordt momenteel op 400.000 mensen geschat.
En dan zijn er nog de overlevenden van de atoombommen. Zij worden hibakusha genoemd. De gevolgen voor hen zijn enorm geweest. Niet alleen ondervinden ze lichamelijke en psychische gevolgen van de bombardementen, de overlevenden ondervinden ook sociale gevolgen. Hun landgenoten zijn bang dat de blootstelling aan de straling hen heeft besmet, dat deze besmetting misschien overdraagbaar is. Of voor erfelijke afwijkingen zorgt bij eventuele kinderen. Het zorgt voor discriminatie: ze krijgen minder snel een baan en vinden moeilijk een partner.
Bekijk het volgende filmpje:
Opdracht
Zoek op internet een krantenartikel over Hiroshima. Maak hiervan een samenvatting. De samenvatting mag je schrijven maar ook tekenen.
Stap 4
De discussie
Was het nodig om atoombommen te gooien op Japanse steden? Waren er geen andere mogelijkheden om de oorlog in de Pacific te beëindigen? Waren de Amerikanen bang dat de Japanners zich tot de laatste man zouden doodvechten en er nog enorme aantallen militairen zouden moeten sneuvelen?
Was het een manier om de wereld, vooral de Sovjet-Unie, te laten weten dat de Verenigde Staten met een nieuw wapen ook de nieuwe wereldleider waren geworden? Was het gerechtvaardigd om zoveel burgerslachtoffers te maken? Had Japan de aanval verdiend door zijn optreden in de voorafgaande jaren?
De discussie over de atoombommen op Japan is vanaf 1945 eigenlijk nooit verstomd.
Opdracht
Zet in de tabel de argumenten van de voorstanders van het gooien van de bom, en de argumenten van de tegenstanders. Waar denk je dat in de huidige tijd voor was gekozen? Waarom? En waar sta jij zelf? Wat vind je, hebben de Amerikanen de juiste keus gemaakt, of had de bom nooit afgeworpen mogen worden?
Begrippenlijst
Hiroshima
Japanse havenstad. Het is de eerste stad in de geschiedenis van de mensheid die door de VS werd vernietigd met een atoombom, op 6 augustus 1945. |
Nagasaki
Japanse stad. Het is de tweede stad in de geschiedenis van de mensheid die door de VS werd vernietigd met een atoombom, op 9 augustus 1945. |
Kyoto
Japanse stad. De stad stond bovenaan de lijst van met de atoombom te bombarderen steden, maar werd daar afgehaald vanwege de grote culturele waarde van de stad. |
Atoombom
Bom waarvan de ontploffing bestaat uit een kettingreactie van splitsende atomen. Er komt veel hitte en radio-actieve straling bij vrij. De bom kan hele steden of landen in één keer vernietigen. |
Manhattanproject
Een geheim project vanaf 1942 van de VS met als doel om uranium te verrijken en een atoombom te produceren. De projectleider was generaal Leslie Groves en Robert Oppenheimer was de wetenschappelijk leider. |
Enola Gay
Benaming van de bommenwerper waarmee op 6 augustus 1945 de atoombom op Hiroshima werd afgeworpen. |
