Je nadert het eindexamen. Spannende tijden dus, waarin je probeert de kennis en vaardigheden die je in de afgelopen schooljaren hebt vergaard en aangeleerd te verstevigen en eventuele gaten in te vullen. Dit doe je door veel te oefenen, tussentijds je niveau te toetsen en op basis van je resultaten doelgericht aan de onderdelen te werken die je nog niet voldoende beheerst.
Daar hoort ook weer het leren van woordjes bij want zonder een uitgebreide woordenschat kun je nou eens geen teksten begrijpen. Daarnaast moet je snel kunnen overzien hoe je een bepaalde tekst of vraag moet aanpakken zodat je niet te veel tijd kwijt raakt maar toch de vragen kunt beantwoorden. Daarvoor ga je nog eens goed aan de slag met de verschillende leesstrategieën.
Wees je altijd bewust van hoe belangrijk dit onderdeel voor je examencijfer is – het maakt namelijk 50% van je eindcijfer uit!
Veel succes!
Was wirst du machen?
De module 'Lesen' bestaat uit de volgende onderdelen:
Onderdeel
Tijd (lessen))
Einleitung
0,5
Leesstrategieën
Oriënterend lezen
3
Globaal lezen
3
Zoekend lezen
3
Intensief
3
Woordbetekenis
3
Structuur
3
Totaal
18 à 19 lessen
Lerntipps
Voordat je gaat lezen:
Bekijk eerst de titel, de plaatjes en de apart gedrukte woorden.
Lees de inleiding.
Kijk wat voor soort tekst het is (brief, sprookje, gebruiksaanwijzing enz.).
Lees de opdrachten.
Bepaal de manier van lezen.
skimmen (globaal lezen om er achter te komen waar de tekst over gaat)
scannen (zoeken naar bepaalde woorden of getallen)
intensief lezen (zin voor zin)
Als er meerkeuzevragen staan, bekijk dan alle antwoorden en kijk wat de verschillen zijn.
Terwijl je leest:
Je kunt niet alles begrijpen? Het is niet nodig om alle Duitse woorden te begrijpen om te weten
waar de tekst over gaat!
Vaak kun je de betekenis wel ongeveer raden door de rest van de zin te bekijken of door te kijken
op welk Nederlands (Engels, Frans, Russisch enz.) woord het lijkt.
Je gaat de verschillende leesstrategieën in deze module uitgebreid oefenen.
Algemen tips voor het eindexamen
Bekijk van tevoren het filmpje met nuttige tips voor het eindexamen. Maak eventueel enkele aantekeningen.
Oriënterend lezen
Inleiding
Natuurlijk kun je meteen de tekst gaan lezen en gaandeweg proberen de vragen te beantwoorden. Maar dat zal best lastig gaan, want eigenlijk weet je niet goed wat je aan het lezen bent, wat je zoekt en wat je kunt verwachten. Vaak lees je dan ook onderdelen van de tekst die helemaal niet belangrijk zijn en dat kost je tijd die je straks bij een andere tekst misschien tekort komt. Het is dus verstandig om je eerst te oriënteren op de tekst.
Oriënterend lezen doe je door vóór het lezen te kijken naar:
plaatjes, grafieken, tabellen,
titel, ondertitel, inleiding,
opvallende woorden (afwijkend lettertype),
bronnen.
Daarnaast kun je nagaan wat je al weet over het onderwerp:
Heb je er iets over gehoord of gelezen?
Heb je er zelf ervaringen mee?
Ook de tekstsoort kan al iets over de inhoud verklappen:
krantenartikel, gebruiksaanwijzing, advertentie, website, recept, folder, enz.
Natuurlijk vind je niet bij elke tekst alle opties voor oriënterend lezen. Je kijkt dus wat je er wel uit kunt halen en probeert daar je voordeel mee te doen. In de meeste gevallen kun je de tekst later beter begrijpen en dat helpt bij het beter en sneller beantwoorden van de vragen.
Voorbeeld
Bekijk de twee teksten. Welke leent zich het best voor oriënterend lezen?
Bij welke tekst kun je binnen 30 seconde zeggen waar de tekst over gaat?
Tekst 1
Beim Rollator-Rumms hat’s gefunkt!
Seit 2013 sind die verwitweten Rentner ein Paar. Die rührende Romanze begann turbulent. Der Witwer – seine Ehefrau starb 2012 nach 60 Jahren Ehe – und die Witwe erholten sich nach Herzoperationen in der Schüchtermann-Klinik in Bad Rothenfelde. Beide hatten zuvor Herzinfarkte erlitten. Sie bekam einen Stent, er drei Bypässe. Anschließend waren beide Senioren auf Gehhilfen angewiesen.
An der Tür zum Speisesaal der Klinik dann die schicksalhafte Begegnung: Die Senioren stießen mit ihren Rollatoren zusammen. Nach dem ersten Schreck und verlegenen Entschuldigungen lachten beide herzlich über den Vorfall: "Ihr Lachen hat mich sofort verzaubert", sagt er.
Es folgten gemeinsame Spaziergänge und innige Gespräche. IHR Herz eroberte ER endgültig, als er geräucherte Forellen in die Klinik schmuggelte. "Die aßen wir heimlich im Zimmer auf der Bettkante", sagt der Rentner.
Als die Reha nach zwei Wochen endete, tauschte das Paar die Telefonnummern aus. Kaum daheim, griff er zum Hörer: "Ich hatte Sehnsucht." Heute führt das Paar eine Fernbeziehung. Er lebt bei Bielefeld, sie in Duisburg.
Beide sind sich einig: "Wir wollen unsere Liebe, dieses wunderbare späte Glück genießen, so lange es geht."
Tekst 2
NEUE LIEBE MIT 89!
Beim Rollator-Rumms hat’s gefunkt!
Das Paar verliebte sich nach einem Rollator-Zusammenstoß ineinander
Bielefeld/ Duisburg – Diese späte Liebe begann mit einem Rumms!
Waarschijnlijk heb je gekozen voor tekst 2. Toch?
Door de extra titel en de afbeelding heb je veel informatie gekregen.
Heb je begrepen dat de twee oudjes bij de botsing met hun rollators verliefd zijn geworden?
Als je dat al weet leest tekst 1 stukken makkelijker.
Oefening 1: Nichtraucher
Oefening 2: Kamera
Oefening 3: Honig im Kopf
Oefening 4: Facebook und Google
Oefening 5: Berufsorientierung
Oefening 6: Pipeline-King
Oefening 7: Bild.de
Zoek op verschillende Duitstalige websites naar teksten met sprekende plaatjes en titels. Kijk bv. op bild.de of op bravo.de .
Probeer alleen op basis van het bekijken van de plaatjes, titel en tussenkopjes voorspellingen te doen waar de tekst over zou kunnen gaan.
Tip: Maak er een testje voor je klasgenoten van.
Zoek een passende tekst.
Voorspel eerst zelf de inhoud.
Controleer of jouw voorspelling klopt door de tekst te lezen.
Kopieer alleen titel, tussenkopjes en plaatje in een Worddocument.
Stuur of geef dit document aan één of meerdere klasgenoten en laat ze de opdracht maken.
Controleer of ze het goed hebben voorspeld.
Examenvraag
Maak nu de volgende eindexamenvraag.
Gebruik de aanpak die je hiervoor geleerd hebt.
Vaak hoef je niet de hele tekst te begrijpen om te weten waar die over gaat.
Zeker als er bij de tekst maar één vraag staat die over de hoofdgedachte van de tekst gaat, volsta je vaak met globaal lezen. Dat betekent dat je de tekst snel doorleest om een idee te krijgen waar die over gaat zonder heel nauwkeurig te lezen of woorden op te zoeken. Je gebruikt deze strategie ook om je een globale indruk van de tekst te verschaffen voordat je gedetailleerd gaat lezen. Een ander woord voor globaal lezen is skimmen.
Bekijk sowieso eerst weer de titel, tussenkopjes, plaatjes en bijschriften en probeer al te voorspellen waar het over gaat. Lees de eerste en laatste alinea. Lees van de andere alinea's de eerste en de laatste zin. Probeer op die manier kernwoorden te vinden, woorden dus die voor het bepalen van de hoofdgedachte belangrijk zijn.
Voorbeeld
Lees eerst de vraag en zoek dan in de tekst naar het antwoord.
Waarom is de schoolweg voor de kinderen in Kenia zo gevaarlijk?
Het is erg heet.
Het is oorlog.
Ze kunnen door wilde dieren worden aangevallen.
Ze kunnen makkelijk verdwalen.
Nur ein Fünftel der Massai-Kinder
lernt Lesen und Schreiben. Die
meisten von ihnen hüten die
Herden, um ihre Familien zu
ernähren.
Die gefährlichsten Schulwege der Welt: Kenia
Sechs Uhr morgens, die Dämmerung bricht über die Savanne herein. Der achtjährige Moseka wacht bereits seit zwei Stunden über die Ziegen und Kühe seiner Familie. Er muss sie vor Hyänen, Löwen und anderen wilden Tieren beschützen. Mit dem Ende der Nachtwache beginnt für den Massai-Jungen der Schulweg quer durch die wilde Savanne Kenias. Es gilt sich zu beeilen, denn bereits am Morgen zeigt das Thermometer 25 Grad Celsius an. Was für die einen eine spannende Safaritour darstellt, ist für Moseka aus dem Massai-Dorf Kasiole ein Weg voller Gefahren, Hunger und Durst – einer der gefährlichsten Schulwege der Welt.
Die Savanne Kenias gilt als eine der artenreichsten Regionen Afrikas - mit ihrer spektakulären Natur ist sie die Kulisse für eine einmalige Reportage über Kinder, Lehrer und Eltern, die alles für ein bisschen Bildung geben. Hier leben wilde Tiere wie Löwen, Hyänen und Elefanten, die sich in den Büschen und Wäldern verstecken. Stets müssen die Schüler mit plötzlichen Angriffen wilder Tiere rechnen. Alltag für die Menschen in Kenia. Vor allem die zahlreichen Elefantenherden zählen für die Massai zu den bedrohlichsten Tieren der Wildnis. Hier gilt es, die von klein auf gelernten Überlebenstaktiken anzuwenden.
Die Schüler laufen auf den staubigen und trockenen Straßen der Dornsavanne zur Schule, Hunger und Durst sind ihre ständigen Begleiter. Doch es gibt auch lustige Momente: Wenn die Kleinsten den Antilopen, Gazellen oder Gnus hinterher jagen, haben sie den gleichen Spaß, wie andernorts Kinder, die Großstadttauben nachrennen. Eigentlich ist für solche Trödeleien keine Zeit, denn der Weg dauert lange – manche Kinder sind vier Stunden unterwegs, bis sie in der Schule ankommen. Kleine Oasen auf dem Weg sind trügerisch. Sie sind nicht nur für die Schulkinder eine wichtige Wasserquelle, sondern auch für die wilden Tiere wie Giraffen, Löwen und Hyänen.
Je ziet drie jongetjes. Door de titel weet je dat ze in Kenia leven en kun je vermoeden dat ze op weg zijn naar school, want in de titel staat dat het om een hele gevaarlijke weg naar school gaat. Waarom zou het gevaarlijk zijn om naar school te gaan? Dat is nou precies de vraag bij de tekst. Alle vier antwoordmogelijkheden lijken te kunnen kloppen. Je besluit dus de tekst voorlopig globaal te lezen om erachter te komen wat de hoofdgedachte is. Je hoopt dat de hoofdgedachte tegelijkertijd het antwoord op de vraag geeft.
In de eerste alinea kom je twee elementen tegen die ook in de antwoorden zitten: 'Hyänen, Löwen und anderen wilden Tieren' en '25 Grad Celsius'. Maar is 25 graden erg heet? Nee, zeker niet voor Afrika. Dus even verder lezen.
In de laatste alinea kom je in de laatste zin weer 'die wilden Tiere wie Giraffen, Löwen und Hyänen' tegen. Van hitte lees je niets meer. Je kijkt nog in de overgebleven alinea: die gaat eigenlijk alleen maar over wilde beesten als 'Löwen, Hyänen und Elefanten' en je leest ook 'plötzliche Angriffe' en 'bedrohlichsten Tieren' en 'Überlebenstaktiken'. Dus er gaat een dreigend gevaar uit van die genoemde dieren en je moet proberen te overleven.
Alle aanwijzingen (kernwoorden) leiden tot antwoord C: Ze kunnen door wilde dieren worden aangevallen.
Oefening 1: Warentest
Je gaat een tekst lezen en over de tekst een vraag beantwoorden.
Lees eerst de vraag.
Wat blijkt uit het onderzoek van de "Stiftung Warentest"?
Je bent duurder uit als je je reis in een reisbureau koopt.
Je bent niet duurder uit als je je reis in een reisbureau koopt.
Het is onmogelijk om de prijzen op internet en in het reisbureau te vergelijken.
Bekijk de tekst. Pas de leesstrategieën 'oriënterend lezen' en 'globaal lezen' toe.
Probeer snel het antwoord op de vraag te vinden.
Stiftung Warentest testet online- und offline-Buchungen
Pauschalreisen im Reisebüro teurer als im Internet?
Im Internet eine Reise zu buchen ist schneller und günstiger als im Reisebüro. Stimmt das?
Beratung ist teuer. Oder?
Familienurlaub auf Mallorca, Skifahren mit den Freunden, Städtetrip mit dem Partner – alles ruckzuck und super-günstig online gebucht. Wirklich? Nicht unbedingt. Denn die Buchung im Reisebüro – inklusive persönlicher Beratung – ist oft nicht teurer als im Internet. Das fand jetzt die Stiftung Warentest heraus.
Die Tester prüften in je fünf Büros von 15 verschiedenen Reisebüroanbietern (Ketten und Franchise-Partner), inwiefern sie den Kunden beraten und auf seine unterschiedlichen Reisewünsche eingehen.
Dabei gaben die Prüfer vor, sich für fünf verschiedene Reisen zu interessieren: eine ärztlich begleitete Rundreise durch Südafrika, eine Mittelmeer-Kreuzfahrt für eine vierköpfige Familie, eine Indien-Rundreise, einen Last-Minute-Tauchurlaub und eine Familienreise in die Türkei.
Jeder Anbieter sollte für die Reisewünsche mindestens ein passendes Angebot unterbreiten. Die Vorschläge sollten alle wichtigen Infos enthalten: Abflugort und -zeit, Unterkunft, Reisegesamtpreis und Stornierungsbedingungen.
Das Gesamtergebnis: Zehn Anbieter schnitten gut ab (u.a. "First Reisebüro", "Lufthansa City Center"), vier befriedigend (u.a. "Sonnenklar Reisebüro", "Alltours Reisecenter"). Einer enttäuscht: "L'tur".
Preisvergleich online – offline
Innerhalb von zwei Stunden nach der Beratung im Reisebüro recherchierten die Tester außerdem die Preise für die Reisen in drei Online-Portalen (darunter auch das des jeweiligen Reisebüroanbieters) und verglichen die Preise.
Bei den relativ einfachen Pauschalreisen in die Türkei, zum Tauchen nach Ägypten oder bei den Kreuzfahrten fand man auch als Laie schnell den gleichen Preis. Anders hingegen war es bei den Fernreisen, die aus mehreren Teilen bestanden: Hier wurde oft kein vergleichbares Angebot gefunden, sodass die Preise gar nicht erst verglichen werden konnten.
Ein anderer wichtiger Faktor ist die Zeit: Das Internet bietet so viele Informationen auf einmal, dass man leicht den Überblick verlieren kann. Pluspunkt für die Online-Buchung: Sie können Reiseberichte und Hotelbewertungen von anderen Urlaubern lesen, Bilder anschauen, träumen. Wer die Zeit hat, kann also auch online sein Ziel erreichen.
Fazit
Wie so oft, macht es einfach die Mischung: Laut "test" soll eine Studie herausgefunden haben, dass jede zweite Reise mit einer Internet-Recherche beginnt und später im Reisebüro gebucht wird. Wer also zum Beispiel vor Online-Zahlungen scheut oder Angst hat, ein Fake-Angebot zu buchen, informiert sich am besten im Internet und überlässt die Buchung den Profis.
Der Glaube, persönliche Beratung im Reisebüro mache eine Reise teurer, und online spart man Zeit, ist laut "test" aber falsch.
Beantwoord nu de vraag.
Oefening 2: Coole Kunst
Je gaat een tekst lezen en over de tekst een vraag beantwoorden.
Lees eerst de vraag.
Welk hobby heeft Simon Beck?
Hij fotografeert bijzondere patronen in de sneeuw.
Hij projecteert schaduwpatronen in de sneeuw.
Hij schildert sneeuwlandschappen.
Hij tekent met zijn voetstappen patronen in de sneeuw.
Pas de leesstrategieën 'oriënterend lezen' en 'globaal lezen' toe.
Probeer snel het antwoord op de vraag te vinden.
Landschaftsmalerei mal anders
Coole Kunst, in Schnee gestapft
"Snow Art" für Anfänger – Schneekünstler Simon Beck gibt jetzt Seminare in der Schweiz
Mit tausenden Schritten "malt" Simon Becks traumhafte Kunstwerke in den frischen Schnee – und bietet nun sogar Seminare an
Stundenlang stapft Simon Beck über verschneite Hänge und "malt" dabei mit den Füßen geometrische Formen in den Schnee. "Snow Art" nennt der Brite seine Kunst. Und die kann man nun sogar in seinen Workshops ausprobieren und erlernen.
Wegen seiner Leidenschaft ist er aus Südengland nach Les Arcs in die französischen Alpen gezogen, wo er sich nach Herzenslust im Tiefschnee austoben kann.
Seine kunstvollen Muster entstehen keineswegs zufällig. Simon Beck überlegt, rechnet, zeichnet Pläne, bevor er losstapft. Beim Marschieren im Schnee folgt er oft mathematischen Formeln. Als Hilfsmittel dienen ihm – neben seinen Schneeschuhen – ein Kompass und ein Maßband.
Zwischen drei Stunden und einem ganzen Tag dauert ein Schneebild. Manchmal arbeitet der Künstler sogar im Dunkeln, mit einer Stirnlampe.
Konzentriert zählt er Schritte, von innen nach außen, während Kristalle, Sterne, Spiralen entstehen ... Einige seiner Werke sind so groß wie Fußballplätze.
Zu dem ungewöhnlichen Hobby kam Simon Beck durch eine Gehbehinderung: Da er die Füße nicht richtig heben kann, hinterlässt er automatisch Spuren im Schnee.
Für die Ewigkeit sind seine weiß in weiß gemusterten Schneeteppiche nicht gemacht. Sie werden zugeschneit, tauen weg oder fallen der Pistenraupe zum Opfer.
Der Künstler verewigt seine Bilder daher auf seiner Facebookseite. Plant nun, einen Fotoband herauszugeben.
Wer sich auch mal als Schneekünstler versuchen möchte, bekommt im März in der Schweiz die Gelegenheit: Dann kommt Simon Beck in die Gletscherwelt der Aletsch Arena und demonstriert in mehreren Workshops seine Kunst.
Die Workshops finden an drei Tagen an drei verschiedenen Hängen statt: am 23. März (Riederalp), am 24. März (Bettmeralp) und am 25. März (Fiescheralp). Teilnehmer können dem Künstler bei der Arbeit über die Schulter schauen, aber auch selber los stapfen. Anmeldungen unter info@aletscharena.ch.
Beantwoord de vraag.
Oefening 3: Schulwege
Je gaat een tekst lezen en over de tekst een vraag beantwoorden. Lees eerst de vraag.
Waarom is de weg naar school voor Alioscha zo gevaarlijk?
Hij kan door een ijsbeer worden aangevallen.
Hij kan door het ijs zakken.
Het is extreem glad.
Het is extreem koud.
Pas de leesstrategieën 'oriënterend lezen' en 'globaal lezen' toe.
Probeer snel het antwoord op de vraag te vinden.
Die gefährlichsten Schulwege der Welt: Sibirien
Bildunterschrift: Auch bei minus 59 Grad fahren in Oimjakon noch Autos.
Der achtjährige Alioscha trödelt gerne. Seine Mutter Irina sieht das alles andere als gern, denn trödeln kann am kältesten bewohnten Ort der Welt durchaus lebensgefährlich sein. Wer sich zu lange ungeschützt in der Kälte aufhält, kann leicht erfrieren. Bei durchschnittlichen Winter-Temperaturen von -40 Grad Celsius wird im sibirischen Oimjakon alles Alltägliche zur Herausforderung, der tägliche Schulweg wird für die Kinder des 500 Seelen-Ortes zur wahren Abenteuerreise. Denn Alioscha und seine Schulkameraden haben den kältesten Schulweg der Welt.
Morgens um sechs Uhr beginnt der Tag mit einem Blick auf das Thermometer: Zeigt es unter -54 Grad Celsius an, bereitet Mutter Irina ihren kleinen Alioscha für die Schule vor, ist es kälter, darf Alioscha noch ein bisschen liegen bleiben - erst ab -54 Grad gibt es kältefrei für die Kinder in Oimjakon. Als erstes holt Irina Eisblöcke aus dem nahegelegenen Fluss und schmilzt das Eis auf dem Herd, damit sich ihr Sohn den Schlaf aus den Augen waschen kann: fließendes Wasser gibt es nicht im Haus, die Rohre würden bei den Temperaturen bersten. Den Wohnraum hat Mutter Irina auf etwa 20 Grad geheizt. Wenn Alioscha die Haustür nach draußen öffnet, um zur Schule zu gehen, ist es 70 Grad kälter – Alltag in Oimjakon. Die Kälte, sie bestimmt das ganze Leben dort.
Beantwoord de vraag.
Examenvragen
De examens vmbo-kader bevatten goede teksten om te oefenen.
Maak nu de volgende eindexamenvragen.
Gebruik de aanpak die je hiervoor geleerd hebt.
Zoekend lezen = scannend lezen
In het examen zitten teksten die best lang zijn maar waar maar één vraag bij hoort.
Er wordt gevraagd naar concrete informatie. Bijv. Hoe laat gaat het museum open? Wat kost een
kaartje voor kinderen onder de 10 jaar? Welk huismiddeltje wordt aangeraden als je misselijk bent?
Je hoeft dan dus maar één gegeven in de tekst te vinden. Vaak zijn het folders, (bioscoop)agenda's, inhoudsopgaves, overzichtspagina's, Wikipedia-artikelen enz.
Daarom is het onverstandig om bij dit soort vragen de hele tekst uitgebreid te lezen.
Je zoekt doelgericht naar de gevraagde informatie. Met andere woorden: je scant de tekst om de gevraagde informatie te vinden. Daarom noem je zoekend lezen ook wel scannend lezen.
Je leest bij dit soort teksten altijd eerst de vraag. Vervolgens bekijk je de titel, plaatjes, tussenkopjes
en woorden met een andere opmaak (vet, cursief enz.).
Bedenk onder welk tussenkopje het antwoord op de vraag zou kunnen staan.
Lees alleen het stukje waarin volgens jou het antwoord staat.
Voorbeeld
Je bent op zoek naar nieuwe ideeën voor jouw aquarium.
Heeft de vrijetijdsbeurs op dat gebied iets te bieden?
Antwoord met 'ja' of 'nee'.
Zo ja, geef aan in welke hal(len) je terecht kunt.
PARADIES FÜR KLETTER-PROFIS
Freizeitmesse ABF lockt mit Action & Abenteuer
Model Miriam erklimmt eine Boulder-Wand im Sportbereich der ABF
Hannover – Die ABF wird zum Paradies für Kletter-Profis, Wassersportler und Reisefans! 400 Aussteller machen vom 11. bis 15. Februar Lust auf Action und Abenteuer.
Aktiv & Fit: Mit Rad-Teststrecke und "Boulder-Wand" für Kletterer. Highlight: ein riesiges Wasserbecken (1,3 Mio. Liter, 50 Meter) für Wakeboarder und Kanufahrer.
Reisen & Urlaub: verlängert auf 5 Tage (Hallen 16 bis 21). Mit Traumzielen rund um die Welt. Partnerregion: das Baltikum.
Caravaning & Camping: größte Schau Deutschlands, vom Kult-Bulli bis zum Riesencamper. Jeden Tag in den Hallen 10 bis 14.
Bei den "Autotagen" präsentieren sich 17 Marken in Halle 22.
Auf der Heimtiermesse (13.-15. Februar) in Halle 15 wird u.a. der genialste Aquarien-Einrichter gesucht.
Neu: Die ABF-Bereiche Bauen und Garten werden in eine neue Messe ("Bauen, Immobilien, Garten"; BIG) ausgelagert, die ABF dafür von 9 auf 5 Tage gestrafft. Schwennsen rechnet mit 60000 Besuchern: "Wir folgen dem Wunsch der Aussteller. Der Fokus der ABF liegt auf dem Wochenende."
Je moet dus te weten komen of er op de beurs een afdeling is voor aquarium- liefhebbers, en zo ja, waar die is. Je scant de tussenkopjes en vetgedrukte woorden. Pas bij het woord 'Heimtiermesse' zie je een link met de vraag (tier = dier, dus iets met dieren). Het woord 'Aquarien' (= aquariums) in dezelfde zin bevestigt jouw vermoeden. Dus ja, de beurs heeft iets aan aquariumliefhebbers te bieden. Dat deze afdeling in hal 15 zit, is nu niet meer te missen.
Je schrijft dus op: Ja, in hal 15.
Oefening 1: Kostüm
Jij en je broertje willen carnaval vieren.
Je broertje is nog op zoek naar een stoer kostuum.
Het liefst wil hij verkleed gaan als politieagent.
Bekijk de advertenties. Noteer de Duitse titel van de advertentie die in aanmerking komt.
Oefening 2: Kinö charts
Je moet voor Duits een werkstuk maken over een Duitse film.
Jouw leraar had je een film aanbevolen waarin het om een ouderavond gaat die volstrekt in de soep loopt, maar je bent de titel vergeten.
Noteer de Duitse titel van de film die je zoekt.
Oefening 3: Circus
Je wilt op maandag 26 oktober naar het circus.
Bekijk de poster in de onderstaande opdracht.
Noteer ja of nee.
Zo ja, schrijf op welke tijden je kunt gaan.
Zo nee, schrijf op waarom niet.
Oefening 4: Camping
Je ouders willen de zomervakantie op een camping in Duitsland doorbrengen.
Jullie houden van mountainbiken en trektochten, dus er moeten bergen in de buurt zijn.
Scan de informatie en noteer de camping die in aanmerking komt.
Strand- und Familiencampingplatz Bensersiel (Esens-Bensersiel / Niedersachsen)
Platz 12 in der europaweiten Gesamtliste: Strand- und Familiencampingplatz Bensersiel
Der Fünf-Sterne-Platz befindet sich in der nördlichen Mitte Ostfrieslands auf der Seeseite, also vor dem Deich. So können Gäste ihr Wohnzimmer direkt am Wasser aufschlagen. Es gibt mehrere Restaurants, von denen eines mit Dachterrasse ausgestattet ist. Wer das Freibad vorzieht: das ist nur ein paar Schritte entfernt.
Kosten: Stellplatz ab 10 Euro, Erwachsene 4,80 Euro (Hauptsaison), geöffnet vom 20.3. bis 18.10., mehr Info.
Camping Land an der Elbe bei Hamburg (Stove bei Drage / Niedersachsen)
Platz 10 in der europaweiten Gesamtliste: Camping Land an der Elbe bei Hamburg
Am schönen Stover Strand wird der Platz als kleiner Familienbetrieb geführt. Zwei parkähnliche, naturbelassen angelegte Stellplätze gibt es – einer davon liegt malerisch an der Elbe. Eine Badegelegenheit in offenem Gewässer ist vorhanden, alle möglichen Wassersportarten können ebenfalls ausgeführt werden.
Kosten: Stellplatz 8 Euro, Erwachsene 7 Euro (Hauptsaison), ganzjährig geöffnet, mehr Info.
Camping Hopfensee (Füssen / Bayern)
Platz 3 in der europaweiten Gesamtliste: Camping Hopfensee
Der luxuriöse Fünf-Sterne-Zeltplatz im Ostallgäu grenzt direkt an den Hopfensee, im Hintergrund erheben sich die Alpen. Für Gäste gibt es Hallenbad, Fitness-Kurse und einen Zwergerl-Pavillon für die Kleinsten. Außerdem: Wellness-Zentrum, Sauna, Restaurant und Indoor-Spielplatz.
Kosten: Stellplatz 14,40 Euro, Erwachsene 10,40 Euro (Hauptsaison), geöffnet von 17.12. bis 8.11.
Naturcamping Spitzenort (Plön / Schleswig Holstein)
Platz 7 in der europaweiten Gesamtliste: Naturcamping Spitzenort
Auf der Halbinsel Spitzenort wird der Platz als unabhängiges Familienunternehmen geführt. Besonderes Augenmerk liegt auf den Kindern – so gibt es einen großen beheizten Außenpool mit Wasserrutsche, mehrere Kinderspielplätze, ein Kinderland mit großem Spiel- und Bastelraum, Indoor-Geräten und Bällebad sowie einen Minigolfplatz.
Kosten: Stellplatz inkl. zwei Erwachsene 27,50 (Hauptsaison), geöffnet vom 27.3. bis 1.11., mehr Info.
Oefening 5: BahnCard
Jongeren kunnen korting krijgen als ze met de trein reizen.
Bekijk de advertentie in de onderstaande opdracht.
Hoeveel korting krijgen ze als ze in het bezit zijn van een Jugend BahnCard 25?
Geef antwoord op de vraag.
Examenvragen
De examens vmbo-kader bevatten goede teksten om te oefenen.
Maak nu de volgende eindexamenvragen.
Gebruik de aanpak die je hiervoor geleerd hebt.
Intensief lezen
Bij veel teksten kom je er niet onderuit om de hele tekst of delen van de tekst nauwkeurig te lezen om de vraag of vragen te kunnen beantwoorden. Je moet dan echt diep in de tekst of het tekstgedeelte duiken, details begrijpen en verbanden ontdekken. Dit nauwkeurige lezen noemen we ook intensief of gedetailleerd lezen.
Bekijk eerst de titel, plaatjes en eventuele bijschriften, tussenkopjes en tekstdelen met een afwijkende opmaak. Pas dus de leesstrategie oriënterend lezen toe. Combineer dit met de leesstrategie globaal lezen om de hoofdgedachte van de tekst te bepalen. Nu weet je globaal waar de tekst over gaat.
Bij de gedetailleerde vragen staat vaak op welk tekstgedeelte zij betrekking hebben, bv. Wie viel Zeit haben die Filmarbeiten für "Typisch" gekostet? (Absatz 2) of Was wird im 1. Absatz über Stefan van Haaren ausgesagt? Dan concentreer je je bij het zoeken naar het juiste antwoord op dat tekstgedeelte.
Ook bij vragen als 'Geef van elk van de onderstaande beweringen aan of deze wel of niet overeenkomt met alinea 2.' gevolgd door een aantal beweringen, moet je intensief lezen. De beweringen staan meestal wel op volgorde van de tekst.
Voorbeeld
Bekijk de tekst Landschaftsmalerei mal anders hieronder. Deze tekst heb je al oriënterend en globaal gelezen en je bent erachter gekomen dat Simon Beck met zijn voeten patronen in de sneeuw tekent. Over de tekst gaan nog vier vragen. Om de andere vragen te kunnen beantwoorden, moet je de tekst/de desbetreffende tekstgedeeltes intensief lezen.
Lees eerst de vragen.
Geef van elk van de onderstaande beweringen aan of deze wel of niet overeenkomt met alinea 1.
Simon Beck beoefend zijn hobby in de Franse Alpen. wel/niet
Simon Beck laat het aan de toeval over welk patroon er uiteindelijk ontstaat. wel/niet
Het duurt meerdere dagen voordat hij een sneeuwpatroon af heeft. wel/niet
Alle sneeuwpatronen hebben minimaal de afmetingen van een voetbalveld. wel/niet
Wie kam Simon Beck zu seinem Hobby? (Absatz 2)
Er benutzt seine körperliche Einschränkung positiv.
Er hat an einem Workshop teilgenommen.
Er hat Fotos von Snow Art gesehen.
Was wird im 3. Absatz über die Schneebilder gesagt?
Sie bleiben sehr lang sichtbar.
Sie verschwinden durch Wetter und andere Einflüsse schnell.
Simon Beck zerstört sie gleich wieder.
Welche Aussage stimmt mit dem 4. Absatz überein?
Außer bei Simon Beck kann man auch bei anderen Künstlern einen Workshop besuchen.
Bei den Workshops dürfen die Teilnehmer selbst keine Schneebilder machen.
Bei einem Workshop kann man Simon Beck zusehen und selbst Schneebilder machen.
Landschaftsmalerei mal anders
Coole Kunst, in Schnee gestapft
"Snow Art" für Anfänger – Schneekünstler Simon Beck gibt jetzt Seminare in der Schweiz
Mit tausenden Schritten "malt" Simon Becks traumhafte Kunstwerke in den frischen Schnee – und bietet nun sogar Seminare an
Stundenlang stapft Simon Beck über verschneite Hänge und "malt" dabei mit den Füßen geometrische Formen in den Schnee. "Snow Art" nennt der Brite seine Kunst. Und die kann man nun sogar in seinen Workshops ausprobieren und erlernen.
Wegen seiner Leidenschaft ist er aus Südengland nach Les Arcs in die französischen Alpen gezogen, wo er sich nach Herzenslust im Tiefschnee austoben kann.
Seine kunstvollen Muster entstehen keineswegs zufällig. Simon Beck überlegt, rechnet, zeichnet Pläne, bevor er losstapft. Beim Marschieren im Schnee folgt er oft mathematischen Formeln. Als Hilfsmittel dienen ihm – neben seinen Schneeschuhen – ein Kompass und ein Maßband.
Zwischen drei Stunden und einem ganzen Tag dauert ein Schneebild. Manchmal arbeitet der Künstler sogar im Dunkeln, mit einer Stirnlampe.
Konzentriert zählt er Schritte, von innen nach außen, während Kristalle, Sterne, Spiralen entstehen ... Einige seiner Werke sind so groß wie Fußballplätze.
Zu dem ungewöhnlichen Hobby kam Simon Beck durch eine Gehbehinderung: Da er die Füße nicht richtig heben kann, hinterlässt er automatisch Spuren im Schnee.
Für die Ewigkeit sind seine weiß in weiß gemusterten Schneeteppiche nicht gemacht. Sie werden zugeschneit, tauen weg oder fallen der Pistenraupe zum Opfer.
Der Künstler verewigt seine Bilder daher auf seiner Facebookseite. Plant nun, einen Fotoband herauszugeben.
Wer sich auch mal als Schneekünstler versuchen möchte, bekommt im März in der Schweiz die Gelegenheit: Dann kommt Simon Beck in die Gletscherwelt der Aletsch Arena und demonstriert in mehreren Workshops seine Kunst.
Die Workshops finden an drei Tagen an drei verschiedenen Hängen statt: am 23. März (Riederalp), am 24. März (Bettmeralp) und am 25. März (Fiescheralp). Teilnehmer können dem Künstler bei der Arbeit über die Schulter schauen, aber auch selber los stapfen. Anmeldungen unter info@aletscharena.ch.
Leesstrategieën per vraag
Geef van elk van de onderstaande beweringen aan of deze wel of niet overeenkomt met alinea 1.
Simon Beck beoefend zijn hobby in de Franse Alpen. wel/niet
Simon Beck laat het aan de toeval over welk patroon er uiteindelijk ontstaat. wel/niet
Het duurt meerdere dagen voordat hij een sneeuwpatroon af heeft. wel/niet
Alle sneeuwpatronen hebben minimaal de afmetingen van een voetbalveld. wel/niet
Om vraag 1 te beantwoorden, moet je alinea 1 intensief lezen. Voor elk van de vier beweringen moet je aangeven of die wel of niet overeenkomt met de tekst. Let altijd op de woordjes in de vraagstelling, hier: wel en niet. Die woordjes moet je dus in je antwoord gebruiken (dus geen ja of nee, juist of onjuist of iets dergelijks!).
1e bewering: Je leest iets van Zuid-Engeland en iets van Les Arcs in de Franse Alpen. Je kunt wel bedenken dat je in het Zuiden van Engeland geen bergen en weinig sneeuw hebt, het is dus niet waarschijnlijk dat hij zijn hobby daar beoefent. Bovendien zie je het woord 'gezogen' (verhuisd) en ook aan de voorzetsels 'aus' en 'nach' kun je halen dat hij van Engeland naar de Franse Alpen is gegaan om daar zijn hobby te beoefenen. Je noteert dus 'wel' bij bewering 1.
2e bewering: In de tekst staat 'entstehen keineswegs zufällig' (ontstaan echt niet toevallig). 'Keineswegs' vind je misschien een moeilijk woord, maar je kunt er in ieder geval uit afleiden dat het met 'kein' (geen) te maken heeft en dus een ontkenning is, dan ben je er ook en snap je dat die patronen niet toevallig ontstaan. Als bewijs lees je in de volgende zin dat hij nadenkt (überlegt), rekent (rechnet) en tekent (zeichnet) voordat hij op stap gaat. Hij laat dus niets aan het toeval over. De bewering klopt dus niet en jij noteert 'niet' bij bewering 2.
3e bewering: Je kunt al vermoeden dat dat niet klopt want als het meerdere dagen zou duren, zou het risico groot zijn dat de patronen door het weer of andere omstandigheden vernield worden. Natuurlijk kijk je in de tekst en lees je dat het drie uur tot een hele dag duurt voordat zo'n patroon af is. De bewering is dus niet goed en je noteert 'niet' bij bewering 3.
4e bewering: Voetbalveld / Fußballplätze – je ziet meteen in welke zin het antwoord staat. Je leest inderdaad dat ze groot als voetbalvelden zijn. Nu moet je heel alert zijn! In de bewering staat namelijk dat ze ALLEMAAL (alle) zo groot als voetbalvelden zijn. In de tekst staat 'einige' (sommige). Je begrijpt wel dat het om dat woordje draait en zoekt het woord – als je hem niet weet – in een woordenboek op. Sommige betekent niet alle, dus is je bewering fout en je noteert 'niet' bij bewering 4.
Wie kam Simon Beck zu seinem Hobby? (Absatz 2)
Er benutzt seine körperliche Einschränkung positiv.
Er hat an einem Workshop teilgenommen.
Er hat Fotos von Snow Art gesehen.
Voor vraag 2 moet je in alinea 2 zijn. Je leest de vraag. Die moet je uiteraard begrijpen. Eventueel moet je onbekende woorden in de vraagstelling opzoeken, maar hier kom je er waarschijnlijk ook zonder woordenboek uit: Hoe kwam Simon Beck aan zijn hobby? Je leest nu nog niet de antwoordmogelijkheden! Kijk eerst in de tekst en probeer zelf het antwoord te vinden. Daar staat letterlijk dat hij er door een 'Gehbehinderung' aan kwam.
Nu moet je alleen nog weten wat dat woord betekent. Aan de dubbele punt zie je dat het daarna wordt uitgelegd:
hij kan zijn voeten niet goed optillen (heben) waardoor hij automatisch sporen in de sneeuw achterlaat (hinterlässt). Je begrijpt dat hij een soort handicap heeft dat met het lopen (Gehbehinderung) te maken heeft.
Nu lees je de mogelijke antwoorden om te kijken of er een antwoord bij staat dat in de buurt van jouw eigen antwoord komt. In antwoord A staat inderdaad iets wat met zijn lichaam te maken heeft (körperlich), maar het woord 'Einschränkung' kun je niet meteen vertalen. Je kijkt verder. Antwoord B zegt dat hij er door een workshop aan is gekomen. Dat heb je niet gelezen, kun je dus schrappen. In antwoord A staat dat hij foto's van de sneeuwpatronen heeft gezien. Dat zal wel, maar het staat niet in de tekst dat hij daardoor aan zijn hobby is begonnen. Dit antwoord kun je dus ook wegstrepen. Blijft antwoord A over waarvan je toch al dacht dat het overeenkomt met je eigen antwoord. Als je tijd over hebt (kan dus ook aan het einde) kun je het woord 'Einschränkung' nog even opzoeken (beperking) en weet je zeker dat A juist is.
Maar ook zonder deze controle weet je het eigenlijk wel zeker.
Was wird im 3. Absatz über die Schneebilder gesagt?
Sie bleiben sehr lang sichtbar.
Sie verschwinden durch Wetter und andere Einflüsse schnell.
Simon Beck zerstört sie gleich wieder.
Voor vraag 3 lees je de 3e alinea. Na het lezen van de vraag (Wat wordt er over de sneeuwpatronen gezegd?) weet je dat je de hoofdgedachte van alinea 3 moet vinden. Als het om de hoofdgedachte gaat, kun je beter eerst de antwoordmogelijkheden bekijken. Bij A staat dat ze heel lang zichtbaar blijven. Bij B staat dat ze door allerlei omstandigheden, zoals het weer, snel weer verdwijnen. Bij C staat dat Simon Beck ze zelf meteen weer kapot maakt (zerstört). Je denkt even goed na: het meest logische lijkt B te zijn. Meteen in de 1e zin staan de woorden 'Ewigkeit' en 'nicht', dus voor de eeuwigheid zijn die patronen niet. Dat dacht je al, A valt dus af. Verder lees je: 'zugeschneit, tauen weg oder fallen der Pistenraupe zum Opfer'. Misschien kun je de betekenis van het 1e woord raden: zugeschneit – schneien – sneeuwen. De patronen verdwijnen dus onder de sneeuw. Misschien weet je het woordje 'tauen' nog, anders zoek je het op: dooien. De patronen verdwijnen omdat de sneeuw dooit. Meer bewijs voor antwoord B heb je eigenlijk niet nodig. Je leest wel nog even verder. Daar staat alleen maar nog dat de kunstenaar foto's van zijn patronen maakt, niet dat hij ze kapot maakt (waarom zou hij dat ook doen?). Dus B is het juiste antwoord.
Welche Aussage stimmt mit dem 4. Absatz überein?
Außer bei Simon Beck kann man auch bei anderen Künstlern einen Workshop besuchen.
Bei den Workshops dürfen die Teilnehmer selbst keine Schneebilder machen.
Bei einem Workshop kann man Simon Beck zusehen und selbst Schneebilder machen.
Voor vraag 4 lees je alinea 4. Het is weer zo'n vraag waar je de hoofdgedachte van de alinea moet vaststellen (Welke uitspraak past bij alinea 4?). Je kunt dus beter eerst de antwoordmogelijkheden lezen. Bij A staat dat je een workshop kunt bezoeken en dat je dat behalve (außer) bij Simon Beck ook bij andere kunstenaars kunt doen.
Bij B staat dat de deelnemers aan de workshop zelf geen sneeuwpatronen mogen maken. (Je denkt meteen: rare workshop als je dat waar het om gaat niet mag doen.) Bij C staat dat je tijdens de workshop kijkt hoe Simon Beck die patronen maakt en dat je dan zelf ook patronen maakt. (Dat lijkt je al meer de bedoeling van een workshop te zijn.) Je leest alinea 4. Er is geen sprake van andere kunstenaars, er wordt alleen gezegd dat Simon Beck meerdere workshops geeft, A valt dus af. In de zin 'Teilnehmer können dem Künstler bei der Arbeit über die Schulter schauen, aber auch selber los stapfen.' staat dat de deelnemers de kunstenaar aan het werk zien en zelf ook stappen mogen zetten. Dat komt overeen met antwoord C en sluit tegelijkertijd antwoord B uit.
Oefening 1: Himalaya
Gebruik de tekst hieronder. Pas de leesstrategieën 'oriënterend lezen' en 'globaal lezen' toe om een eerste indruk van de tekst te krijgen.
Die gefährlichsten Schulwege der Welt: Himalaya
(1) Das Dorf Zangla am Fluss Zanskar liegt in 4.000 Meter Höhe im indischen Himalaya. Hier wohnt der zehnjährige Motup mit seinen Eltern. Wer nicht für immer in dem abgelegenen 650-Einwohner-Ort bleiben will, muss eine gute Schule besuchen.
(2) Motup hatte zwei Monate Winterferien und bereitet sich zu Beginn des neuen Halbjahres auf die Reise in den Ort Leh vor. Hier steht das Internat, das er und seine Freunde besuchen. Motups Schulweg ist ein Fußmarsch von mindestens vier Tagen. Die Route führt 100 Kilometer über einen meist zugefrorenen Fluss, der sich jedoch jederzeit in einen reißenden Strom verwandeln kann.
(3) Der Fluss Chadar ist wild und kaum zugänglich. Er gilt selbst unter den erfahrenen Einwohnern als besonders tückisch und unberechenbar. Mal ist das Eis dick und sicher wie eine Schlittschuhbahn, ein paar Meter weiter droht man im reißenden Fluss einzubrechen. Plötzlich auftauchendes Hochwasser kann Schüler und Eltern zu gefährlichen Umwegen durch das Gebirge zwingen – nie wissen sie, ob die Reise zur Schule vier, fünf oder sechs Tage dauert.
(4) Die ungefütterten Gummistiefel der Reisenden mögen beim Waten durch den Fluss das Wasser abweisen – sie sorgen auf der anderen Seite aber für Eiszapfen an den Füßen. Viermal im Jahr gehen Motup und seine Schulfreunde den Weg ins Internat: Zweimal hin, zweimal zurück. Es ist eine atemberaubende Umgebung, doch für die Schönheiten der Natur haben die kleinen Kinder keine Augen. Der Schulweg durch das Hochgebirge ist eine anstrengende Expedition, die ihnen alles abverlangt.
Lees nu de drie vragen over de tekst.
Geef van elk van de onderstaande beweringen aan of deze wel of niet overeenkomt met alinea 2.
Voor Motup begint de vakantie. ➜ wel/niet
In de schoolperiodes woont Motup niet thuis. ➜ wel/niet
Motup gaat met de boot naar school. ➜ wel/niet
De weg naar school duurt maximaal vier dagen. ➜ wel/niet
Welche Aussage stimmt mit dem 3. Absatz überein?
Der Fluss verändert sich ständig.
Das Eis ist überall sehr dick.
Das Wasser im Fluss strömt sehr schnell.
Was wird im 4. Absatz ausgesagt?
Motup legt den Schulweg zweimal im Jahr zurück.
Motup legt den Schulweg dreimal im Jahr zurück.
Motup legt den Schulweg viermal im Jahr zurück.
Lees daarna de tekst(gedeeltes) intensief en beantwoord de vragen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bekijk de tekst hieronder.
Pas de leesstrategieën 'oriënterend lezen' en 'globaal lezen' toe om een eerste indruk van de tekst te krijgen.
Essensreste haben nichts in der
Toilette verloren.
Sollte man Essensreste ins Klo kippen?
Viele Menschen schütten Essensreste ins Klo. Schnell und unkompliziert sind sie dann weg. Doch ist das in Ordnung? Oder sollte man das lieber lassen?
(1) Manchmal bleibt vom Abendessen etwas übrig. Niemand mag mehr den Rest der Suppe essen. Oder aber Gemüse und Kartoffeln will keiner mehr haben. Wohin dann damit? Wenn Essen übrig bleibt und nicht mehr aufgetischt werden soll, dann schütten etliche Erwachsene die Reste ins Klo. Suppe landet dort zum Beispiel, weil sie flüssig ist und im normalen Hausmüll alles nass tropfen könnte. Doch ist das gut, Suppe und andere Dinge in den Klo zu schütten?
(2) Das ist es nicht. Essensreste gehören nicht in die Toilette. Dafür gibt es mehrere Gründe. Zum einen können die Sachen die Rohre verstopfen. Zum anderen wird es so schwieriger, verschmutztes Wasser wieder zu reinigen. In den Klärwerken müssen Abfälle aus dem Wasser erst mal herausgefiltert werden. Außerdem werden die ganzen Essensreste in der Kanalisation für Ratten zum Paradies. Sie können sich dort die Bäuche vollschlagen. Die Ratten vermehren sich dann und klettern die Rohre hoch. So können sie auch in unsere Häuser gelangen.
(3) Doch was sollen wir dann mit den Essensresten tun, die keiner mehr mag? Zum einen ist es vernünftig, nicht ständig zu viel zu kochen. Wer genau Maß nimmt, muss später nicht so viel wegwerfen. Gemüsereste oder Kartoffelreste dürfen in den Biomüll. Fleisch und Fett kommen in die Restmülltonne. Handelt es sich um Suppe, die tropfen könnte, dann können wir sie in einen Beutel oder ein altes Gefäß tun und sie dann wegwerfen. So tropft nichts durch die Abfalltüte hindurch.
(4) Essensreste sind übrigens nicht das Einzige, was nicht in den Klo darf. Wir sollen auch keine Ohrstäbchen, Windeln, Rasierklingen, Katzenstreu, Tabletten oder Bratöl in die Toilette kippen. Diese Sachen haben dort ebenfalls nichts verloren.
Lees de vragen.
Geef van elk van de onderstaande beweringen aan of deze wel of niet overeenkomt met alinea 2.
De afvoerbuizen kunnen verstopt raken. ➜ wel/niet
De waterzuivering wordt moeilijker. ➜ wel/niet
De ratten in de kanalisatie gaan dood. ➜ wel/niet
Muizen komen de huizen binnen. ➜ wel/niet
Geef van elke tip aan of die wel of niet overeenkomt met alinea 3.
Kook niet te veel. ➜ wel/niet
Vries overgebleven eten in. ➜ wel/niet
Gooi etensresten in de groene ton. ➜ wel/niet
Zeef overgebleven soep en gooi de resten apart weg. ➜ wel/niet
Lees nu de tekst(gedeeltes) intensief en beantwoord de vragen.
Oefening 3: Smartphone
Pas de leesstrategieën 'oriënterend lezen' en 'globaal lezen' toe om een eerste indruk van de tekst te krijgen.
Expertentipp: Smartphone oder Schlaf?
Text: Lena Marie Mayer Yaez Verlag GmbHJugendmagazin YAEZ.de
Vor dem Schlafengehen noch die Nachrichten auf Smartphone, Tablet oder Laptop checken - warum das nicht so klug ist, verrät YAEZ.
Noch kurz die Facebook-Neuigkeiten checken, den Status aktualisieren und ein neues Foto posten – das Smartphone kann fesseln, ganz besonders abends im Bett, wenn die Neuigkeiten der sozialen Netzwerke spannender sind als das Schlafen.
Blaues Licht - wenig Schlaf
Experten raten, dass man Smartphones und Tablets vor dem Schlafengehen besser ausschalten sollte – aber warum?
Das Licht, das vom Bildschirm unserer Smartphones ausgeht, hat einen hohen Blauanteil, ist also sehr kurzwellig. Nach Angaben der Harvard Medical School in Boston löst dieses kurzwellige Licht in unserem Körper eine Art Alarmsignal aus. Durch den Blauanteil des Lichts erhält unser Hormonsystem das Signal, weniger Melatonin auszuschütten. Melatonin ist ein Hormon, das in unserem Körper für den Schlaf zuständig ist. Eine verringerte Melatoninausschüttung aktiviert unseren Körper. Dadurch werden wir wach - obwohl wir den Schlaf dringend nötig hätten.
Der dauerhafte Smartphone-Gebrauch vor dem Schlafengehen kann nicht nur zu massivem Schlafmangel führen sondern auch Kopfschmerzen und Muskelverspannungen verursachen, wie die Welt berichtet.
YAEZ empfiehlt: Wer kein Risiko eingehen und die Nacht durchschlafen möchte, sollte vor allem unmittelbar vor dem Einschlafen auf Smartphone, Tablet und Computer verzichten und lieber ein Buch lesen. Das entspannt und die bedruckten Seiten sind weit weniger anstrengend für unsere Augen.
Lees de vraag hieronder.
Warum ist es besser, sein Smartphone nachts auszuschalten?
Das Licht beeinflusst das Hormonsystem und führt zu Schlafstörungen.
Die elektrischen Strahlen verursachen körperliche Beschwerden.
Die Neugier auf neue Berichte hält uns vom Schlafen ab.
Lees nu de tekst(gedeeltes) intensief en beantwoord de vraag.
Examenvragen
De examens vmbo-kader bevatten goede teksten om te oefenen.
Maak nu de volgende eindexamenvragen.
Gebruik de aanpak die je hiervoor geleerd hebt.
Woordbetekenis
Hoe goed je ook in de afgelopen jaren je woordjes hebt geleerd, je zult bij het lezen van teksten altijd onbekende woorden tegenkomen. Dat is niet erg want je hoeft toch niet alle woorden in een tekst te begrijpen om te snappen waar die over gaat of om de vragen te kunnen beantwoorden. Daarom is het slim om te weten wanneer je een woord echt nodig hebt en wat je kunt doen om achter de betekenis te komen.
Zou je alle tijd van de wereld hebben, zou je die betekenis in een woordenboek kunnen opzoeken. Dat is bij het examen toegestaan. Maar je hebt maar 120 minuten, waarin je al die teksten moet lezen en al die vragen moet beantwoorden. Dus veel tijd om je woordenboek te gebruiken heb je niet. Het is daarom veel beter om de betekenis van onbekende woorden met behulp van strategieën te achterhalen.
Hieronder zie je vijf strategieën.
Lijkt het woord op een Nederlands woord?
Kun je de betekenis afleiden uit een andere taal (bv. het Engels)?
Kun je het woord in delen opsplitsen en via de deelwoordjes het geheel raden?
Kun je de woordbetekenis uit de context (de woorden en zinnen om het woord heen) afleiden?
Pas in laatste instantie, als het echt nodig is en je op geen andere manier achter de betekenis komt, zoek je het woordje op in je woordenboek.
In de volgende stappen ga je deze strategieën toepassen.
Strategie A, B of C
In examenteksten kom je woorden tegen die je niet kent. Je kunt de volgende strategieën gebruiken om achter de betekenis van een woord te komen.
Lijkt het woord op een Nederlands woord?
Kun je de betekenis afleiden uit een andere taal (bv. het Engels)?
Kun je het woord in delen opsplitsen en via de deelwoordjes het geheel raden?
Voorbeelden
Het woord 'Fleck' lijkt op het eerste gezicht onbekend maar als je het even hardop uitspreekt, ontdek je al snel dat het op het Nederlandse woord 'vlek' lijkt. Dat is dan ook de juiste vertaling.
Het woord 'oft' lijkt op het Engelse woord 'often'. Dat woord ken je zeker; het betekent 'vaak'. Dat is dan ook de vertaling van het Duitse woord.
Het woord 'Überstunden' zegt je misschien in eerste instantie niets. Als je het uit elkaar haalt, krijg je 'über' en 'stunden'. Die twee losse woorden kun je wel vertalen. 'Über' ken je bv. van 'überall', 'überqueren' en als voorzetsel (Sie sprechen über das Wetter.) – het betekent 'over'. Van 'stunden' (meervoud, enkelvoud = Stunde) weet je dat het 'uur/uren' betekent. Als je nu de vertalingen bij elkaar voegt, krijg je de betekenis: 'overuren'.
Oefening 1: Betekenis raden
Raad nu de betekenis van de volgende woorden:
offen
Husten
Gefahr
Berufswunsch
Kondition
Fußgänger
halbtags arbeiten
Haarfarbe
nass
Pullover
reif
Vollmilchschokolade
Taschentuch
Scheidung
Besuch
Parkhaus
Sicherheitsnadel
Arbeitszeiten
Opfer
Diebstahl
Zahnbürste
aufgeben
Laterne
Blitzlicht
Bekijk hieronder de antwoorden.
Had de meeste betekenissen goed geraden?
In examenteksten kom je woorden tegen die je niet kent.
Je kunt de volgende strategie gebruiken om achter de betekenis van een woord te komen.
Kun je de woordbetekenis uit de context (de woorden en zinnen om het woord heen) afleiden?
Voorbeeld
De volgende afbeelding met tekst heb je mogelijk al eerder gelezen. Bekijk de tekst nog eens.
NEUE LIEBE MIT 89!
Beim Rollator-Rumms hat’s gefunkt!
Das Paar verliebte sich nach einem Rollator-Zusammenstoß ineinander
Bielefeld/ Duisburg – Diese späte Liebe begann mit einem Rumms!
Het woord 'Rumms' is een belangrijk woord in de tekst.
In eerste instantie weet je de betekenis waarschijnlijk niet. Opzoeken in een woordenboek heeft trouwens geen nut want daar staat het niet in. Maar dat is ook niet nodig want je kunt de betekenis uit de context afleiden!
Even later in de tekst staat namelijk een synoniem voor 'Rollator-Rumms': "Rollator-Zusammenstoß" en je leest en ziet op de foto dat die twee oudjes met hun rollators 'samen zijn gestoten', dus 'op elkaar zijn gebotst'.
Uit de context maak je dus op dat 'Rumms' 'botsing' moet betekenen.
Oefening 2: Drahtseil mit Korb
Lees de tekst:
Die gefährlichsten Schulwege der Welt: Nepal
Während viele Kinder morgens langsam munter werden können, muss sich der kleine Ajit um sechs Uhr beeilen. Sein Dorf Kumpur liegt 4.000 Meter über dem Meeresspiege. Nach der Feldarbeit bereitet sich der Junge mit den anderen Kindern seines Ortes auf den abenteuerlichen Weg zur Schule vor.
Die Schüler sind nicht nur den wilden Tieren wie Schakalen, Affen und Tigern schutzlos ausgesetzt, sondern müssen auch über den gefährlichsten Fluss des gesamten Landstriches hinübersetzen – den Trishuli. Dieser reißende Strom trennt die moderne Welt von der ländlichen Gegend des Berges Dhab. Zu einigen Jahreszeiten ist der Fluss besonderes wild und die Kinder haben Angst hineinzufallen. Doch um in die Schule kommen zu können, führt kein Weg am Trishuli vorbei.
Zur anderen Seite des fast 60 Meter breiten Flusses führt nur ein rostiges Drahtseil mit einem Korb, genannt Tuin. Das bedeutet übersetzt "Weg auf dem Seil" und ist über die Jahre zu einer sehr wackligen Konstruktion geworden. Nach dem Abstieg von ihrem Bergdorf müssen die Kinder jeden Tag darauf hoffen, dass der Korb der Tuin auf der richtigen Seite ist. Wenn nicht, müssen sie warten und bangen, dass jemand kommt und ihnen hilft.
Die größeren Schüler müssen auf die kleineren achtgeben und übernehmen die Verantwortung, dass sie sicher über den Fluss kommen. Dabei bringen sie sich täglich selbst mit dem Tanz auf dem Seil in Gefahr. Das Ziehen des Korbes ist enorm kraftraubend und das Drahtseilschneidet in die Hände der Kinder. Auf der anderen Seite des Flusses lauert die nächste Gefahr – der Highway. Die Schüler müssen erneut hoffen: Darauf, dass sie jemand in die Stadt mitnimmt. Dabei müssen sie auf den rasanten Verkehr und auf die maroden Lastwagen achten.
Probeer de betekenis van 'ein Drahtseil mit einem Korb' uit de context af te leiden.
Oefening 3: Ruckzuck
Lees de tekst.
Ruckzuck eine Reise buchen – das Internet macht’s möglich!
Früher musste man ins Reisebüro, wenn man eine Reise buchen wollte. Das kostete viel Zeit. Außerdem war man abhängig von den Öffnungszeiten. Wenn man Angebote vergleichen wollte, musste man sogar zu mehreren Reisebüros.
Heutzutage kann man viel schneller eine Reise buchen. Man schaut sich einfach die entsprechenden Seiten im Internet an, gibt ein paar Suchaufträge ein und bekommt ruckzuck die passenden Angebote. Damit spart man viel Zeit.
Probeer de betekenis van het woord 'ruckzuck' uit de context af te leiden.
Strategie E
In examenteksten kom je woorden tegen die je niet kent. Je kunt de volgende strategie gebruiken om achter de betekenis van een woord te komen.
Pas in laatste instantie, als het echt nodig is en je op geen andere manier achter de betekenis komt, zoek je het woordje op in je woordenboek.
Woordenboekgebruik
Gebruik – ook bij het oefenen – een echt woordenboek, dus geen online-woordenboeken of vertaalprogramma’s (die mag je namelijk bij het echte examen ook niet gebruiken).
Gebruik het liefst altijd je eigen woordenboek. Als je je woordenboek goed kent, kun je sneller vinden wat je zoekt.
Gebruik een redelijk nieuw woordenboek.
Let bij het woordenboekgebruik op de volgende dingen:
Als een woord meerdere betekenissen heeft, staat de meest gebruikelijke vooraan. Lees wel alle betekenissen door en kies de betekenis die het beste in de tekst past.
Uitdrukkingen staan er vaak niet in het geel in. Kijk bij het belangrijkste zelfstandig naamwoord of eventueel het werkwoord uit de uitdrukking.
Vervoegingen, het voltooid deelwoord en tijden van werkwoorden vind je niet in het woordenboek. Je moet altijd het hele werkwoord opzoeken (dus niet: ik wist; maar: weten).
Het meervoud vind je niet, kijk bij het enkelvoud.
Samengestelde woorden vind je vaak niet in zijn geheel. Splits die woorden en zoek hun afzonderlijke delen op.
Oefening 4: Betekenis opzoeken
Zoek de volgende woorden op in je woordenboek.
Noteer de betekenis. (Neem de tijd op.)
reizbar
grunzen
weitaus
Meldefrist
behelligt
Neubausiedlung
Geschäftsmänner
geschnarcht
einzumischen
Schülerköche
pfeifst
Ansicht
Spitzenplatz
ergänzte
Konzentrationsförderung
Putenstreifen
listet auf
obendrein
schmeicheltet
Sträucher
Bekijk hieronder de antwoorden.
Was het opzoeken gelukt?
De examens vmbo-kader bevatten goede teksten om te oefenen.
Gebruik de aanpak die je hiervoor geleerd hebt.
Open de tekst van het examen.
Je hoeft de vraag die onder de tekst vermeldt staat niet te beantwoorden.
Probeer de betekenis van het woord 'Mehrwegflasche' uit de context af te leiden.
Open ook deze tekst.
Je hoeft de vraag die onder de tekst vermeldt staat niet te beantwoorden.
Probeer de betekenis van het woord 'Stau' uit de context af te leiden.
Als je twijfelt of je de juiste betekenis uit de context kunt afleiden, zoek de betekenis van de woorden dan op.
Structuur
Inleiding
Structuur
Vaak moet je in een examenvraag het verband tussen delen van de tekst aangeven. Bijvoorbeeld tussen twee alinea's. Je moet dan weten of het een voorbeeld, een conclusie, een opsomming enz. is. Signaalwoorden (ook: structuurwoorden) helpen je deze verbanden te herkennen. Hoe beter je de signaalwoorden kent en weet welke functie ze hebben, hoe hoger je zult scoren voor je examen. Daarom is het één van de belangrijkste taken in voorbereiding op je eindexamen om de signaalwoorden met hun vertaling en functie uit het hoofd te leren.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Hoe past de laatste zin van de eerste alinea bij de voorafgaande zinnen? Het is een …
conclusie
voorbeeld
verklaring
tegenstelling
Die gefährlichsten Schulwege der Welt: Sibirien
Der achtjährige Alioscha trödelt gerne. Seine Mutter Irina sieht das alles andere als gern, denn trödeln kann am kältesten bewohnten Ort der Welt durchaus lebensgefährlich sein. Wer sich zu lange ungeschützt in der Kälte aufhält, kann leicht erfrieren. Bei durchschnittlichen Winter-Temperaturen von -40 Grad Celsius wird im sibirischen Oimjakon alles Alltägliche zur Herausforderung, der tägliche Schulweg wird für die Kinder des 500 Seelen-Ortes zur wahren Abenteuerreise. Denn Alioscha und seine Schulkameraden haben den kältesten Schulweg der Welt.
Morgens um sechs Uhr beginnt der Tag mit einem Blick auf das Thermometer: Zeigt es unter -54 Grad Celsius an, bereitet Mutter Irina ihren kleinen Alioscha für die Schule vor, ist es kälter, darf Alioscha noch ein bisschen liegen bleiben - erst ab -54 Grad gibt es kältefrei für die Kinder in Oimjakon. Als erstes holt Irina Eisblöcke aus dem nahegelegenen Fluss und schmilzt das Eis auf dem Herd, damit sich ihr Sohn den Schlaf aus den Augen waschen kann: fließendes Wasser gibt es nicht im Haus, die Rohre würden bei den Temperaturen bersten. Den Wohnraum hat Mutter Irina auf etwa 20 Grad geheizt. Wenn Alioscha die Haustür nach draußen öffnet, um zur Schule zu gehen, ist es 70 Grad kälter – Alltag in Oimjakon. Die Kälte, sie bestimmt das ganze Leben dort.
Beantwoord de vraag.
Oefening 6: Peru
Naar aanleiding van de volgende tekst ga je de volgende twee vragen beantwoorden.
Hoe past de tweede alinea bij de eerste alinea? Zij is een ... .
conclusie
voorbeeld
verklaring
tegenstelling
Hoe past de vierde alinea bij de derde alinea? Zij is een ... .
conclusie
voorbeeld
verklaring
tegenstelling
Die gefährlichsten Schulwege der Welt: Peru
(1) Glitzerndes Wasser im Morgenlicht des Titikakasees in Peru. Mit der erwachenden Sonne stehen der elfjährige Vidal und seine Familie auf. Seine Mutter bereitet das Frühstück vor. Gegessen und gekocht wird im Freien – auf einer Schilfinsel. Auf diesen kleinen Inseln findet das Leben auf dem Titikakasee in fast 4000 Meter Höhe in Peru statt. Hier leben 50 Uru-Familien auf riesigen Feldern aus Totora-Schilf, eine Dorfgemeinschaft auf schwimmenden Schilfinseln. Auch die Schule befindet sich auf einer Insel mitten im Titikakasee, die nur mit dem Boot zu erreichen ist. Was für die Uru-Kinder Alltag ist, ist für andere Menschen wohl der ungewöhnlichste Schulweg der Welt.
(2) Täglich setzen sich die Kinder des Titikakasees nämlich den Strapazen des Gewässers und der aggressiven Sonnenstrahlung aus. Mit kleinen Ruderbooten oder selbstgebauten Schilfkanus begeben sie sich jeden Tag auf die unendlichen Weiten des Sees. Wer hier ins 12 °C kalte Wasser fällt und nicht schwimmen kann, ertrinkt. Daher sind die Eltern der Uru-Kinder ständig besorgt, wenn die Kleinen mit ihren Booten auf dem Gebirgssee losrudern. Denn der Titikakasee ist durch seine enorme Größe und Lage unberechenbar. Eine schnelle Wetteränderung kann für Vidal und die anderen Kinder eine große Bedrohung darstellen, Wind und Wellen können die kleinen Boote schnell zum Kentern bringen. Doch die Schüler kämpfen täglich dagegen an – und oft genießen sie auch die spektakuläre Ruhe auf dem größten Gebirgssee der Welt.
(3) Viele der Schüler fahren gemeinsam zur Schule. Sie bilden Fahrgemeinschaften und übernehmen schon früh die Verantwortung für die Kleinsten, die noch nicht schwimmen können. Die Fahrt über den 8300 Quadratkilometer großen See bringt die Kinder an die Grenze ihrer körperlichen Kraft – oft sind sie völlig erschöpft, wenn sie auf der Schulinsel ankommen.
(4) Doch für Erholung haben sie keine Zeit, denn nach der langen Reise geht es weiter mit dem Ernst des Lebens: Mathematik, Spanisch, oder Biologie stehen auf dem Stundenplan - und wie überall auf der Welt gibt es auch hier Klassenarbeiten.
Beantwoord de twee vragen.
Examenvragen
De examens vmbo-kader bevatten goede teksten om te oefenen.
Maak nu de volgende eindexamenvragen.
Gebruik de aanpak die je hiervoor geleerd hebt.
Het arrangement Module: Lesen vmbo-b34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
De module 'Lesen' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO.
Fair Use
In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use
Mocht u vragen/opmerkingen hebben over de module over het gebruikte materiaal, neem dan contact op via de helpdesk VO-content.
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdrachten horen bij de Module 'Lesen', en zijn onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Duits voor vmbo-b34. Deze module is opgedeeld in zes delen. Elk deel wordt in 3 lessen behandeld. Allereerst wordt gestart met oriënterend lezen. Daarna zal verder gegaan worden met globaal lezen. Het derde deel zal bestaan uit zoekend lezen. De laatste drie thema's gaan over intensief lezen, woordbetekenis en de structuur van teksten. Lezen is een belangrijk examenonderwerp en daarom is deze module zo uitgebreid.
Deze opdrachten horen bij de Module 'Lesen', en zijn onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Duits voor vmbo-b34. Deze module is opgedeeld in zes delen. Elk deel wordt in 3 lessen behandeld. Allereerst wordt gestart met oriënterend lezen. Daarna zal verder gegaan worden met globaal lezen. Het derde deel zal bestaan uit zoekend lezen. De laatste drie thema's gaan over intensief lezen, woordbetekenis en de structuur van teksten. Lezen is een belangrijk examenonderwerp en daarom is deze module zo uitgebreid.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Himalaya
Wat hoort bij elkaar?
Signaalwoord
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Beste leerling,
De module 'Lesen' bestaat uit de volgende onderdelen:
Voordat je gaat lezen:
Natuurlijk kun je meteen de tekst gaan lezen en gaandeweg proberen de vragen te beantwoorden. Maar dat zal best lastig gaan, want eigenlijk weet je niet goed wat je aan het lezen bent, wat je zoekt en wat je kunt verwachten. Vaak lees je dan ook onderdelen van de tekst die helemaal niet belangrijk zijn en dat kost je tijd die je straks bij een andere tekst misschien tekort komt. Het is dus verstandig om je eerst te oriënteren op de tekst.
Zoek op verschillende Duitstalige websites naar teksten met sprekende plaatjes en titels. Kijk bv. op 
Maak nu de volgende eindexamenvraag.
Vaak hoef je niet de hele tekst te begrijpen om te weten waar die over gaat.
Je gaat een tekst lezen en over de tekst een vraag beantwoorden.
Je gaat een tekst lezen en over de tekst een vraag beantwoorden.
Je gaat een tekst lezen en over de tekst een vraag beantwoorden. Lees eerst de vraag.
Zoekend lezen = scannend lezen
Je bent op zoek naar nieuwe ideeën voor jouw aquarium.
Jij en je broertje willen carnaval vieren.
Je wilt op maandag 26 oktober naar het circus.
Je ouders willen de zomervakantie op een camping in Duitsland doorbrengen.
Jongeren kunnen korting krijgen als ze met de trein reizen.
Intensief lezen
Bekijk de tekst Landschaftsmalerei mal anders hieronder. Deze tekst heb je al oriënterend en globaal gelezen en je bent erachter gekomen dat Simon Beck met zijn voeten patronen in de sneeuw tekent. Over de tekst gaan nog vier vragen. Om de andere vragen te kunnen beantwoorden, moet je de tekst/de desbetreffende tekstgedeeltes intensief lezen.
Woordbetekenis
In examenteksten kom je woorden tegen die je niet kent. Je kunt de volgende strategieën gebruiken om achter de betekenis van een woord te komen.
Raad nu de betekenis van de volgende woorden:
In examenteksten kom je woorden tegen die je niet kent. Je kunt de volgende strategie gebruiken om achter de betekenis van een woord te komen.
Zoek de volgende woorden op in je woordenboek.
Structuur
