We gebruiken steeds meer energie en die halen we vooral uit fossiele brandstoffen.
De vraag is hoe lang we daarmee kunnen doorgaan. Fossiele brandstoffen hebben als nadeel dat ze op kunnen raken.
Een andere vraag is of kernenergie wel zo'n goed alternatief is. Op die twee vragen probeer je in deze opdracht een antwoord te vinden.
Bekijk de video over fossiele brandstof.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
herkennen welke grondstoffen gebruikt worden als fossiele brandstoffen;
twee voor- en nadelen noemen van het gebruik van aardgas, steenkool en olie als fossiele brandstoffen;
met een argument toelichten waarom het gebruik van kernenergie wel of geen goed alternatief is voor de toekomst.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
en
Je kijkt een video over de winning van elektriciteit uit kolen en gas. Je leest een tekst en beantwoordt vragen. De antwoorden vergelijk je met die van een klasgenoot.
Stap 2
en
Je kijkt een video over de gevolgen van een olieramp. Je leest een tekst over het winnen van olie en beantwoordt vragen. Vergelijk deze met die van een klasgenoot.
Stap 3
en
Je kijkt video's over schaliegas en gaswinning in Groningen. Je beantwoordt vragen en vergelijkt ze met die van een klasgenoot.
Stap 4
en
Je leest over de halfwaardetijd van radioactief materiaal. Je bekijkt een video en beantwoordt vragen. De antwoorden bekijk je samen met een klasgenoot.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippen
De begrippen gaan over fossiele brandstoffen.
Eindopdracht A
Kies je voor eindopdracht A: dan maak je de toets 'Fossiele bronnen raken op'.
Eindopdracht B
Kies je voor eindopdracht B: maak dan een poster voor en een poster tegen kernenergie.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Steenkool
Omgaan met energiebronnen: Steenkool
In deze stappen vind je veel informatie over hoe wordt omgegaan met energiebronnen.
Bekijk de video's en lees de teksten.
Schrijf voor jezelf tijdens het kijken en lezen de belangrijkste boodschap op, die in de video of tekst zit. Het helpt je bij het beantwoorden van de vragen.
Bekijk de video en lees de tekst.
Inwoners Rijnmondgebied leven korter door fijnstof
Inwoners van het Rijnmondgebied overlijden eerder als de nieuwe kolencentrales vol in bedrijf zijn op de Maasvlakte. Jaarlijks zouden 43 mensen vroegtijdig sterven, waarschuwt Greenpeace. De organisatie baseert zich op een onderzoek van de Universiteit van Stuttgart, dat in opdracht van Greenpeace is uitgevoerd. De grote boosdoener is fijnstof: piepkleine deeltjes die ook door de kolencentrales worden uitgestoten.
'Fijnstof gaat in je longen zitten en ook in je bloedbaan. Daar kun je uiteindelijk ziek van worden', waarschuwt Sanne van Keulen van Greenpeace. De kolencentrales zouden jaarlijks miljoenen kilo's fijnstof uitstoten.
Belofte
De milieuorganisatie vreest dat de eigenaren van de centrales, E.ON en Electrabel, terugkomen op een belofte om CO2 ondergronds op te slaan. Van Keulen: 'Ze hebben die beslissing al zeven keer uitgesteld. En ze willen er geen extra geld in steken.'
Van Keulen benadrukt dat ondergrondse CO2-opslag bovendien geen oplossing is voor de uitstoot van fijnstof. 'Dat heeft voor die gezondheidsrisico's geen effect.'
Greenpeace is nog aan het procederen om het beginnen van de kolencentrales alsnog te laten blokkeren. 'We blijven strijden tot die centrales van tafel gaan. Daar is zeker kans voor.'
Bron: www.rijnmond.nl
Beantwoord de vragen. Bespreek daarna je antwoorden met een klasgenoot.
Stap 2: Olie
Omgaan met energiebronnen: Olie
In 2010 vond een olieramp plaats op een olieplatform van BP in de Golf van Mexico.
Welke rampzalige gevolgen dat had voor de natuur zie je in deze video.
De kosten van het winnen van olie worden steeds hoger. Lees de volgende tekst.
Winning duurder
Het energiegebruik stijgt nog steeds wereldwijd. We gebruiken ook nog steeds meer fossiele energiebronnen.
Het vraagt nogal wat van de bedrijven die deze energiebronnen winnen om de stijgende vraag bij te houden.
Een van de redenen waarom de olie zoveel duurder is geworden, is het opraken van de makkelijk winbare olie. Een belangrijk deel van de olie op de markt komt uit bronnen op moeilijk bereikbare plaatsen, het poolgebied of de open oceaan. Er moet eerst enorm veel geld worden uitgegeven voor je olie uit een olieveld kunt halen dat op 1500 meter diepte in zee ligt en bovendien 2000 kilometer van de dichtstbijzijnde kust ligt.
Ook kost het veel geld om olie uit teerzanden in Canada te halen. Men zegt dat het loont om dat te doen, omdat de prijs van olie nu hoog is. Maar wat men nooit zegt, is dat olie uit teerzanden duur is omdat de winning ervan veel geld kost.
Beantwoord de vragen. Bespreek daarna je antwoorden met een klasgenoot,
Stap 3: Aardgas
Omgaan met energiebronnen: Aardgas
De eerste video gaat over schaliegas. Schaliegas is gas dat ligt opgesloten tussen harde, kleisteenachtige lagen in de bodem. Er zijn speciale boortechnieken nodig om dit gas uit de bodem te halen.
Bekijk de video.
De tweede video gaat over gasboringen in Groningen.
Welke gevolgen deze boringen hebben is volop in het nieuws.
Bekijk de video
Beantwoord de volgende vragen.
Bespreek je antwoorden daarna met een klasgenoot.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Een van de problemen van kernenergie is het radioactieve afval. Radioactief materiaal heeft een zogenaamde 'halfwaardetijd'. Met halfwaardetijd of halveringstijd wordt hier bedoeld: de tijd die radioactief materiaal nodig heeft om de helft van zijn straling kwijt te raken.
We nemen drie radioactieve stoffen als voorbeeld: jodium, strontium en uranium. Jodium is in 8 dagen de helft van zijn radioactiviteit kwijt, in nog eens 8 dagen weer de helft daarvan enzovoort. Strontium heeft voor een halvering 28 jaar nodig.
Bij uranium ligt de halfwaardetijd op 4,5 miljard jaar!
Hoogradioactief afval uit kerncentrales blijft ook heel erg lang radioactief en moet duizenden jaren veilig worden opgeborgen.
Bekijk de video over kernenergie.
Beantwoord de vragen. Vergelijk daarna je antwoorden met die van een klasgenoot.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Energiebronnen
Krachten en stoffen uit de natuur die zo worden toegepast dat er energie aan ontleend kan worden om apparaten te doen werken.
Primaire energiebronnen
Energiebronnen kun je onderverdelen in primaire en secundaire energiebronnen. Voorbeelden van primaire energiebronnen zijn gas, steenkool en windkracht.
Secundaire energiebronnen
Energiebronnen kun je onderverdelen in primaire en secundaire energiebronnen. Voorbeeld van secundaire energiebron is elektriciteit.
Fossiele brandstoffen
Koolwaterstofverbindingen die zijn ontstaan uit resten van plantaardig en dierlijk leven in het geologisch verleden van de aarde. Hieronder vallen aardolie, aardgas, steenkool en bruinkool.
Energiemix
Een groep verschillende primaire energiebronnen waaruit secundaire energie voor direct gebruik - vaak elektriciteit - wordt geproduceerd.
Energieverbruik
De hoeveelheid energie die wordt gebruikt.
Welvaartsstijging
Als het welvaartsniveau in een gebied toeneemt.
Grijze stroom
Stroom opgewekt uit fossiele brandstoffen zoals gas, aardolie en kolen. Niet duurzaam dus.
Groene stroom
Elektriciteit die wordt opgewekt uit energiebronnen die nooit opraken zoals waterkracht, windenergie, zonne-energie en biomassa.
Eindopdracht A: Toets
Kies je voor eindopdracht A dan maak je de toets 'Fossiele bronnen raken op'.
De toets bestaat uit gesloten vragen. Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Op dit moment is er één kernenergiecentrale in Nederland. Soms gaan er stemmen op om er meer te bouwen. Vind je dat een goed idee of juist niet?
Als eindopdracht maak je samen met een klasgenoot twee posters: een voor en een tegen kernenergie.
Op de poster moet ook een argument staan. Gebruik de volgende posters als voorbeeld.
Hoe je een poster maakt, kun je zien in de gereedschapskist.
Atoomstroom, ja of nee?
Klaar?
Lever jullie poster in bij de docent. Hij of zij zal de poster beoordelen.
Beoordeling
Bij de beoordeling let jullie docent op:
inhoud: de posters zijn duidelijk voor of tegen kernenergie en bevatten een argument daarvoor. De tekst is kort.
vorm: de posters zien er aantrekkelijk uit en de boodschap is goed leesbaar.
Op een informatieve poster kun je laten zien wat de belangrijkste delen van de lesstof zijn. Ook kun je weergeven hoe bepaalde delen zich tot elkaar verhouden.
Terugkijken
Intro
Heb je de introductievideo bekeken?
Vond je de uitleg over fossiele brandstoffen duidelijk?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je enkele nadelen noemen van het gebruik van fossiele brandstoffen?
Hoe ging het?
Heb je al eens eerder nagedacht over de vraag of kernenergie een goede oplossing is voor het opraken van fossiele brandstoffen? Wat zie je als nadeel?
Eindopdracht
Welke eindopdracht het je gedaan A (toets) of B (poster maken)?
Hang je de poster ook op om het resultaat aan iedereen te laten zien?
Het arrangement Opdracht: Fossiele bronnen raken op vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema Energie en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde op het niveau vmbo-kgt34. In deze opdracht leer je herkennen welke grondstoffen worden gebruikt als fossiele brandstoffen en de voor- en nadelen van het gebruik hiervan benoemen.
Om de opdracht af te sluiten maak je en toets en/of een opdracht waarinje twee posters maakt over kernenergie. Veel succes!
Deze opdracht hoort bij het thema Energie en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde op het niveau vmbo-kgt34. In deze opdracht leer je herkennen welke grondstoffen worden gebruikt als fossiele brandstoffen en de voor- en nadelen van het gebruik hiervan benoemen.
Om de opdracht af te sluiten maak je en toets en/of een opdracht waarinje twee posters maakt over kernenergie. Veel succes!
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Aardgas
Kernenergie
Fossiele bronnen raken op
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
We gebruiken steeds meer energie en die halen we vooral uit fossiele brandstoffen.
en 
Tijd
