VWO scheikunde examen 2019 2e tijdvak met video- uitleg

VWO scheikunde examen 2019 2e tijdvak met video- uitleg

Lang houdbare appels

Een rijpe appel produceert etheen.
Hieronder staat de biosynthese van etheen in appels schematisch weergegeven in een reactieschema.

In reactie I van het reactieschema wordt onder invloed van het enzym SAM-synthetase het deeltje SAM gevormd uit onder andere ATP en het aminozuur methionine.

Het methionine heeft maar één stereo-isomeer. Bij de vorming van SAM verandert de ruimtelijke bouw rondom het
C*-atoom van methionine niet. Toch kunnen in reactie I twee stereo-isomeren van SAM worden gevormd. Dit wordt veroorzaakt doordat de groepen rondom het S-atoom in SAM, net als bij een koolstofatoom, op twee verschillende manieren kunnen zijn gerangschikt.

Uit onderzoek blijkt dat slechts een van beide stereo-isomeren van SAM wordt gevormd door SAM-synthetase.

In reactie II van het reactieschema wordt SAM onder invloed van het enzym ACC-synthase omgezet. De biosynthese van dit enzym verloopt in twee stappen. Op basis van de DNA-code wordt eerst een
aminozuurketen gevormd van 473 aminozuren. Vervolgens wordt de aminozuurketen op twee  plaatsen gehydrolyseerd, waardoor de ACCsynthase nog 421 aminozuren bevat. Een van de beide plaatsen waar hydrolyse optreedt, is tussen de aminozuren Gly–430 en Glu–431.

Het in reactie II gevormde ACC (C4H7NO2) wordt in reactie III onder invloed van het enzym ACC-oxidase omgezet tot onder andere etheen. Uit één molecuul ACC wordt hierbij één molecuul etheen gevormd.

Uit het reactieschema is af te leiden dat de atomen in etheen, via SAM en ACC, uiteindelijk van methionine afkomstig zijn.

Het etheen komt vrij uit de appel en bevordert de rijping van andere appels. Om appels lang houdbaar te maken, moet de vorming van etheen worden geremd. De biosynthese van etheen kan worden geremd met het gas 1-methylcyclopropeen (MCP).
Het effect van MCP op de activiteit van de enzymen ACC-synthase en ACC-oxidase is onderzocht. Hiertoe werden appels direct na de pluk in drie groepen verdeeld en 20 uur lang onder verschillende omstandigheden bewaard:

- groep 1: in gewone lucht
- groep 2: in lucht met MCP
- groep 3: in lucht met MCP en etheen
Hierbij was [MCP]groep2 = [MCP]groep3 = [etheen]groep3.

Direct na de pluk en na afloop van de bewaarperiode werd de activiteit van de beide enzymen gemeten. Ook werd het gehalte ACC in de appels bepaald. In de tabel zijn de resultaten van deze metingen weergegeven.

 

Uit deze resultaten is af te leiden dat de activiteit van beide enzymen door MCP wordt geremd.

uitlegfilmpje lang houdbare appels

Colofon

Gemaakt met Wikiwijs Maken Het arrangement VWO scheikunde examen 2019 2e tijdvak met video- uitleg is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
Wouter Renkema
Laatst gewijzigd
2019-07-09 09:43:50
Licentie
CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

Dick Naafs heeft het arrangement met de vragen en antwoorden gemaakt. Wouter Renkema heeft de filmpjes erbij gezet.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Het vwo eindexamen 2e tijdvak 2019 is verwerkt in een arrangement. Bij de beantwoording van de vragen is gebruik gemaakt van het correctievoorschrift van de CEVO.
Leerniveau
VWO 6;
Leerinhoud en doelen
Energie; Materie; Schaal, verhouding en hoeveelheid; Scheikunde; Systeemdenken (scheikunde); Reactiviteit;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
3 uur en 0 minuten
Trefwoorden
appel, diesel, furfural, halfcel, houtafval, sam-synthetase, stikstofdioxide, video, xylose, zonnepanelen

Bronnen

Bron Type
uitlegfilmpje lang houdbare appels
https://www.youtube.com/watch?v=amiHDlyjTgE&list=PLNXroaGyK0yJT63qPNP5UVygHb_lzbfBJ&index=6&t=0s 		Video
uitlegfilmpje zonnepanelen voor ethanol
https://www.youtube.com/watch?v=oHiAbSdKTPs 		Video
uitlegfilmpje diesel uit houtafval
https://www.youtube.com/watch?v=xfQMkaRxupA 		Video
uitlegfilmpje stikstofmono-oxide en stikstofdioxide
https://www.youtube.com/watch?v=Xrm9IPXNY1I&list=PLNXroaGyK0yJT63qPNP5UVygHb_lzbfBJ&index=8 		Video

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

Naafs, Dick. (2019). VWO scheikunde examen 2019 2e tijdvak
https://maken.wikiwijs.nl/145847/VWO_scheikunde_examen_2019_2e_tijdvak