Praktijkvoorbeeld digitale vaardigheden "De mobiel is geen boeman"

Linda Duin werkt bij Schakel aan Zee in Den Helder als docent NT2 en mentor, en is ervaren met alfaklassen. Ze laat haar alfaleerlingen regelmatig werken met digitale hulpmiddelen en lesmaterialen.

Digitaal aan de slag
Digitale vaardigheden zijn, steeds meer, randvoorwaardelijk voor het leerproces in het geheel. Alfaleerlingen zijn soms niet ervaren met digitale apparatuur en media, soms juist wel. Linda Duin laat leerlingen regelmatig werken met digitale middelen, ook de leerlingen die hier nog geen ervaring mee hebben. Linda: “Ik ben zelf op school ook ICT’er en beheer onder andere het schoolprofiel op onze ELO (Elektronische Leeromgeving). Dus ik maak graag gebruik van laptops of laat leerlingen hun mobiele telefoon gebruiken. Ik wijs ze de weg op een laagdrempelige manier. Ze krijgen geen ICT-les, maar ik integreer digitale middelen gewoon in het lesprogramma. Sommige leerlingen kunnen op een gegeven moment zelfs al met PowerPoint aan de slag.”

Wat kan de leerling wel
Het lijkt wellicht lastig om met digitale middelen te werken omdat veel van het gebruik van software taalgebonden is, maar dat valt mee, legt Linda uit. “Veel leerlingen kunnen in hun eigen taal al wel iets vinden op Google. En ik laat ze een presentatie maken over zichzelf, waarin ze zowel hun eigen taal gebruiken en een vertaling naar het Nederlands maken.”
Ook speciale tools zoals Quizlet en hun eigen mobiele telefoon zijn goed te gebruiken. Linda: “Ik WhatsApp met leerlingen. Als ik ’s ochtends zie dat een leerling niet aanwezig is, stuur ik ze een berichtje. Die kan een alfa A-leerling wel ontcijferen, al is terugschrijven vaak nog lastig. Maar dan krijg ik bijvoorbeeld van een A-leerling een gesproken bericht terug. Op die manier zijn ze toch bezig met Nederlands.”
Linda geeft nog een tip mee: “WhatsAppen mag formeel pas vanaf 16 jaar dus het is goed om te kijken welk beleid jouw school voert als het gaat om dit soort mobiele applicaties.”

Meer dan Google Translate

De meerwaarde van het digitaal werken van leerlingen is dat ze op deze manier extra vaardigheden aanleren, vindt Linda. Niet alleen taalverwerking, ook vaardigheden als kritisch leren kijken worden geoefend.
“Je hoeft niet altijd naar Google Translate om woorden te leren, dat kan ook op andere manieren. Daarbij leert de leerling uiteindelijk meer dan enkel het woord dat hij wil opzoeken, bijvoorbeeld als er geen vertaalprogramma beschikbaar is en welke andere en vaak betere mogelijkheden er zijn dan Google Translate. Ik laat leerlingen bijvoorbeeld gebruikmaken van Quizlet om eigen woordenlijsten aan te leggen. Die kunnen leerlingen ook thuis oefenen, net als de door de docent aan de klas gekoppelde woordenlijsten.”

De mobiel is geen boeman

Jongeren van tegenwoordig, ook alfaleerlingen, zijn meestal al digitaal bezig: ze hebben vaak een mobiele telefoon. Linda: ”De telefoon is geen boeman, dat is hun wereld. Het is een luik om vanuit te leren, en ook de Nederlandssprekende wereld te leren kennen. Het zou zonde zijn als ze hun mobiel juist niet gebruiken voor en associëren met de Nederlandse taal”.

Daarnaast zijn er voordelen van het gebruik van digitale middelen die Linda niet van tevoren had bedacht. Zo zoeken leerlingen bijvoorbeeld op een slimme manier plaatjes op om de betekenis van een woord te vinden. Linda: “Leerlingen zijn zeer vindingrijk; dit idee komt volgens mij vanuit het gebruik van Quizlet. Ze openen Google-afbeeldingen, typen een woord en vragen mij dan of het klopt dat de afbeelding de betekenis weergeeft. Verder leren leerlingen dat ze bij elkaar te rade kunnen gaan als ze het niet weten. Ze krijgen hierdoor mee dat een mobiel niet alleen is voor vermaak, maar ook om slimmer te worden en te leren.”