Opdracht: Gratis schoolboeken - h45

Opdracht: Gratis schoolboeken - h45

Gratis schoolboeken

Inleiding

In een land is Boekhuur monopolist op de markt van schoolboekenverhuur. Dit bedrijf levert huurboeken aan 75 % van de middelbare scholen. De andere scholen kopen de boekenpakketten rechtstreeks bij de uitgeverijen. Alle scholen krijgen van de overheid een vergoeding van € 210,- per leerling per schooljaar. De scholen stellen de boekenpakketten gratis ter beschikking aan de leerlingen. Elke leerling ontvangt per schooljaar één boekenpakket.

In deze examenopgave staat het 'gratis' schoolboek centraal.
Je onderzoekt welke keuze - huren of kopen? - een school maakt.
Je bedenkt wat het voordeel voor Boekhuur en de educatieve uitgeverijen zou kunnen zijn om afspraken te maken.
En je bekijkt wat het effect zou zijn als één van de uitgeverijen de concurrentie met Boekhuur zou aangaan.

 

Wat ga je leren?

Deze opdracht behoort tot concept D: Markt en concept F: Samenwerken en onderhandelen.

Na het maken van de opdracht kun je:

  • de vier marktvormen (volkomen concurrentie, monopolie, oligopolie, monopolistische concurrentie) omschrijven.
  • het gevangendilemma in contexten herkennen en toepassen.

Kernbegrippen:

  • volkomen concurrentie
  • monopolie
  • oligopolie
  • monopolistische concurrentie
  • gevangendilemma.

Wat ga je doen?

'Gratis' schoolboeken

Vooraf

Inhoud

Kennisbank

Markt - Marktvormen + toets

 

Samenwerken en onderhandelen - Gevangendilemma + toets

Examen

Inhoud

Vragen

Welke keuze moet eens school maken als het gaat om schoolboeken: kopen of huren?

Correctiemodel

Hoeveel punten zijn je antwoorden waard?


Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 1,5 uur nodig.

  • 1 uur voor het bestuderen van de onderwerpen in de Kennisbank en het maken van toetsen.
  • 0,5 uur voor het maken en nakijken van de examenvragen.

Vooraf

Kennisbank: Marktvormen

Bestudeer het volgende onderwerp uit de Kennisbank.

Marktvormen

Maak het toetsvragen.

Kennisbank: Gevangendilemma

Bestudeer het volgende onderdeel uit de Kennisbank.

Gevangenendilemma

Maak de toetsvragen.

Examenvragen

'Gratis' schoolboeken

In een land is Boekhuur monopolist op de markt van schoolboekenverhuur. Dit bedrijf levert huurboeken aan 75 % van de middelbare scholen. De andere scholen kopen de boekenpakketten rechtstreeks bij de uitgeverijen. Alle scholen krijgen van de overheid een vergoeding van € 210,- per leerling per schooljaar. De scholen stellen de boekenpakketten gratis ter beschikking aan de leerlingen. Elke leerling ontvangt per schooljaar één boekenpakket.

  1. Leg uit waarom het woord gratis in de titel tussen aanhalingstekens staat.


De directie van scholengemeenschap Avantis moet kiezen: de boekenpakketten zelf kopen of de pakketten huren bij Boekhuur.
De directie stelt twee eisen. De kosten per leerling moeten zo laag mogelijk zijn en de kosten mogen niet hoger worden dan de vergoeding die de overheid aan de school verstrekt.

De school verzamelt de volgende gegevens:
Kosten koopboeken:
vaste kosten € 120.000,-; variabele kosten € 100,- per pakket per schooljaar
Kosten huurboeken:
€ 170,- plus een winstmarge van 20 %.

  1. Welke keuze zal Avantis maken als je weet dat de school 1000 leerlingen heeft?
    Onderbouw het antwoord met een berekening.
  2. Bereken bij welk minimum aantal leerlingen kopen goedkoper is dan huren.

Bekijk de twee cirkeldiagrammen.

Boekhuur wil zijn winst vergroten door een verlaging van zijn inkoopprijs.
Boekhuur gaat daarom praten met de drie grootste uitgeverijen.
Eduboek, Meulenberg en Schola stellen dat boekhuur de oude prijs moet blijven betalen.

Zowel Boekhuur als de drie grote uitgeverijen samen menen een sterke uitgangspositie te hebben en gaan met vertrouwen de prijsonderhandelingen in.

  1. Geef een argument voor Boekhuur om zich sterk te voelen in de prijsonderhandelingen met de uitgeverijen.
  2. Geef een argument voor de drie grootste uitgeverijen samen om zich sterk te voelen in de prijsonderhandelingen met Boekhuur.

Eduboek wil minder afhankelijk zijn van Boekhuur en start een eigen verhuurbedrijf: Rent-a-book (RAB).
RAB gaat met boekhuur concurreren. RAB overweegt twee prijsalternatieven, zoals je in de tabel hieronder kunt zien.

Boekhuur is van de plannen op de hoogte en heroverweegt haar prijsbeleid.
Zowel Boekhuur als RAB streven naar een zo hoog mogelijke winst.

Toelichting:

  • De bedragen zonder €-teken geven de winst in miljoenen euro's weer bij de gegeven prijsverhoudingen.
  • De prijzen gelden per boekenpakket.
  • In elke cel is als eerste het winstbedrag van RAB vermeld en als tweede het winstbedrag van Boekhuur.
  1. Hoe noem je de marktvorm waarbij er enkele aanbieders zijn die de markt beheersen?
  2. Welke prijs per pakket zal Boekhuur vragen nu RAB ook boekenpakketten verhuurt? Verklaar je antwoord.
  3. Leg uit dat in de gegeven situatie Boekhuur en RAB hun winst zouden kunnen vergroten door het maken van een prijsafspraak.

Correctiemodel

  1. Het woord gratis staat tussen aanhalingstekens omdat de boeken niet gratis zijn, maar op een andere manier worden betaald. De overheid betaalt de boeken uit de belastingopbrengsten.
  2. Avantis zal huren.
    Bij kopen zijn de kosten: € 120.000 + 1000 x € 100 = € 220.000, dat is € 220 per leerling.
    Bij huren zijn de kosten 1,2 x € 170 = € 204 per leerling.
    Dit bedrag voldoet aan de eisen van de directie.
  3. 120.000 + aantal leerlingen x 100 = aantal leerlingen x 204
    aantal leerlingen = 120.000 / 104 ≈ 1153,8.
    Bij 1154 is kopen goedkoper dan huren.
  4. Boekhuur heeft een marktaandeel van 75 %.
    Dat maakt het voor de uitgeverijen noodzakelijk om tot overeenstemming te komen met Boekhuur.
  5. Het marktaandeel van de drie grote uitgeverijen is samen zo groot dat het voor Boekhuur niet mogelijk is zonder deze partijen een volwaardig boekenpakket samen te stellen.
  6. Als er slechts enkele aanbieders zijn spreek je van een oligopolie.
  7. € 195,-. Ongeacht de prijs die RAB kiest, haalt Boekhuur de hoogste totale winst als ze kiest voor een prijs van € 195,-.
  8. Voor beide partijen is € 195,- de dominante strategie.
    Willen ze, om meer winst te maken, komen tot een prijs van € 204,- dan zullen er dus afspraken gemaakt moeten worden.

  • Het arrangement Opdracht: Gratis schoolboeken - h45 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2021-11-08 09:43:34
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze opdracht hoort bij het thema 'Samenwerken en onderhandelen', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor economie h45. De opdracht begint met een intro, daarna komt er een stuk tekst over wat je straks kan na deze opdracht (de leerdoelen) en vervolgens komt er een uitleg wat je gaat doen. De opdracht bestaat uit twee verschillende opdrachten en examenvragen. De eerste opdracht gaat over marktvormen. Hier worden vragen gesteld over de verschillende marktvormen. Bij de tweede opdracht gaat over het gevangenendilemma. Hier worden vragen gesteld over het nash-evenwicht en meeliftersgedrag. Bij het examen ga je vragen beantwoorden over 'Gratis' schoolboeken. Hier moet je vragen beantwoorden over de marktvormen. Ook moeten hier verschillende berekeningen worden gedaan. Ter afsluiting worden de juiste antwoorden van het examen weergegeven.
    Leerniveau
    HAVO 4; HAVO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Samenwerken en onderhandelen; Meeliftgedrag; Economie; Speltheorie; Gevangenendilemma;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur en 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, economie, gevangenendilemma, gratis schoolboeken, h45, monopolie, oligopolie, samenwerken en onderhandelen, stercollectie, volkomen concurrentie
  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van