Je kent vast wel de uitdrukking "Tijd is geld".
Geldt deze uitdrukking ook voor vrije tijd?
En zo ja, wat is dan de waarde van vrije tijd?
In deze opdracht onderzoek je of en in welke mate mensen waarde toekennen aan vrije tijd. Dat doe je door het bestuderen van de resultaten van een enquête in een supermarkt op een dag dat er lange rijen staan voor de kassa.
De vraag is of mensen iets extra's zouden willen betalen als ze gebruik zouden kunnen maken van een 'express kassa': een kassa waar ze direct geholpen worden.
Wat ga je leren?
Deze opdracht behoort tot concept B: Schaarste.
Na het maken van de opdracht kun je:
onderzoeken hoe keuzes worden gemaakt op basis van alternatieve aanwendbaarheid.
Kernbegrippen:
schaarse goederen
welvaart/welzijn
alternatief aanwendbaar
Wat ga je doen?
Waarde van vrije tijd
Vooraf
Inhoud
Kennisbank
Schaarse goederen + toepassingsvragen
Aan de slag
Inhoud
Onderzoeksvraag
Hoeveel waarde kennen mensen toe aan hun vrije tijd?
Stappen
Een onderzoek in een supermarkt uitvoeren naar de waarde die mensen aan vrije tijd hechten.
Eindproduct
Werkblad in Excel met de resultaten + de conclusie van het onderzoek.
Hoofdvraag:
Hoeveel waarde kennen mensen toe aan hun vrije tijd?
Om antwoord te kunnen geven op de hoofdvraag gebruik je de volgende vragen:
Is (vrije) tijd uit te drukken in geld?
Is er een verschil tussen vrije tijd en 'economische' tijd?
Stap 1: Kosten van tijd
Lees de onderstaande tekst over rekeningrijden.
Files zijn ziekelijk vervelend en – belangrijker nog – kostbaar. Erik Verhoef, hoogleraar Ruimtelijke Economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, ziet de oplossing in rekeningrijden: “Door prijsbeleid is het mogelijk files aanzienlijk te verkorten, zonder dat huidige automobilisten hoeven over te stappen op alternatieven als openbaar vervoer of thuiswerken.”
Dat het wenselijk is iets aan files te doen blijkt wel uit de economische schade, maar liefst 3 miljard euro. Niets aan te doen? Jawel hoor. Een mogelijke prikkel om verkeers- bewegingen in optimale banen te leiden ligt in goedkoper of gratis openbaar vervoer. “Een populaire oplossing, maar het effect mag niet worden overschat”, zo vindt Verhoef. “De overstap van auto naar bijvoorbeeld de trein is maar beperkt. En er wordt vooral nieuwe vraag uitgelokt, zoals fietsers die bij gratis OV met de bus gaan.”
Een tweede populaire oplossing is het vergroten van de wegcapaciteit (aanbod) om aan de vraag te kunnen voldoen. “Dit lijkt logisch en we hebben het tientallen jaren volgehouden. De ervaring is echter dat dit vaak gefrustreerd wordt door latente vraag.” Hiermee wordt bedoeld dat de mensen die op dit moment thuiswerken of per OV reizen, bij minder files wél met de auto naar hun werk zouden gaan. Waar eerst de filedruk wel af zal nemen, lopen de wegen al gauw weer vol. Zeker als de bevolking verder groeit, het autobezit stijgt en de economische activiteiten verder toenemen.
Een derde oplossing is prijsbeleid op de wegen – weinig populair onder burgers en veel politici, maar volgens economen een onmisbaar onderdeel van effectief beleid. Al in 1920 was het de Britse econoom Arthur Pigou die een weg met verkeersdrukte omschreef. Als ideale oplossing schetste hij een heffing voor het bijdragen aan verkeersdrukte. De heffing bootst een efficiënte marktprijs na, met andere woorden een prijs waarin filevorming als extern effect is verweven. Op plaatsen waar het drukker is geldt een hogere heffing, eveneens op tijden dat het drukker is (spitsuren).
bron: www.kennislink.nl
Bespreek met elkaar of je antwoord kunt geven op de volgende vragen:
Wat zijn de directe kosten van de files en wat zijn de indirecte kosten van files?
Waarom is voor veel mensen het openbaar vervoer geen alternatief voor het autorijden?
Hoe kan prijsbeleid leiden tot minder files?
Lees nu de tekst ‘Aanpak files bij Nijmegen succesvol’ nauwkeurig door.
ARNHEM - De files voor en op de Waalbrug bij Nijmegen zijn het afgelopen half jaar nagenoeg verdwenen.
Vanaf september kregen automobilisten 4 euro per dag om deze spits te mijden. Aan de proef SLIM Prijzen van de Stadsregio Arnhem Nijmegen hebben 6.700 automobilisten deelgenomen; 1.317 autorijders meden dagelijks de spits. Minister Eurlings van Verkeer maakt de resultaten maandag bekend in Nijmegen. Prijsprikkels De mobiliteitsproef, de grootste tot nu toe, geldt als bewijs dat automobilisten alternatieven kunnen verzinnen voor de file als zij daarvoor worden beloond. ‘Prijsprikkels werken’, concludeert de woordvoerder van Eurlings.
De files voor Nijmegen waren jarenlang een voldongen feit. Bij de filemeldingen werden ze niet eens meer genoemd. Het verkeer stond er immers vanaf zeven uur ’s ochtends en vanaf vijf uur ’s middags standaard vast - tot vaak ver voorbij het dorp Lent. De afgelopen maanden reden er 8 tot 10 procent minder auto’s in de spits op de Waalbrug. Per dag meden 641 automobilisten de ochtendspits en 676 de avondspits. Deze relatief beperkte vermindering was genoeg voor langzaam rijdend verkeer op de drukste dagen en doorrijdend verkeer op andere dagen.
bron: www.volkskrant.nl
Er zijn verschillen en overeenkomsten tussen de aanpak van de files bij Nijmegen en het invoeren van rekeningrijden.
Bespreek de verschillen en overeenkomsten met elkaar.
Stap 2: Enquête
Jullie gaan aan de slag met de enquête.
Jullie gaan op een druk moment naar de supermarkt en leggen minimaal 25 mensen die in de rij voor de kassa staan te wachten de volgende vraag voor:
"Stel u heeft de keuze tussen twee kassa's. De kassa waarvoor u nu staat te wachten en een 'express kassa'. Bij de express kassa wordt u direct geholpen, maar u moet wel wat extra's betalen. Hoeveel bent u bereid extra te betalen om direct geholpen te worden als u weet dat u in de rij waarin u staat nog wel één uur / een half uur / een kwartier / vijf minuten moet wachten?"
De vier antwoorden kruis je aan in een tabel als hieronder.
Wachttijd
€ 20
€ 10
€ 4
€ 2
€ 1
€ 0
één uur
een half uur
een kwartier
vijf minuten
Lukt het niet om de enquête daadwerkelijk uit te voeren, gebruik dan deze resultaten van de enquête.
Stap 3: Eindproduct
Verwerk jullie resultaten van jullie enquête in Excel.
Bereken op basis van de gegevens de waarde van één uur vrije tijd.
Vergelijk jullie berekening met de berekeningen van jullie klasgenoten.
Pas jullie berekening eventueel aan.
Schrijf nu ook op hoe jullie tot jullie 'prijs' voor een uur vrije tijd zijn gekomen.
Einidproduct
Jullie schrijven op basis van jullie conclusie uit de enquête een advies aan de eigenaar van de supermarkt waar jullie het onderzoek hebben uitgevoerd.
Geef in je advies in ieder geval antwoord op de volgende vragen:
- Moet de eigenaar een express kassa openen in zijn supermarkt?
- Waar moet hij/zij rekening mee houden?
- Welke problemen levert een express kassa op?
Klaar?
Lever de berekening van de 'prijs' voor een uur vrije tijd en het advies in bij je docent.
Beoordeling
Hieronder zie je hoe jullie eindproduct wordt beoordeeld:
Aantal punten
Eindproduct
20
voor het organiseren van de enquête
20
voor de presentatie van de resultaten van de enquête
10
voor een beargumenteerde berekening van de waarde van vrije tijd
20
voor het advies met het antwoord op de hoofdvraag
15
voor de verzorging eindproduct
15
voor de samenwerking
100
Totaal
Afronding
Kennisbank en toets
De theorie bij deze opdracht vind je in de Kennisbank Betalingsbalans.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bekijk de eindtermen die bij deze opdracht horen nog eens door.
Kun je de kernbegrippen omschrijven?
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht stond ongeveer 3 uur.
Klopt de tijdsinschatting een beetje? Geef aan hoe lang je ongeveer met de Oriëntatie - Aan de slag en Afronding bezig bent geweest.
Inhoud:
Heb je iets nieuws geleerd in deze opdracht?
Schrijf op wat je al wist en wat nieuw voor je was.
Afronding:
Heb je de twee toetsen in de Afronding goed gemaakt?
Van welke vragen moest je het antwoord opzoeken in de Kennisbank?
Het arrangement Opdracht: Waarde van vrije tijd - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema 'Schaarste', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor economie h45. De opdracht begint met een intro, daarna komt er een stuk tekst over wat je straks kan na deze opdracht (de leerdoelen) en vervolgens komt er een uitleg wat je gaat doen. De opdracht bestaat uit een onderzoeksvraag, drie verschillende stappen met bijbehorende opdrachten, een eindproduct, een toets en een reflectie. Voor deze opdracht heb je een rekenmachine nodig. In deze opdracht geef je antwoord op de volgende onderzoeksvraag: Hoeveel waarde kennen mensen toe aan hun vrije tijd. Deze vraag is onderverdeeld in twee vragen: Is (vrije) tijd uit te drukken in geld? en Is er een verschil tussen vrije tijd en 'economische' tijd? Bij stap 1 ga je samen met een klasgenoot nadenken over het aanpakken van files bij Nijmegen en het invoeren van rekeningrijden. Bij stap 2 ga je een mini enquête houden in een supermarkt. Je vraagt de klanten of ze eerder bereid te zijn om meer te betalen als ze dan eerder aan de beurt komen in de rij. En bij stap 3 geef je antwoord op de onderzoeksvraag. Ter afsluiting is er een toets over schaarse goederen. Na de toets wordt er nog een keer teruggekeken naar de opdracht, dus hoe ging het?
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Behoeften en beperkte middelen;
Economie;
Keuzes maken;
Schaarste;
Deze opdracht hoort bij het thema 'Schaarste', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor economie h45. De opdracht begint met een intro, daarna komt er een stuk tekst over wat je straks kan na deze opdracht (de leerdoelen) en vervolgens komt er een uitleg wat je gaat doen. De opdracht bestaat uit een onderzoeksvraag, drie verschillende stappen met bijbehorende opdrachten, een eindproduct, een toets en een reflectie. Voor deze opdracht heb je een rekenmachine nodig. In deze opdracht geef je antwoord op de volgende onderzoeksvraag: Hoeveel waarde kennen mensen toe aan hun vrije tijd. Deze vraag is onderverdeeld in twee vragen: Is (vrije) tijd uit te drukken in geld? en Is er een verschil tussen vrije tijd en 'economische' tijd? Bij stap 1 ga je samen met een klasgenoot nadenken over het aanpakken van files bij Nijmegen en het invoeren van rekeningrijden. Bij stap 2 ga je een mini enquête houden in een supermarkt. Je vraagt de klanten of ze eerder bereid te zijn om meer te betalen als ze dan eerder aan de beurt komen in de rij. En bij stap 3 geef je antwoord op de onderzoeksvraag. Ter afsluiting is er een toets over schaarse goederen. Na de toets wordt er nog een keer teruggekeken naar de opdracht, dus hoe ging het?
Je kent vast wel de uitdrukking "Tijd is geld".
Deze opdracht behoort tot concept B: Schaarste.
Benodigdheden
Bestudeer het volgende onderwerp uit de Kennisbank.
Hoofdvraag:
Files zijn ziekelijk vervelend en – belangrijker nog – kostbaar. Erik Verhoef, hoogleraar Ruimtelijke Economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, ziet de oplossing in rekeningrijden: “Door prijsbeleid is het mogelijk files aanzienlijk te verkorten, zonder dat huidige automobilisten hoeven over te stappen op alternatieven als openbaar vervoer of thuiswerken.” 
ARNHEM - De files voor en op de Waalbrug bij Nijmegen zijn het afgelopen half jaar nagenoeg verdwenen. 
Jullie gaan aan de slag met de enquête.
Verwerk jullie resultaten van jullie enquête in Excel.
Kan ik wat ik moet kunnen?
