Voordat je geboren werd, was je al druk bezig met het leren van taal. Zodra je oren werkten, luisterde je naar alle geluiden om je heen. Je hoorde je moeder praten en zingen. Je hoorde je ouders overleggen over de kleuren van de babykamer en je hoorde hoe ze omgingen met andere mensen. Je herkende nog geen woorden. Wat je wel hoorde is het ritme van het Nederlands (of een andere taal). Het Nederlandse ritme is een soort taDAM, taDAM, taDAM.Binnen vier dagen na de geboorte herkent een baby een vreemde taal. Dat kan bijvoorbeeld als een Nederlands in Amerika wordt geboren. De baby hoort al snel dat de dokter een andere taal spreekt dan zijn ouders.
Je leert spreken en luisteren zonder er bewust je best voor te doen. Baby's horen hun moedertaal veel om zich heen. Ze leren eerst woordjes 'bal' en 'auto' en leren daarna dat daar werkwoorden bij horen: 'appel eten.'Allerlei bijzonderheden van de taal kent een peuter al, al past hij ze nog niet altijd goed toe. Duitse peuters weten al iets van naamvallen en Engelse peuters weten dat ze het woordje 'do' moeten gebruiken als ze iets ontkennen. Nederlandse peuters maken alle werkwoorden zwak. 'Ik loopte' in plaats van 'ik liep'. Door de peuters te verbeteren leren ze als vanzelf dat er sterke en zwakke werkwoorden zijn.
Een Nederlandse tiener zal zeggen hij in een mooi huis woont. Waren zijn ouders de trotse bezitters van meer huizen, een klein huis of een speciaal huis, dan zou hij zeggen mooie huizen, het mooie huisje of het mooie huis. De regel voor mooi of mooie is lastig en heeft ermee te maken dat huis een het-woord is. De meeste Nederlanders kennen deze regel niet. Het is onbewuste kennis. Deze onbewuste kennis heeft de tiener als peuter geleerd toen zijn ouders en peuterleidster hem steeds verbeterden. Zo is er veel meer onbewust kennis over taalregels bij moedertaalsprekers.
Er wordt veel onderzoek gedaan naar de taalontwikkeling van baby's en kinderen. Taalkundigen, biologen, psychologen en nog heel veel andere wetenschappers vinden het onderwerp interessant. Een opvallende uitkomst is dat alle kinderen rond dezelfde leeftijd hun moedertaal beheersen. Rond je negende is het leren van je moedertaal eigenlijk klaar. Daarna breidt een kind nog wel zijn woordenschat uit, maar maakt het geen fouten meer met de zinsvolgorde of sterke en zwakke werkwoorden.
Een kind leert de taal in vier fasen. Deze vier fasen overlappen elkaar steeds en de ontwikkeling die in de ene fase is begonnen, wordt in de volgende fase afgemaakt. Bij kinderen over de hele wereld verloopt deze volgorde ongeveer hetzelfde. Wat zijn die fasen?
1 De voortalige periode. Deze periode duurt vanaf de geboorte (eigenlijk al ervoor) tot de eerste verjaardag. Baby's leren klanken herkennen, verstaan en uitspreken. aan het einde van deze periode brabbelt de baby. De baby combineert klanken met elkaar en het lijkt of de baby al echt praat.
2 De vroegtalige periode. Deze periode duurt ongeveer 1,5 jaar. De peuter leert dat klanken een betekenis kunnen hebben. Het kindje leert eerst woorden (de éénwoordfase) en gaat deze woorden later combineren (twee- en meerwoordfase). De peuter zegt al echte zinnen aan het einde, al laat hij allerlei kleine woordjes weg, zoals de lidwoorden en voorzetsels. In deze fase leert het kind veel over de woordvolgorde in zinnen.
3 De differentiatiefase. Deze periode duurt ongeveer van de leeftijd 2,5 jaar tot 5 jaar. De zinnen worden beter, de woordenschat breidt zich nog steeds snel uit. het belangrijkste dat kinderen leren vervoegen en samenstellingen leren. Ze leren ook nadenken over taal.
4 De voltooiingsfase. Van vijf tot negen jaar leert een kind op school lezen en schrijven. Ook leren kinderen nu dat je niet met iedereen op dezelfde manier spreekt (of schrijft). Sociale regels spelen ook een rol bij taal. De andere fasen worden min of meer afgerond (behalve de woordenschat).
Het ene kind zegt al vroeg 'ik wil eten', het andere kind blijft lang hangen in 'ik eten.' Twee aspecten bepalen hoe snel een kind zijn moedertaal leert. Ten eerste is dat aanleg. Hier kun je niets aan doen. Sommige baby's leren pas later de klanken van de moedertaal onderscheiden. Als je lang de klanken uit andere talen blijft horen, leidt dit tot een taalachterstand in vergelijking met leeftijdgenoten. Ten tweede speelt de omgeving een belangrijke rol. De omgeving van een kind bepaalt voor een groot deel hoe taalvaardig een kind wordt. Dat hangt samen met de hoeveelheid taal die een kind hoort en de kwaliteit ervan. als je samen met een kind puzzelt, zegt de ene ouder: 'Deze. Hier.' De andere ouder zegt: 'Kijk, dit puzzelstukje moet hier in de hoek.' Je begrijpt vast wel dat de tweede ouder een beter taalaanbod geeft aan het kind.
Colofon
Het arrangement Talen leren is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Maud Hutten
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2018-10-20 20:19:47
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
