Wat moet je gaan doen? Hoe ziet je eindproduct er uit?
In Nederland kwam er in 2012 ineens een Duitse filmploeg een badeend in onze wateren filmen. Dit was een wetenschappelijk experiment. Een kijker van een soort Duits klokhuis had een vraag ingestuurd. Hoe lang doet het water erover om van de bron tot de monding van de Rijn te komen?
De Rijn is een van de langste rivieren van Europa. De Rijn stroomt door verschillende landen. In een boot kan je niet overal in de Rijn komen, daarom heeft een badeend de reis gemaakt. De Filmploeg was niet de hele tijd aanwezig en jij gaat nu de reis van de badeend nader bekijken.
Eindproduct
Je maakt voor het onderzoeksbureau een A3-poster waarop je de weg die de badeend moet gaan afleggen weergeeft. Op de poster wordt duidelijk:
door welke landen de Rijn stroomt;
hoe lang de Rijn is;
in welk gebergte de Rijn begint en waar de Rijn eindigt;
dat er sprake is van een boven-, midden- en benedenloop en waar die lopen;
wat het stroomgebied van de Rijn is;
waar ongeveerr de waterscheiding ligt tussen de Rijn en de Maas;
waar sedimentatie en waar erosie plaatsvindt;
hoe groot het verval en het verhang is tussen Basel en een plaats in de middenloop of de benedenloop;
Hoeveel water er door de Rijn stroomt (de begrippen debiet en regiem zijn terug te vinden op de poster)
Waar een hoefijzermeer te vinden is langs de Rijn
Wat ga je leren
Aan het eind van deze opdracht kun je:
uitleggen dat er in een rivier vaak sprake is van de boven-, midden- en benedenloop.
uitleggen dat je rivieren kunt onderverdelen in regenrivieren, gletsjerrivieren of gemengde rivieren.
de begrippen stroomgebied, waterscheiding en delta omschrijven.
de begrippen erosie, sedimentatie en verhang omschrijven.
de begrippen debiet en regiem koppelen aan de Rijn
Uitleggen wat de begrippen meander en hoefijzermeer betekenen en hoe deze ontstaan
Aan de slag
Stap 1
De Rijn
Ga op internet en in je atlas op zoek naar informatie over de rivier de Rijn.
Zorg dat je in ieder geval antwoord vindt op de volgende vragen:
In welk land begint de Rijn?
In welk gebergte begint de Rijn?
Door welke landen stroomt de Rijn?
Hoe lang is de Rijn?
Bij welke stad/dorp komt de Rijn Nederland binnen?
Teken een paar steden die langs de Rijn liggen.
Teken op een vel A3-papier de loop van de Rijn na. Het begin van de poster. Zet de antwoorden op de vragen hierboven op de poster, dat kan met kleine tekstjes en tekeningen. Je kunt bijv. ook plaatjes op de poster plakken of andere materialen. Probeer het zo leuk mogelijk weer te geven. Je cijfer wordt voor een groot deel bepaald door je creatieve invulling en een nette afwerking.
De poster maak je af in de volgende stappen.
Stap 2
Soorten rivieren
Rivieren kun je onderverdelen in regenrivieren, gletsjerrivieren of gemengde rivieren. Een regenrivier krijgt zijn water van regenwater, een gletsjerrivier krijgt zijn water van gesmolten gletsjerijs en een gemengde rivier van allebei.
Gletsjers vind je alleen in het hooggebergte en gebieden in de polen, zoals bijvoorbeeld IJsland, Groenland en Antarctica. Aan het einde van een gletsjer gaat hij smelten. Dit smeltwater is het begin van een gletsjerrivier.
Zoek in je atlas de bron van de Rijn op en volg de rivier tot in Nederland.
Wat voor soort rivier is de Rijn in Zwitserland?
En wat voor soort rivier is de Rijn in Nederland?
Hoe zie je dat?Je mag natuurlijk op internet opzoeken wat de verschillen zijn tussen regen en gletsjerrivieren.
Probeer de antwoorden een plaatsje te geven op je poster.
Stap 3
Zijrivieren
Hieronder zie je informatie uit Kennisbank Aardrijkskunde over rivieren. Bestudeer de tekst .
Een rivier kan behalve regenwater en smeltwater van een gletsjer ook water uit zijrivieren krijgen. En die zijrivieren krijgen op hun beurt ook weer water van zijriviertjes en die op hun beurt ook weer. Het hele gebied waar de hoofdrivier zijn water uit krijgt noem je het stroomgebied van de rivier.
Binnen dit stroomgebied vallen niet alleen de rivierstroompjes maar ook het land daartussen. Als het regent valt het water op het land en infiltreert het water in de grond. Via het grondwater spoelt het water naar de zijriviertjes en uiteindelijk naar de hoofdrivier.
De scheiding tussen twee stroomgebieden noem je een waterscheiding. Een waterscheiding is vaak een gebergte of een heuvelrug. Aan de ene kant van het gebergte stroomt het water in een ander stroomgebied dan aan de ander kant van het gebergte.
In Nederland is iets geks aan de hand. Daar stromen geen nieuwe riviertjes in de Rijn, maar daar vertakt de Rijn zich in verschillende rivieren die uitmonden in zee. Het gebied van de Rijn in Nederland noem je een delta.
Geef op de poster het stroomgebied van de Rijn aan.
Geef op de poster ook het deltagebied van de Rijn aan.
Geef op de poster ook de waterscheiding tussen Maas en Rijn aan.
Deze informatie kun je in een atlas goed vinden.
Stap 4
Boven-, midden- en onderloop
Een rivier kun je in drie stukken verdelen:
de bovenloop
de middenloop
de onderloop
Zoek uit welk stuk van de Rijn tot de bovenloop, middenloop en onderloop behoort en geeft dit aan op de poster.
Stap 5
Bochten in de rivier
Bekijk het volgende SchoolTV filmpje:
Op de volgende pagina staat een testje. Vul deze in.
Oefening: Bochten in de rivier
0%
Maak de vragen en noteer ergens op de poster hoe bochten in een rivier ontstaan.
Zoek daarna met google earth een plek van de Rijn waar je mooie meanders kan vinden en zoek ook een hoefijzermeer. Noteer op je poster waar het hoefijzer meer te vinden is. (voeg gps coordinaten toe)
Het verval van een rivier is het hoogteverschil tussen twee punten in een rivier. Verval van de hele Rijn is de hoogte van de bron van de Rijn tot aan de hoogte van de de Rijn waar deze in zee stroomt (meestal 0 M boven NAP). JE kunt deze twee dingen berekenen. In het filmpje is te zien hoe je dit doet.
Als je het verval per kilometer uitrekent, spreek je van het verhang.
Kies een interessante plaats uit die langs de Rijn ligt.
Zorg er in ieder geval voor dat de stad in de middenloop of de benedenloop van de Rijn ligt.
Zoek uit hoe groot het het verval is tussen Basel Zwitserland (450m boven NAP) en de stad is die je hebt uitgekozen. Bereken daarna het verval.
Geef het verval en het verhang en het verval een plaatsje op de poster.
Zoek ook plaatjes van het verschil in landschap tussen deze gebieden. En verwerk deze ook op de poster
Stap 7
Iedere rivier wordt gevoed met water. Dit is echter niet het hele jaar gelijk. Onderzoek wat je kunt vinden over het regiem en debiet van de Rijn in de atlas. Maar ook op internet.
zorg eerst dat je precies weet wat de begrippen debiet en regiem betekenen. Zet een omschrijving van de begrippen op de poster.
Vergelijk de Rijn met andere rivieren in de buurt van Nederland als het gaat om waterafvoer. Schrijf in een korte zin wat je hebt ontdekt.
Waardoor wordt het debiet van de Rijn bepaald? Geef kort en schematisch antwoord op deze vraag en zet het op de poster.
De plaatjes hieronder geven ook informatie.
Stap 8
Eindproduct
Als het goed is ben je al bijna klaar met je eindproduct: een A3-poster Die laat zien wat de badeend allemaal is tegen gekomen. Ben je er ook ook achter gekomen hoelang de eend erover heeft gedaan? Of hoe lang water erover doet om van de bron naar de monding van de rivier te komen.
Kijk nog even onder het kopje ‘Eindproduct' of je alle informatie die op de poster moet ook daadwerkelijk op je poster staat.
Klaar en tevreden?
De poster moet inleverd worden de tweede les volgende week. We gaan op school er twee lessen aan werken. En daarna maak je het thuis af.
Het arrangement Rijnreis van een badeend 2 havo/vwo is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Laura Carucci
Laatst gewijzigd
2019-09-18 21:48:25
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0
Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Aan het eind van de opdracht:
Weet je dat er in een rivier vaak sprake is van de boven-, midden- en benedenloop.
Weet je dat je rivieren kunt onderverdelen in regenrivieren, gletsjerrivieren of gemengde rivieren.
Ken je de begrippen stroomgebied, waterscheiding en delta.
Ken je de begrippen erosie, sedimentatie en verhang.
Ken je de begrippen debiet en verhang
Ken je de begrippen meanderen en hoefijzermeer
Leerniveau
HAVO 4;
VMBO theoretische leerweg, 4;
Leerinhoud en doelen
Landschappen (en menselijke activiteit);
Water;
Aardrijkskunde;
Werking van exogene processen;
Exogene processen;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
1 uur 40 minuten
Trefwoorden
2 vwo, de geo hoofstuk 2 par 3, debiet, erosie, meanders, regiem, rivieren, sedimentatie, stroomgebied, waterscheiding
Aan het eind van de opdracht:
Weet je dat er in een rivier vaak sprake is van de boven-, midden- en benedenloop.
Weet je dat je rivieren kunt onderverdelen in regenrivieren, gletsjerrivieren of gemengde rivieren.
Ken je de begrippen stroomgebied, waterscheiding en delta.
Ken je de begrippen erosie, sedimentatie en verhang.
Ken je de begrippen debiet en verhang
Ken je de begrippen meanderen en hoefijzermeer
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Bochten in de rivier
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Soorten rivieren
Zijrivieren
Boven-, midden- en onderloop
Bochten in de rivier
Verhang
Eindproduct
