Les 1 A Cellen en weefsels

Les 1 A Cellen en weefsels

Bouw en functie van cellen

Anatomie  = Kennis van de bouw van het menselijk lichaam. Hier wordt onderzoek gedaan op overleden mensen.
 
Fysiologie  = Bestudeert de functie en werking van het menselijk lichaam en de werking van alle verschillende organen in onderlinge samenhang. Onderzoek gebeurt door proeven en allerlei meetapparatuur op levende mensen.
 
Pathologie = De medische wetenschap die zich bezighoudt met de aard en oorzaken van ziekten en de veranderingen die ontstaan als gevolg van ziekten.
 
Om te begrijpen wat er gebeurt in een lichaam met afwijkende of ziekmakende factoren, moeten we eerst begrijpen hoe een gezond lichaam werkt.
 
Symptomen aan de nagels of de huid van de voeten staan nooit op zich zelf. Er is vaak een onderliggende ziekte of afwijking als rede voor problemen aan de voeten en we kunnen die alleen maar juist behandelen als we weten hoe die oorzaken ontstaan.
 
Voorbeeld: Mycosenagels bij een diabetespatiënt

Voorbeeld: Brokkelige nagels bij een hartpatiënt

Anatomie van een cel

Een dierlijke cel is bestaat uit de volgende stoffen:

1. Organische stoffen;

  • Eiwitten
  • Vetten
  • Koolhydraten

2. Anorganische stoffen;

  •  Mineralen
  •  Voedingszouten
  •  Vitaminen
  •  Zuurstof

Hoe is de cel opgebouwd?

1. Cellichaam;

  • Cytoplasma/protoplasma/celplasma
    • Organellen lichaampjes die signalen vertalen die door de kern zijn uitgezonden om stoffen aan te maken     
  • Centraal lichaampjes/Poollichaampjes/Centriolen
  • Celwand/Celmembraam  Semi-permeabel

  2. Celkern/Nucleus

  •  Kernmembraam
  •  Kernplasma/nucleoplasma
  •  Chromatine

Chromatinekorrels worden tijdens de celdeling chromosomen. In de chromasonen ligt ons DNA opgesloten en dit DNA bestaat vervolgens weer uit verschillende genen.

 

Functies/Fysiologie van een cel

Een cel is de kleinste eenheid in ons lichaam waarbij levensverrichtingen plaatsvinden.
Levensverrichtingen zijn: 
Alle verrichtingen in het lichaam die noodzakelijk zijn om het organisme in stand te houden.
  • Animaal
  • Vegetatief
Animale levensverrichtingen;

Deze komen min of meer tot stand door invloed van onze wil of door prikkels van buitenaf. (willekeurig)

  • Verrichten van arbeid (bewegen); witte bloedlichaampjes
  • Worden aangestuurd door onze zintuigen; bewegingsorganen
  • Prikkelbaarheid; reageren op bijv. warmte, kou.
Vegetatieve levensverrichtingen;

Levensverrichtingen die onwillekeurig gebeuren;

  • Stofwisseling;
    • uitwisseling van stoffen
    • in stand houden van een cel
    • verbranding
  • Regelen van de orgaanfuncties
  • Voortplanting
  • Groei

 

Mitose

Onze cellen delen zich niet in 1 keer in tweeen, zoals bij de micro-organismen, maar hebben een complexere manier van delen. Dit noemen ze indirecte deling en dan maken we onderscheidt tussen mitose en meiose.

MITOSE

  1. Verdwijnen van celkernmembraam
  2. Poollichaampjes ontstaan en gaan naar uiteinde v.d.cel.
  3. Chromatinekorrels worden chromosomen.
  4. Chromosomen worden door poollichaampjes aangetrokken en in tweeën gedeeld.
  5. Celwand snoert zich in en er ontstaat een nieuwe celkernmembraam.

 

 

Mitose
Mitose

Meiose

MEIOSE

  1. Verdwijnen van celkernmembraam.
  2. Poollichaampjes ontstaan en gaan naar uiteinde v.d.cel.
  3. Chromatinekorrels worden chromosomen.
  4. Chromosomen worden door poollichaampjes aangetrokken en in tweeën gedeeld.
  5. Celwand snoert zich in en er ontstaat een nieuwe celkernmembraam.
  6. Extra deling om van 46 chromosomen naar 23 te gaan.

 

Meiose
Meiose

Celdifferentiatie

Bij micro-organismen hebben de cellen allemaal dezelfde taken en verschillen ze niet van elkaar.
 
Bij hogere organismen hebben de cellen wel verschillende specifieke eigenschappen.
 
Celdifferentiatie is het proces waarbij een weinig gespecialiseerde cel verandert in een meer gespecialiseerde cel.
 

Differentiatie komt voor tijdens de ontwikkeling van meercellig organismen. Zo wordt uit één bevruchte eicel verschillende weefsels en celtypes gevormd waarbij alle gedifferentieerde cellen hun specifieke functionaliteit verkrijgen.

Epitheelcellen: buitenste bekleding v.h.organisme (huid) en aan de binnenkant van organen die met de buitenwereld in contact staan zoals bij de longen, darmen en de urinewegen.
 
Endotheel: epitheelcellen aan de binnenkant het organen bloedvaten, lymfevaten.
 

Mesotheel: de bekleding van een aantal vliezen in het lichaam zoals het hartzakje, het buikvlies en de pleurabladen van de longen.

Bindweefselcellen dienen o.a als vulmiddel en om organen op hun plek te houden (beenweefsel, kraakbeen, banden, pezen)

Spiercellen zijn langwerpig, dunne eiwitrijke vezeltjes = myofibrillen

Zenuwcellen of Neuronen. Zij kunnen niet zelfstandig in een voeding voorzien en hebben hiervoor "hulpcellen" of te wel de Gliacellen.

Celdifferentiatie
Celdifferentiatie

Stamceldonatie

  • Het arrangement Les 1 A Cellen en weefsels is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Antoinette Verweij
    Laatst gewijzigd
    2018-08-01 22:01:43
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Doelstelling: M.b.t. de cellen: Kennis en begrip van de structuur en functies van de cellen die essentieel is voor het begrip van de functie van de lichaamsorganen. Doelstelling: Met betrekking tot weefsels: Kennis en begrip verkrijgen van structuur en functies van de cellen die de bouwstenen zijn van de weefsels waaruit de afzonderlijke organen - die tezamen orgaansystemen vormen zijn opgebouwd, zodat men het functioneren van het organisme als één geheel kan begrijpen.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    1 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    cellen, weefsels

    Bronnen

    Bron Type
    Stamceldonatie
    https://youtu.be/-TPFEp8Un7o     		Video
    Een kijkje diep onder onze huid
    https://schooltv.nl/item/van-cel-tot-stelsel-een-kijkje-diep-onder-onze-huid-naar-cellen-en-organen/     		Video
    Waarom hebben de meeste mensen bruine ogen?
    https://schooltv.nl/item/waarom-hebben-de-meeste-mensen-bruine-ogen-een-kwestie-van-dominantie/     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van