Thema: Sparen, lenen, huren vmbo-kgt34 - kopie 1

Inleiding - Sparen, lenen, huren

Thema

Misschien overkomt het jou ook wel eens dat je over onvoldoende geld beschikt om iets te kunnen kopen wat je heel graag wilt hebben. Wat doe je dan? Kies je voor sparen of kies je voor lenen? En als je kiest voor lenen, kun je dan genoeg lenen om wat je zo graag wilt hebben te kunnen kopen. 

Bekijk (een stukje van) deze video.

Veel mensen met een eigen huis hebben een hypotheek. Een hypotheek is een lening met het huis als onderpand.
Wil je of kun je geen geld lenen om een huis te kopen, dan je kun er natuurlijk ook voor kiezen om een woning te huren.
Weet jij wat precies de verschillen zijn?

Eindopdracht
De eindopdracht van dit thema heeft als titel 'Lenen jongeren'. Je onderzoekt het leengedrag van jongeren van jouw leeftijd.
Om het leengedrag van jongeren in beeld te brengen, kies je zelf een eindproduct dat je hier het best bij vindt passen.


Naast de eindopdracht vind je bij de afsluiting ook een overzicht van alle Kennisbankitems van dit thema plus een begrippenlijst, een diagnostische toets, examenvragen en enkele vragen die je helpen bij het terugkijken op het thema.

Genoeg te doen. Aan de slag!

Leerdoelen

Aan het eind van het thema kan ik:

  • twee verschillende redenen noemen om geld te sparen.
  • omschrijven wat rente is en kan ik duidelijk maken dat het rentebedrag dat ik betaal over een lening afhangt van de grootte van de lening, de looptijd van de lening en het rentepercentage.
  • het rentebedrag dat ik betaal over een lening uitrekenen.
  • (met behulp van een voorbeeld) duidelijk maken wat het verschil is tussen het nominale rentepercentage en het reële rentepercentage is.
  • twee gegevens noemen die een bank wil hebben voor ze iemand een lening verstrekken.
  • de begrippen consumptief krediet, persoonlijke lening, doorlopend krediet en rood staan omschrijven.
  • (met behulp van een voorbeeld) duidelijk maken wat huurkoop of koop of afbetaling is.
  • omschrijven wanneer ik een hypotheek afsluit en wie de hypotheekgever en wie de hypotheeknemer is.
  • (minimaal) drie verschillende hypotheekvormen omschrijven.
  • twee voorbeelden van afspraken noemen die in een huurovereenkomst staan.
  • omschrijven wat bedoeld wordt met onderhuur.
  • twee regels noemen die gelden bij het opzeggen van een huurovereenkomst.

Werkplan

Het thema Sparen, lenen, huren estaat uit de volgende onderdelen:

Voor je aan de slag gaat met de afsluiting maak je vier opdrachten.
In de tabel staat per activiteit hoeveel lessen je ongeveer nodig hebt.

Activiteit

Aantal lessen

Inleiding

0,5

Wat kan ik straks?

 

Wat ga ik doen?

 

Opdracht: Nu of straks?

2

Opdracht: Hoeveel kan ik lenen?

2

Opdracht: Hypotheekvormen

2

Opdracht: Of toch maar huren?

2

Afsluiting

 

Samenvattend

0,5

Eindopdracht

2

D-toets

0,5

Examenvragen

1

Terugkijken

0,5

Totaal:

13

Nu of straks?

Vooraf

Soraya spaart voor een scooter. Kevin is al een paar maanden de trotse eigenaar van een scooter. Om de scooter te kunnen kopen heeft hij geld geleend. Hij noemt dat 'sparen achteraf'. Hij begrijpt niet waarom Soraya ook geen geld leent, zodat zij nu al de scooter kan kopen. Maar Soraya wil niet lenen; ze zegt dat lenen geld kost en dat de scooter dan veel duurder is.

Wat zou jij doen?
Zou je het geld om een scooter te kopen lenen of zou je eerst sparen? Bespreek je antwoord met een klasgenoot.


Aan het eind van deze opdracht kun je:

  • twee verschillende redenen geven om geld te sparen.
  • uitleggen dat het lenen van geld ook wel krediet krijgen genoemd wordt.
  • uitleggen wat rente is en weet je dat het rentebedrag dat je betaalt over een lening afhangt van de grootte van de lening, de looptijd van de lening en het rentepercentage.
  • het rentebedrag dat je betaalt over een lening uitrekenen.
  • uitleggen wat het verschil tussen het nominale rentepercentage en het reële rentepercentage is.

Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Informatie lezen en vragen beantwoorden over sparen en lenen.
Stap 2 Alleen Informatie lezen en rente berekenen.
Stap 3 Alleen Het rentebedrag berekenen.
Stap 4 Alleen Vragen beantwoorden over spaargeld en een geldlening.
Stap 5 Alleen + samen Vragen over een spaarrekening beantwoorden en bespreken met klasgenoot.
Stap 6 Alleen Vragen beantwoorden over sparen en inflatie.
Stap 7 Alleen Informatie lezen en vragen beantwoorden over het nominale en reële rentepercentage.
Stap 8 Alleen Vragen beantwoorden over het rentepercentage en inflatie.
Extra rente over rente Alleen + samen Met behulp van Excel rente over rente berekenen.
Extra LvoorL Alleen + samen Video bekijken en bespreken met klasgenoot.

 

Benodigdheden
Voor deze opdracht heb je een rekenmachine nodig.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

 

 

 

 

Stap 1: Kennisbank Economie

Bestudeer uit de Kennisbank economie de eerste pagina van het onderdeel sparen en de eerste pagina van het onderdeel lenen.

KB: Sparen
KB: Lenen

Beantwoord de volgende vragen:

  1. Als je spaart of leent, verplaats je koopkracht. Leg dat uit.
  2. Als je geld leent, moet je het later terugbetalen. Hoe noem je dat?
  3. Mischa spaart per maand € 20,-. Hij heeft geen idee wat hij met z'n spaargeld gaat doen; hij vindt het handig om wat achter de hand te hebben. Wat klopt?
    • Micha spaart met een doel.
    • Micha spaart uit voorzorg.
  4. De familie Stam heeft een inkomen van € 1800,- per maand. Aan vaste lasten zijn ze per maand € 800,- kwijt. Aan het huishouden gaat per maand € 850,- op. De rest wordt gereserveerd voor de vakantie.
    Waar of niet waar? Reserveren is hetzelfde als sparen uit voorzorg?

Controleer je antwoorden.

Stap 2: Rente berekenen

Bestudeer nu uit het onderdeel Sparen de pagina over het berekenen van de rente.

KB: Sparen

Vul de ontbrekende getallen in onderstaande tabel in.

spaarbedrag     rentepercentage     factor     bedrag na 1 jaar     bedrag na 2 jaar    
€ 1200,- 5% 1,05 € 1260,- € 1323,-
€ 3000,- 4% 1,04    
€ 7500,- 2%      
€ 4000,-   1,03    


Controleer je antwoorden.

Stap 3: Rentebedrag

Als je een bedrag op een spaarrekening zet en de rente jaarlijks opneemt, kun je het rentebedrag dat je in het totaal krijgt, berekenen met de formule: \({r}=\frac{{{k}\cdot{p}\cdot{t}}}{{100}}\)

In de formule is \(\small{k}\) het bedrag (kapitaal) dat je inlegt, \(\small{p}\) het rentepercentage dat de bank geeft, \(\small{t}\) het aantal jaar dat je je geld op de bank laat staan en \(\small{r}\) het rentebedrag dat je in het totaal krijgt.

Neem de volgende tabel over en vul hem verder in. De rente wordt jaarlijks opgenomen.

kapitaal k percentage p aantal jaar t rentebedrag r
€ 3000,- 5% 1 € ........
€ 3000,- 4% 2 € ........
€ 6000,- 5% 4 € ........
€ 6000,- 4% 0,5 € ........

Stap 4: Spaargeld en geldlening

Als je geld op je spaarrekening hebt staan, krijg je rente.
Als je geld van een bank leent, betaal je rente.

\

 

  1. Mevrouw De Waard heeft op haar spaarrekening € 10.000,- staan.
    Ze krijgt 3,5% rente. Welke bedrag aan rente ontvangt ze na één jaar?
  2. De heer Van Zoelen heeft bij dezelfde bank een lening van € 10.000,-.
    Hij betaalt 6% rente. Welke bedrag aan rente betaalt hij na één jaar?
  3. Verklaar het verschil tussen de antwoorden op de vragen hierboven.

Controleer je antwoorden.

Stap 5: Welke spaarrekening?

Je ziet de uitslag van een vergelijkend warenonderzoek naar spaarrekeningen.

Bank Naam rekening   Minimale inleg   Vrij op te nemen per maand   Rente  
Garantiebank   Goudklaver € 1000,- € 5.000,- ......
Aegon VrijSpaar geen alles ......
Rabobank Renteplus € 500,- € 10.000,- ......
SR-bank Spaar ABC geen € 2500,- ......
ABN-AMRO Klasse € 5.000,- € 1.000,- ......

 

  1. Hoe heet de spaarrekening van de Rabobank?
  2. Bij welke bank is de minimale inleg € 5000,-?
  3. Bij welke bank mag je altijd al je geld opnemen?
  4. Welke bank geeft, denk jij, de hoogste rente op de spaarrekening?
  5. Welke bank geeft, denk jij, de laagste rente op de spaarrekening?

Vergelijk jouw antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. Heeft hij/zij hetzelfde geantwoord als jij? Probeer je klasgenoot te overtuigen van jouw keuzes.

Stap 6: Sparen en inflatie

Als je geld op een spaarrekening hebt staan, wordt het bedrag steeds hoger doordat je rente krijgt. Maar als de prijzen van producten ook stijgen, is het maar de vraag of je meer kunt kopen met je gespaarde geld.
Bekijk de illustratie en beantwoord de vragen.

  1. De zakken geven aan hoe je geld kan groeien als je het op een spaarrekening zet. De bank geeft 5% rente per jaar.
    Laat met twee berekeningen zien dat dat klopt.
  2. De brommer wordt ieder jaar 6% duurder.
    Laat met twee berekeningen zien dat dat klopt.
  3. Leg uit waarom mensen hun geld niet graag naar de bank zullen brengen als de inflatie hoger is dan de rente die de bank geeft.

Stap 7: Nominale en reële rentepercentage

Bestudeer uit de Kennisbank economie de derde pagina van het onderdeel sparen.

KB: Sparen

Joris heeft € 1200,- op zijn spaarrekening staan. De bank geeft 5% rente per jaar. Voor het komend jaar wordt een inflatie van 2% verwacht.

  1. Hoe wordt het rentepercentage dat een bank geeft genoemd?
  2. Bereken het reële rentepercentage.
  3. Welk rentepercentage is voor Joris het belangrijkst, het reële rentepercentage of het nominale rentepercentage? Leg je antwoord uit.

Controleer je antwoorden.

Stap 8: Rentepercentage en inflatie

Het lijndiagram hiernaast geeft de ontwikkeling van de nominale rente over een aantal jaar weer. Uit de tabel hieronder kun je de ontwikkeling van de inflatie aflezen.

jaar inflatie    
2005     4%
2006 3,5%
2007 3%
2008 3%
2009 3%
2010 2%

 

  1. Neem het figuur over en teken in de figuur in een andere kleur het lijndiagram dat de ontwikkeling van de inflatie weergeeft.
  2. In welk jaar was de reële rente het hoogst?
  3. In welk jaar was de reële rente 0? Wat betekent dat?
  4. Teken in de figuur nu ook het lijndiagram dat de ontwikkeling van
    de reële rente weergeeft.

 

Stap 9: Rente over rente

Je hebt vast al wel eens eerder met het programma Excel gewerkt.
In dit rekenprogramma kun je ook rekenen met procenten.
Download ook het Excelbestand SamengesteldeInterest.xlsx .

Open het Excelbestand. Je komt op het tabblad rente over rente.
Je kunt het bedrag in cel B3 veranderen. Probeer maar.
Kijk wat er gebeurt met de getallen in de tabel.
Kijk ook hoe de grafiek verandert.

Je kunt ook de jaarlijkse rente in cel B4 veranderen. Doe maar.
Kijk ook nu wat er gebeurt met de getallen in de tabel.
Kijk ook nu weer hoe de grafiek verandert.

Bekijk in cel B5 hoe de groeifactor wordt berekend.
Kijk of je de formules in de cellen B8 t/m B17 begrijpt.
Zorg dat je ook de formules in de cellen C8 t/m C17 begrijpt.
Vraag eventueel hulp aan een klasgenoot of aan de docent.

Kun je nu uitleggen wat wordt bedoeld met rente over rente?
En kun je uitleggen hoe je samengestelde rente kunt berekenen?

 

Extra: LvL

Op de website www.vimeo.com vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt.

Hieronder staat een video die goed past bij dit thema.
Bekijk de video. Kun je de video goed volgen?
Bespreek de inhoud van de video met een klasgenoot.

Video: Sparen

Antwoorden

Stap 1

  1. Als je spaart, kun je nu minder kopen, maar straks meer. Je verplaatst koopkracht naar de toekomst.
    Als je leent, kun je nu meer kopen, maar straks minder: je verplaatst koopkracht van de toekomst naar nu.
  2. Aflossen
  3. Micha spaart uit voorzorg.
  4. Niet waar. Reserveren is (meestal) sparen met een doel.

Stap 2

spaarbedrag rentepercentage factor bedrag na 1 jaar bedrag na 2 jaar
€ 1200,- 5% 1,05 € 1260,- € 1323,-
€ 3000,- 4% 1,04 € 3120,- € 3244,80
€ 7500,- 2% 1,02 € 7650,- € 7803,-
€ 4000,- 3% 1,03 € 4120,- € 4243,60


Stap 4

  1. 3,5% van € 10.000,- = 0,035 x € 10.000,- = € 350,-
  2. 6% van € 10.000,- = 0,06 x € 10.000,- = € 600,-
  3. Het verschil is het inkomen voor de bank.

Stap 7

  1. Het nominale rentepercentage.
  2. Het reële rentepercentage = 5% - 2% = 3%
  3. Het reële rentepercentage, want dat geeft aan of hij er in koopkracht op vooruit gaat of niet.

 

 

Hoeveel kan ik lenen?

Vooraf

Mevrouw Borgmans is naar de bank gegaan voor een lening.
Ze wil een lening van € 20.000,- afsluiten.

Wat denk jij?

  • Welke twee vragen zal mevrouw Borgmans in ieder geval aan de bank stellen voor zij de lening afsluit?
  • Bedenk ook twee vragen die de bank aan mevrouw Borgmans zal stellen voordat de bank de lening verstrekt.
Bespreek je antwoorden met een klasgenoot.


Aan het eind van deze opdracht kun je:

  • uitleggen wat wordt bedoeld met het begrip 'zekerheid'.
  • de definitie van de termen consumptief krediet, persoonlijke lening en doorlopend krediet geven.
  • uitleggen dat huurkoop of koop of afbetaling eigenlijk ook vormen van lenen zijn.

Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Informatie lezen en vragen beantwoorden over lenen.
Stap 2 Alleen Vragen beantwoorden over lenen, rente en aflossen.
Stap 3 Alleen + samen Vragen over lenen beantwoorden en bespreken met klasgenoot.
Stap 4 Alleen Vragen beantwoorden over een persoonlijke lening - 1.
Stap 5 Alleen Vragen beantwoorden over een persoonlijke lening - 2.
Stap 6 Alleen + samen Informatie lezen, vragen beantwoorden en bespreken met klasgenoot.


Benodigdheden
Voor deze opdracht heb je een rekenmachine nodig.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1: KB-Lenen

Bestudeer de eerste twee pagina's van het onderdeel lenen.

KB: Lenen

  1. Mevrouw Kramer heeft een vaste baan met een maandinkomen van € 3000,-.
    Zij wil bij een bank een lening van € 12.000,- afsluiten om haar badkamer te laten verbouwen.
    De heer Staal leeft sinds zijn scheiding van een bijstandsuitkering. Hij gaat naar de bank voor een lening van € 12.000,- voor de aanschaf van een nieuwe auto.
    Waarom loopt de bank bij het verstrekken van de lening aan mevrouw Kramer minder risico dan bij het verstrekken van de lening aan de heer Staal?
  2. Pim van Loon verdient € 1800,- per maand. Daarvan spaart hij € 150,-.
    Op zijn spaarrekening staat € 3000,-. Pim wil op vakantie naar Amerika. Hij denkt € 5000,- nodig te hebben. Hij gaat naar de bank voor een lening van € 2000,-. De looptijd van de lening is 24 maanden. De lening kost Pim € 96,- per maand.
    1. Waarom zal de bank Pim de lening waarschijnlijk wel verstrekken?
    2. Hoe groot is het rentebedrag dat Pim in totaal betaalt over de lening?
    3. Hoort het bedrag dat Pim moet aflossen tot de vaste uitgaven, tot de dagelijkse uitgaven of tot de incidentele uitgaven?

Controleer je antwoorden.

Stap 2: Lenen - rente - aflossen

Bij de familie Meulenhof is de computer vastgelopen.
Repareren heeft geen zin meer. Voor een nieuwe computer lenen ze € 1000,- bij een bank. De bank rekent 5% rente per jaar. De familie Meulenhof wil de lening in vier jaar aflossen.

  1. Neem de onderstaande tabel over en vul hem verder in.
      lening rente aflossing totale lasten
    1e jaar € 1000,- € 50,- € 250,- € ......
    2e jaar € 750,- € ...... € 250,- € ......
    3e jaar € ...... € ...... € ...... € ......
    4e jaar € ...... € ...... € ...... € ......
  2. Hoeveel betaalt de familie Meulenhof aan rente over de lening?

Controleer je antwoorden.

Stap 3: Rentepercentage

Bestudeer pagina 3 van het onderdeel lenen.

KB: Lenen

Beantwoord samen met een klasgenoot de volgende vragen.

  1. Wat is een consumptief krediet.
    Noem twee vormen van consumptief krediet.
  2. Frank Zwart heeft een schoenenwinkel. Hij wil in het voorjaar een tweede winkel openen. Om de winkel te kunnen inrichten, heeft hij extra geld nodig. Hij klopt bij de bank aan voor een lening.
    1. Hoe noem je het als een ondernemer geld in z'n bedrijf steekt?
    2. Als de bank Frank Zwart geld leent, is dat dan ook een consumptief krediet? Leg je antwoord uit.
  3. Diederik heeft bij zijn bank een salarisrekening. Met de bank heeft hij de afspraak dat hij maximaal € 2000,- rood mag staan.
    1. Wat is een salarisrekening?
    2. Wat wordt bedoeld met 'rood staan'?
    3. Als Diederik rood staat, leent hij eigenlijk geld van de bank.
      Is hier sprake van een persoonlijke lening of van een doorlopend krediet?

Stap 4: Persoonlijke lening

Bekijk de tabel. De tabel gaat over persoonlijke leningen. In de eerste kolom staan de bedragen die je kunt lenen. Daarnaast zie je dat je kunt kiezen uit verschillende looptijden. Bij iedere looptijd hoort een ander bedrag dat je maandelijks moet betalen.

Leenbedrag 6 mnd 12 mnd 24 mnd 48 mnd 60 mnd
€ 5000,-   855,94   437,81   228,97   125,00   104,38
€ 10.000,- 1710,04   873,09   456,24   248,22   206,94
€ 15.000,-   1307,02   680,57   368,42   306,42
€ 30.000,-     1354,90   730,42   606,28
€ 50.000,-     2258,17 1217,36 1010,47


Tanja en Roel Bos willen € 5000,- lenen.
Ze kiezen voor een looptijd van 48 maanden.

  1. Hoeveel moeten ze maandelijks betalen voor de lening?
  2. Hoeveel betalen ze dan in het totaal voor de lening?
  3. Hoe groot is het rentebedrag dat ze in het totaal betalen?

Stap 5: Persoonlijke lening

Bekijk nogmaals de tabel persoonlijke leningen.

Leenbedrag 6 mnd 12 mnd 24 mnd 48 mnd 60 mnd
€ 5000,- 855,94 437,81 228,97 125,00 104,38
€ 10000,- 1710,04 873,09 456,24 248,22 206,94
€ 15000,-   1307,02 680,57 368,42 306,42
€ 30000,-     1354,90 730,42 606,28
€ 50000,-     2258,17 1217,36 1010,47


Patricia Germer wil een lening afsluiten. Ze heeft uitgerekend dat ze per maand maximaal € 250,- beschikbaar heeft voor rente en aflossing.

  1. Hoeveel kan zij lenen als ze kiest voor een looptijd van 2 jaar?
  2. En hoeveel als zij kiest voor een looptijd van 4 jaar?

Stap 6: Lenen

Bestudeer pagina 4 van het onderdeel lenen.

KB: Lenen

Beantwoord de volgende vragen.

  1. Een televisietoestel kost bij betaling ineens € 670,-. Je kunt het toestel ook in termijnen betalen. Je betaalt dan op het moment dat je de koop sluit een bedrag van € 150,- en vervolgens 10 maandelijkse termijnen van € 55,-.
    1. Hoe noem je de vorm van kopen waarbij je in termijnen betaalt?
    2. Hoe noem je het bedrag dat je betaalt op het moment dat je de koop sluit?
    3. Hoeveel betaal je in het totaal als je het toestel in termijnen betaalt?
    4. Waarom betaal je meer dan bij een betaling ineens?
  2. Yasmin heeft een nieuwe stereotoren op huurkoop gekocht. Ze betaalt de stereotoren in termijnen. Nadat ze drie termijnen heeft betaald, komt ze in financiële problemen. Ze kan de termijnen niet meer betalen.
    Wat kan de verkoper van de stereotoren doen? Leg je antwoord uit.

Bespreek de antwoorden op de vragen met een klasgenoot.

Antwoorden

Stap 1

  1. Mevrouw Staal heeft een hoger inkomen dan de heer Staal. Een hoger inkomen is een betere zekerheid voor het kunnen terug betalen van de lening.
    1. Pim's salaris is hoog genoeg en hij heeft al aangetoond dat hij kan sparen.
    2. 24 x € 96,- = € 2304,-.
      Rentebedrag = € 2304 - € 2000 = € 304,-.
    3. Aflossing van een lening behoort tot de vaste uitgaven.

Stap 2

  1.   lening rente aflossing totale lasten
    1e jaar € 1000,- € 50,- € 250,- € 300,-
    2e jaar € 750,- € 37,50 € 250,- € 287,50
    3e jaar € 500,- € 25,- € 250,- € 275,-
    4e jaar € 250,- € 12,50 € 250,- € 262,50
  2. Het totale bedrag aan rente is € 125,-.

Hypotheekvormen

Vooraf

Mirjam en Wim Wageman hebben een nieuw huis op het oog. Het aankoopbedrag van het nieuwe huis is € 220.000,-. De helft van de aankoopsom kunnen ze betalen met eigen geld. De rest zullen ze moeten lenen. Ze gaan naar een bank voor een lening.

Wat denk jij?

  • Loopt de bank een groot risico als ze Mirjam en Wim
    een lening van € 110.000,- verstrekt?
  • Wat is een goede looptijd voor de lening?

Bespreek je antwoorden met een klasgenoot.
 

Aan het eind van deze opdracht kun je:

  • het begrip geven voor een lening waarmee je een huis koopt.
  • uitleggen dat er verschillende hypotheekvormen zijn en wat deze verschillend maakt.


Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Informatie lezen en vragen beantwoorden over een hypotheek.
Stap 2 Alleen Informatie lezen en vragen beantwoorden over hypotheekvormen.
Stap 3 Alleen Tabel met lening, rente en aflossing invullen voor een annuïteitenhypotheek.
Stap 4 Samen Onderzoek doen naar hypotheken.


Benodigdheden
Voor deze opdracht heb je een rekenmachine nodig.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1: Hypotheek

Bestudeer uit de Kennisbank de eerste bladzijde van het volgende onderdeel.

KB: Hypotheken

Beantwoord daarna de vragen.

  1. Leo Vis heeft een baan in Amsterdam gevonden. Hij heeft een appartement in Amsterdam Oost te koop zien staan. Hij heeft een gesprek met de ING-bank over het afsluiten van een hypotheek. Stel dat de hypotheek wordt afgesloten.
    Wie is dan de hypotheekgever Leo Vis of ING-bank?
    En wie is de hypotheeknemer?
  2. De familie Makic sluit een hypotheek af van € 120.000,-. De looptijd van de hypotheek is 30 jaar. Ze betalen 5% rente per jaar. Bekijk de tabel.
      Lening Rente Aflossing Totale lasten
    1e jaar € 120.000,- € .... € 4.000- € ....
    2e jaar € 116.000,- € .... € 4.000- € ....
    3e jaar € .... € .... € .... € ....
             
    30e jaar € .... € .... € .... € ....

    Vul de tabel in voor de eerste drie jaar en voor het 30e jaar.

Stap 2: Hypotheekvormen

Bestudeer uit de Kennisbank de tweede en derde bladzijde van het volgende onderdeel.

KB: Hypotheken

Hieronder staan 6 uitspraken over hypotheken.
Geef bij iedere uitspraak aan over welke hypotheekvorm(en) de uitspraak gaat. Kies uit lineaire hypotheek, annuïteitenhypotheek, spaarhypotheek of aflossingsvrije hypotheek.

  1. De hypotheek wordt aan het eind van de looptijd ineens afgelost.
  2. Je betaalt iedere maand hetzelfde bedrag.
  3. Doordat je aflost, betaal je steeds minder rente.
  4. Met het betalen van een premie spaar je voor de aflossing.
  5. Je betaalt steeds minder rente, maar steeds meer aflossing.
  6. Aan het eind van de looptijd is de schuld nog even groot.

Stap 3: Annuïteitenhypotheek

De heer en mevrouw Kramer sluiten een annuïteitenhypotheek van € 120.000,-. De rente bedraagt 5%. Zij betalen per jaar aan aflossing en aan rente samen € 8000,-. Bekijk de tabel.

  Lening Rente Aflossing Totale lasten
1e jaar € 120.000,- € ..... € ..... € 8000,-
2e jaar € ..... € ..... € ..... € 8000,-
3e jaar € ..... € ..... € ..... € 8000,-
4e jaar € ..... € ..... € ..... € 8000,-

 

Vul de tabel in voor de eerste vier jaar.
Vergelijk de tabel met de tabel die je in stap 1 gemaakt hebt.
Wat zijn de verschillen?

 

Stap 4: Onderzoek hypotheken

Houd samen met iemand uit je klas een klein onderzoekje naar hypotheken.
Ga naar tenminste drie (websites van) banken en vraag informatie over hypotheken.
Probeer in ieder geval antwoord te krijgen op de volgende vragen.

  • Hoeveel mensen in Nederland hebben een hypotheek?
  • Hoe hoog is het huidige rentepercentage op een hypotheek?
  • Uit welke hypotheekvormen kun je kiezen?
  • Hoeveel moet je verdienen om een hypotheek af te kunnen sluiten?
  • Komt het vaak voor dat mensen hun maandelijkse lasten niet kunnen betalen? Wat gebeurt er dan?
  • Wat wordt bedoeld met hypotheekrenteaftrek?

Of toch maar huren?

Vooraf

Hiernaast zie je een drietal advertenties uit de krant.

Geef samen met een klasgenoot antwoord op de volgende vragen.

  • Waarom zullen de studenten op zoek zijn naar een huurwoning en niet naar een koopwoning?
  • Er wordt een kamer te huur aangeboden voor € 300,- per maand. Vind je dat duur of goedkoop?
  • De twee studenten willen de bedrijfsruimte huren en gebruiken als woonruimte. Mag dat?

Aan het eind van deze opdracht kun je:

  • twee voorbeelden van afspraken noemen die in een huurovereenkomst staan.
  • uitleggen wat bedoeld wordt met onderhuur.
  • twee regels noemen die gelden bij het opzeggen van een huurovereenkomst.

Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Huurovereenkomst bekijken en vragen beantwoorden met behulp van deze overeenkomst.
Stap 2 Alleen Bron bekijken en vragen beantwoorden met behulp van deze bron.
Stap 3 Alleen Vragen beantwoorden over de Huurprijzenwet.
Stap 4 Alleen Zelf voor-of nadelen bedenken van het kopen en huren van een woning.


Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.

Stap 1: Huurovereenkomst

Als je een woonruimte of werkruimte huurt, sluit je met de verhuurder van de woning een huurovereenkomst. In deze overeenkomst staan afspraken over:

  • hoeveel huur er betaald moet worden;
  • waarvoor de ruimte gebruikt mag worden;
  • wie voor de reparaties zorgt.

Als je een deel van een woning huurt van iemand die zelf ook huurt, spreek je van onderhuur. Onderhuur is toegestaan als de eigenaar dat goed vindt.
Bekijk de huurovereenkomst en beantwoord de vragen.

  1. Wie is de verhuurder? En wie is de huurder?
  2. Hoeveel bedraagt de huur per maand?
    Blijft de huur de komende jaren ongewijzigd?
  3. Welke onderhoudsplicht heeft de huurder?
  4. Geef een voorbeeld van een reparatie die voor rekening van de verhuurder komt.
  5. Waarom is het verstandig een huurovereenkomst schriftelijk vast te leggen?

 

Stap 2: Huur opzeggen

Irma Knopdam huurt in het centrum van Utrecht een tweekamerwoning. Aan het begin van de maand ontvangt ze van haar huisbaas het volgende briefje:

Beste Irma,
Met ingang van volgende maand heb ik de woning verhuurd aan de heer Woltring. Hij wil wel de huurverhoging van € 200.- betalen.
Ik ga ervan uit dat je de woning aan het eind van de maand netjes oplevert.
Met vriendelijke groeten,
Tom Hansen, huisbaas.

  1. Wat vind je van deze manier van opzeggen van de huur?

In de wet heeft de overheid een aantal regels met betrekking tot opzegging van de huur opgenomen. De belangrijkste regels in onderstaande bron.

De belangrijkste regels met betrekking tot het opzeggen van de huur zijn:
  • Koop breekt geen huur.
    Bij verkoop van de woning, kan de huurder niet gedwongen worden de woning te verlaten.
  • Dood breekt geen huur.
    Als de verhuurder overlijdt, mag de huurder in de woning blijven wonen.
  • De wet noemt een aantal redenen waarom de verhuurder de huur mag opzeggen:
    • het huurcontract was voor bepaalde tijd aangegaan.
    • de huurder heeft zich niet goed gedragen.
    • de verhuurder heeft de woonruimte zelf nodig. De verhuurder moet dan wel zorgen voor passende vervangende woonruimte.
  • De opzegtermijn voor een verhuurder is minimaal 3 maanden.
    Voor een huurder geldt een opzegtermijn van één maand.

 

  1. De rechtsregels in de bron zijn dwingende regels: er mag niet van die regels afgeweken worden.
    Waarom zal de overheid dat zo geregeld hebben?

 

Stap 3: Huurprijzenwet

In de Huurprijzenwet staan regels voor de huurprijs van een woonruimte en voor de wijziging van de huurprijs.
De hoogte van de huur is afhankelijk van de kwaliteit van de woning. Er wordt gekeken naar het soort woning, de oppervlakte van de woning, het aantal ruimten in de woning en de ouderdom van de woning.
De huurprijs mag één keer per jaar worden verhoogd. De overheid stelt vast met welk percentage de huur maximaal mag stijgen.
Als een huurder en verhuurder het niet eens worden over een huurverhoging kunnen zij advies vragen bij een huurcommissie. De uitspraak van zo'n commissie is bindend, dat wil zeggen dat beide partijen zich aan de uitspraak moeten houden.

Mevrouw Zondervan huurt een woning in Groningen. Ze krijgt een brief van haar huisbaas waarin hij schrijft dat bovenop de jaarlijkse huurverhoging een extra verhoging komt van 5% omdat hij de keuken verbouwd heeft.
Mevrouw Zondervan is het niet met de extra huurverhoging eens.

  1. Bedenk een reden waarom mevrouw Zondervan het niet met de extra huurverhoging eens is.
  2. Waar kan mevrouw Zondervan naartoe gaan om te vragen of de extra huurverhoging terecht is.
  3. De uitspraak van deze commissie is bindend. Wat wordt daarmee bedoeld?

Stap 4: Kopen of huren?

Of je nu beter een woning kunt kopen of een woning kunt huren is moeilijk te zeggen. Wel kun je natuurlijk proberen een aantal voor- en nadelen van kopen en huren op een rijtje te zetten.
Hieronder is dat geprobeerd. Neem de zinnen over en vul op de puntjes 'huurwoning' of 'koopwoning' in.

  1. Als je een ..... hebt, bouw je bezit op.
  2. Met een ..... kun je in aanmerking komen voor huursubsidie.
  3. Woon je in een ...... dan hoef je geen geld te reserveren voor groot onderhoud.
  4. Stijgen de huizenprijzen, dan profiteer je mee als je in een ...... woont.

Kun je zelf nog andere voor- of nadelen van kopen en huren bedenken? Schrijf ze op.

Eindopdracht

Vooraf

Jongeren en lenen

Veel geld uitgeven als je veel hebt, is gemakkelijk. Maar wat als je geen geld hebt? Eerst sparen of toch maar lenen? Geld lenen komt vaak voor, ook onder jongeren. Als je netjes op tijd terugbetaalt, kan dat best. Maar uit onderzoek blijkt dat jongeren steeds vaker een 'schuldenprobleem' hebben.
Bekijk het volgende filmpje over het lenen van geld.

De eindopdracht van het thema 'Sparen, lenen, huren' is een onderzoek naar het leengedrag van jongeren.

Eindproduct
Je werkt samen met een klasgenoot. Jullie brengen het leengedrag van jongeren in beeld. Hoe? Dat mogen jullie zelf kiezen.

Beoordeling
Het eindproduct wordt beoordeeld door de docent. De docent let op:

  • de inhoud: gaat het eindproduct over het leengedrag van jongeren?
  • de inhoud: vertelt het eindproduct iets over 'schuldproblemen' bij jongeren?
  • de originaliteit: is het eindproduct origineel?
  • de netheid: is het eindproduct met zorg gemaakt?


Werkwijze
Deze opdracht doe je samen met een klasgenoot.
Voor de opdracht heb je twee uur de tijd.

 

 

Stap 1

Jongeren en geld
Bestudeer de volgende drie bronnen.

De belangrijkste bronnen van inkomsten voor jongeren zijn:

Baantje

53%

Ouders

35%

Vakantiewerk

9%

Zoals je aan de gegevens hierboven kunt zien hebben veel jongeren een baan, bijbaan of werken in de vakantie. Dat leidt tot meer zelfstandigheid. Je kunt dan zelf dingen kopen die je graag wilt hebben. Populaire (bij)baantjes zijn bijvoorbeeld het hebben van een krantenwijk, werken in een winkel of de horeca en babysitten.

Uit het nationale scholieren onderzoek van NIBUD (2004) blijkt dat jongens gemiddeld meer te besteden hebben dan meisjes. Dit komt doordat jongens vaak meer uren werken en beter betaalde banen hebben.
Hier volgt een overzicht.

Leeftijd

Jongens €

Meisjes €

12 jaar

63

42

13 jaar

72

53

14 jaar

86

75

15 jaar

138

113

16 jaar

195

159

17 jaar

221

199

18 jaar

386

305

 

De belangrijkste uitgavenposten onder jongeren zijn:

Kleding schoenen

16%

Alcohol

11%

Mobiele telefoon

7%

Snacks en frisdrank

11%

Cadeaus

5%

Roken

5%

Uitgaan

5%


Gemiddeld besteed een scholier zo'n € 116,- per maand. Op jaarbasis besteden alle scholieren samen ruim 1 miljard euro.

Uit het nationale scholieren onderzoek van NIBUD (2004) blijkt dat jongens gemiddeld meer geld uitgeven dan meisjes.
Hier volgt een overzicht.

Leeftijd

Jongens €

Meisjes €

12 jaar

73

67

13 jaar

81

82

14 jaar

102

101

15 jaar

139

127

16 jaar

190

167

17 jaar

212

193

18 jaar

307

225

 

Jongeren lenen gemakkelijk. Spaarde je vroeger een tijdje voor iets wat je graag wilde hebben, tegenwoordig is deze 'calvinistische aanpak' achterhaald. Wil je iets kopen waar je eigenlijk geen geld voor hebt, dan leen je het toch gewoon? Het is dus niet zo verrassend dat de meeste jongeren schulden maken om vooral luxegoederen te kunnen kopen.

De top 4 redenen om geld te lenen voor jongeren:

  1. brommer of scooter

  2. mobiele telefoon

  3. kleding

  4. vakantie

De meeste jongeren lenen het geld bij hun ouders of bij hun vrienden, maar een lening bij de bank of rood staan komt ook geregeld voor.

Ga met elkaar na of je antwoord kunt geven op de volgende vragen.

  1. Hoe komen jongeren aan geld?
  2. Waar geven jongeren geld aan uit?
  3. Wat zijn de verschillen tussen jongens en meisjes?
  4. Waardoor ontstaan schulden bij jongeren?

Stap 2

Eindproduct
Jullie gaan aan de slag met het eindproduct.
Kies zelf een product uit waarmee je het leengedrag van jongeren in beeld kunt brengen. Bekijk het voorbeeld in de gereedschapskist.

Idee
Maak een collage van advertenties die te maken hebben met lenen.

Collage maken

Een collage bestaat uit knipsels die op een ander papier geplakt zijn en samen een nieuwe afbeelding vormen.

 

Spel maken

Een spel is een creatieve manier om informatie te presenteren. Een deel van de lesstof verwerk je in een spel en door deze te spelen onthoud je de kennis beter. Er zijn veel verschillende soorten spellen waarin je informatie kunt verwerken. Denk bijvoorbeeld aan ganzenbord, memory, galgje, een kaartspel, een dominospel, enzovoorts.

 

Begrippenlijst

Sparen, lenen, huren

sparen
het niet uitgeven van geld; koopkracht naar de toekomst verplaatsen.		 zekerheid
garantie voor de bank dat iemand zijn lening kan aflossen.
lenen/krediet krijgen
geld van een ander gebruiken; koopkracht van de toekomst naar nu verplaatsen.		 consumptief krediet
lening door particulieren voor het kopen van goederen en/of diensten.
aflossen
het terugbetalen van een lening/krediet.		 persoonlijke lening
consumptief krediet waarbij de looptijd en de aflossing zijn vastgelegd.
nominale rente
het rentepercentage dat de bank opgeeft.		 doorlopend krediet
consumptief krediet waarbij de lener tot een maximaal bedrag 'rood' mag staan op zijn of haar rekening.
reële rente
nominale rente - inflatie.		 hypotheek
lening voor de aankoop van een woning.
spaarhypotheek
hypotheek waarbij het bedrag aan het eind van de looptijd ineens wordt afgelost. Vast rentedeel en spaarpremie.		 annuïteitenhypotheek
hypotheek waarbij de jaarlijkse lasten gelijk blijven. Het aflossingsdeel wordt steeds groter, het rentedeel steeds kleiner.
onderpand
zekerheid voor de bank.		 aflossingsvrije hypotheek
hypotheek waarbij alleen rente wordt betaald.
hypotheekgever
de eigenaar van de woning die de woning in onderpand geeft.		 huurovereenkomst
afspraken tussen huurder en verhuurder onder andere over hoogte van de huur, het gebruik van de ruimte en de zorg voor de reparaties.
hypotheeknemer
verstrekker van de lening die de woning in onderpand neemt.		 onderhuur
het doorverhuren van (een deel) van de woning door de huurder.
lineaire hypotheek
hypotheek waarbij jaarlijks hetzelfde bedrag wordt afgelost. Het rentedeel wordt steeds kleiner.		 Huurprijzenwet
wet waarin regels staan voor de hoogte van de huur.

 

 

Diagnostische toets

Sparen, lenen, huren

Het thema 'Sparen, lenen, huren' sluit je af met een diagnostische toets.

De toets bestaat uit een aantal meerkeuzevragen.
Aan de eind van de toets zie je je score.
Bij een score van meer dan 80% heb je een voldoende.
Aan het eind van je toets kun je van de vragen die je fout had, zien wat het goede antwoord was.

Succes.

Examentraining

vmbo-kgt34

Examenvragen
Op deze pagina vind je een aantal examenvragen uit examens van vorige jaren.
De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij dit thema.

VMBO-GT34 2018-TV1

2018-TV1 Vraag 18
2018-TV1 Vraag 19

VMBO-GT34 2019-TV2

2019-TV2 Vraag 19

VMBO-GT34 2021-TV2

2021-TV2 Vraag 41

VMBO-GT34 2021-TV3

2021-TV3 Vraag 39
2021-TV3 Vraag 39

VMBO-KB34 2021-TV1

2021-TV1 Vragen 27-32

 

Wil je meer oefenen en met recentere examens?
Ga dan naar ExamenKracht.

  • Het arrangement Thema: Sparen, lenen, huren vmbo-kgt34 - kopie 1 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Eveliene el Mokdad - van der Woude
    Laatst gewijzigd
    2025-01-22 16:51:18
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Het thema 'Sparen, lenen en huren' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO.

    Fair Use
    In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    Consumptie en consumenten-organisaties; Arbeid, productie en bedrijfsleven; Economie; Overheid en bestuur;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    13 uur 10 minuten
    Trefwoorden
    leerlijn, rearrangeerbare

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Economie. (2020).

    Thema: Sparen, lenen, huren - vmbo-kgt34

    https://maken.wikiwijs.nl/62295/Thema__Sparen__lenen__huren___vmbo_kgt34

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Sparen, lenen, huren

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van