tyrannosaurus
tyranosaurus
ik heb de blauwe woorden er gelaten als je het niet snapt ga je automatisch naar wikipedia
Tyrannosaurus is een geslacht van vleesetende theropode dinosauriërs. Tyrannosaurus behoort tot de groep van de Tyrannosauridae en leefde ongeveer zeventig tot zesenzestig miljoen jaar geleden, tijdens het late Krijt, in het westelijk deel van het huidige Noord-Amerika.
Het eerste fossiel van Tyrannosaurus werd ontdekt in 1874. In 1905 werd de typesoort van het geslacht benoemd: Tyrannosaurus rex, de "koning-tiransauriër". Er zijn later nog andere soorten binnen het geslacht benoemd, maar meestal wordt T. rex als de enige echte soort gezien. De laatste jaren zijn tientallen skeletten van T. rex gevonden, zodat wetenschappers een goed beeld kregen van hoe het dier eruitzag.
Tyrannosaurus was een reusachtige vleeseter, die tot veertien meter lang en acht ton zwaar kon worden. Hij liep op sterke, hoge achterpoten waarbij de horizontale, brede romp in evenwicht gehouden werd door een korte, zware staart. De voorpoten waren heel klein. De prooi werd aangevallen met de grote, zwaargebouwde kop. Uitgerust met lange tanden en zware spieren konden de kaken een enorme bijtkracht uitoefenen. Tyrannosaurus joeg op grote plantenetende dinosauriërs, waarvan sommige, zoals Triceratops en Ankylosaurus, zich goed wisten te verdedigen zodat ze snel met enkele krachtige beten uitgeschakeld moesten worden.
T. rex was warmbloedig en ademde met behulp van luchtzakken die voortdurend verse lucht in één richting door de longen persten. Hoewel de volwassen dieren schubben hadden, bezaten de jongen waarschijnlijk een primitief verenkleed om warm te blijven. Tyrannosaurus kon vrij snel stappen, maar de geleerden zijn het er niet over eens of hij gezien zijn hoge gewicht ook kon rennen. De meesten denken dat hij wel een echt roofdier was en geen aaseter, zoals soms wordt gesteld. Tyrannosaurus werd uitgeroeid tijdens het massale uitsterven op het eind van het Krijt. Hij was daarmee een van de laatste dinosauriërs van het Mesozoïcum.
Tyrannosaurus is de bekendste van alle dinosauriërs geworden doordat hij in boeken werd voorgesteld als het grootste landroofdier uit de wereldgeschiedenis. De in 1915 ontdekte Spinosaurus uit Egypte is echter aanzienlijk groter. Ook de in 1993 in Argentinië opgegraven Giganotosaurus was vermoedelijk iets langer.
soorten t rexen
Het naamgevingsproces kan worden samengevat in de volgende soortenlijst:
- Manospondylus gigas Cope 1892: nomen oblitum, vermoedelijk synoniem van Tyrannosaurus rex
- Aublysodon amplus Marsh 1892: nomen dubium, vermoedelijk synoniem van Tyrannosaurus rex; = Deinodon amplus (Marsh 1892) Hay 1902; = Tyrannosaurus amplus (Marsh 1892) Hay 1930; = Manospondylus amplus (Marsh 1892) Olshevsky 1978; = Stygivenator amplus (Marsh 1892) Olshevsky 1995
- Aublysodon cristatus Marsh 1892: nomen dubium, vermoedelijk synoniem van Tyrannosaurus rex; = Deinodon cristatus (Marsh 1892) Hay 1902; = Stygivenator cristatus (Marsh 1892) Olshevsky 1995
- Tyrannosaurus rex Osborn 1905: valide typesoort van Tyrannosaurus
- Dynamosaurus imperiosus Osborn 1905: synoniem van Tyrannosaurus rex; = Tyrannosaurus imperiosus (Osborn 1905) Swinton 1970
- Gorgosaurus lancensis Gilmore 1946: wellicht jonger synoniem van Tyrannosaurus rex, misschien eigen geslacht Nanotyrannus; = Deinodon lancensis (Gilmore 1946) Kuhn 1965; = Aublysodon lancensis (Gilmore 1946) Charig 1967; = Albertosaurus lancensis (Gilmore 1946) Russell 1970; = Nanotyrannus lancensis (Gilmore 1946) Bakker, Williams & Currie 1988
- Tyrannosaurus bataar Maleev 1955: = Tarbosaurus bataar (Maleev 1955) Rozhdestvensky 1965
- Tyrannosaurus vannus Lawson 1972: nomen ex dissertatione, jonger synoniem van Tyrannosaurus rex
- Tyrannosaurus lanpingensis Yeh 1975: nomen nudum, non Tyrannosaurus, = Tyrannosaurus lanpingi Zhao 1986
- Tyrannosaurus efremovi (Maleev 1955) Rozjdestwenski 1977: jonger synoniem van Tarbosaurus bataar, = Tarbosaurus efromovi Maleev 1955
- Tyrannosaurus turpanensis Zhai, Zhang & Tong 1978: nomen nudum, non Tyrannosaurus
- Tyrannosaurus luanchuanensis Dong 1979: wellicht jonger synoniem van Tarbosaurus bataar
- Albertosaurus megagracilis Paul 1988: jonger synoniem van Tyrannosaurus rex; = Dinotyrannus megagracilis (Paul 1988) Olshevsky 1995
- Aublysodon molnaris Paul 1988: wellicht jonger synoniem van Tyrannosaurus rex, misschien jonger synoniem Nanotyrannus; = Aublysodon molnari (Paul 1988) Paul 1990; = Stygivenator molnari (Paul 1988) Olshevsky 1995
- Tyrannosaurus gigantus Harlan 1990: nomen nudum, jonger synoniem van Tyrannosaurus rex
- Tyrannosaurus stanwinstonorum Pickering 1995: nomen nudum, jonger synoniem van Tyrannosaurus rex
- Tyrannosaurus novojilovi (Maleev 1955) Glut 1997: jonger synoniem van Tarbosaurus bataar, = Gorgosaurus novojilovi Maleev 1955
- Tyrannosaurus imperator Melbourne 1998: nomen nudum, jonger synoniem van Tyrannosaurus rex
- Tyrannosaurus zhuchengensis Hu, Cheng, Pang & Fang 2001: nomen dubium, non Tyrannosaurus
meer weten?
ga naar wikipedia tyrannosaurus
Abelisauria
