Fictie - Gedichten hv12

Fictie - Gedichten

Vooraf

In deze opdracht maak je kennis met poëzie: gedichten.

Leerdoelen
Aan het eind van deze les:

  • Ken je een aantal regels en vormen van poëzie en rijm.
  • Begrijp je waarom gedichten een bijzondere vorm van taal zijn.
  • Kun je zelf een gedicht maken met fantasie en volgens de regels.

Eindproduct
Als eindproduct schrijf je een gedicht dat geschikt is om voor te dragen tijdens de aanstaande dodenherdenking op 4 mei.

Stap 1

Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands de volgende twee items over gedichten:

KB: Fictie: Gedichten
KB: Fictie: Dichtvormen


Maak daarna de volgende oefening.

Oefening:Rijmschema

En maak ook de volgende oefening

Oefening:Gedichten

Stap 2

Lees hier een bekend kindergedichtje 'Het fluitketeltje' van Annie M.G. Schmidt:


Het fluitketeltje

Meneer is niet thuis en mevrouw is niet thuis,
het keteltje staat op het kolenfornuis,
de hele familie is uit,
en het fluit en het fluit en het fluit: túúúút

De pan met andijvie zegt: Foei, o, foei!
Hou eindelijk op met dat nare geloei!
Wees eindelijk stil asjeblief,
je lijkt wel een locomotief.

De deftige braadpan met lapjes en zjuu
zegt: Goeie genade, wat krijgen we nu?
Je kunt niet meer sudderen hier,
ik sudder niet meer met plezier!

Het keteltje jammert: Ik hou niet meer op!
Het komt door m'n dop! Het komt door mijn dop!
Ik moet fluiten, zolang als ik kook
en ik kan het niet helpen ook!

Meneer en mevrouw zijn nog altijd niet thuis
en het keteltje staat op het kolenfornuis,
het fluit en het fluit en het fluit.
Wij houden het echt niet meer uit... Jullie?

Auteur: Annie M.G. Schmidt


Welk rijmschema heeft het gedicht? Hoe heet dit rijmschema?

Lees nu ook het gedicht 'De blikken fluit' van Daan Zonderland:


De blikken fluit

Er was eens een arme jongen
Die had een blikken fluit.
Daar blies hij de zonderlingste
En raarste liedjes uit.

De ouden schudden hun hoofden.
De wijzen werden kwaad.
De koning en zijn ministers
Verjoegen hem van de straat.

Maar alle jongens en meisjes
Gingen er heimlijk op uit
En luisterden 's nachts in het duister
Naar het lied van de Blikken Fluit.

Auteur: Daan Zonderland

Welk rijmschema heeft het gedicht? Hoe heet dit rijmschema?

Stap 3

Jongeren dichten
Ook jongeren maken gedichten. Op www.poeziepaleis.nl lees je meer over een jaarlijkse dichtwedstrijd. Hieronder lees je een gedicht van een finaliste van 2011.


De havenverteller

In zijn hart schreeuwt een vogel
in zijn baard hangen eeuwen en
zijn handen verklaren zijn onrust.
Hij wil de behaalde jaren evenaren
onbewust wordt zijn huid zwarter
en zwarter.

Deze dokwerker blijft praten, vertelt
verhalen over een tijd die nooit meer zal zijn.
Nee bang is hij niet, nu hij elke avond
de salsa danst met zijn nieuwe vriend.

auteur: Sannemaj Betten

Dit is een mooi voorbeeld van een gedicht dat niet rijmt. Of toch wel?
Rijm is eigenlijk een soort herhaling van klank, meestal aan het eind van de regel... eindrijm dus.

In dit gedicht is geen eindrijm, maar wel binnenrijm.
Als je het gedicht hardop leest, hoor je dat binnenrijm heel goed.
Probeer maar eens samen met een klasgenoot.

 

Stap 4

Eindopdracht: maak samen een gedicht vol gevoel.
Het gedicht heeft te maken met de Tweede Wereldoorlog, Anne Frank, het sterven van soldaten en burgers tijdens oorlogen, of gaat juist over leven in vrijheid (en de dankbaarheid die je daarbij voelt).

Ga als volgt te werk:

  • Werk samen met een klasgenoot.
  • Maak allebei een gedicht over hetzelfde afgesproken gevoel.
    Bijvoorbeeld: angst, verdriet, eenzaamheid, woede, opluchting, dankbaarheid.
    • Gebruik hetzelfde rijmschema.
    • Bedenk goed dat het gedicht geschikt moet zijn voor de
      dodenherking op 4 mei.
  • Lees elkaars gedichten.
  • Voeg de twee gedichten samen tot één nieuw gedicht.
    Zorg ervoor dat het gedicht mooi 'klinkt'.

Klaar?

- Draag het gedicht voor in de klas
- Wie wil, kan en durft zijn/haar gedicht ook voor te dragen op 4 mei (bij Zuidplein)?

 

 

  • Het arrangement Fictie - Gedichten hv12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Tom van Beek Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2018-04-11 13:48:54
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Aan het eind van deze les: Ken je een aantal regels en vormen van poëzie en rijm. Begrijp je waarom gedichten een bijzondere vorm van taal zijn. Kun je zelf een gedicht maken met fantasie en volgens de regels.
    Leerniveau
    VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2;
    Leerinhoud en doelen
    Schrijven; Nederlands; Schrijfvaardigheid; Literatuur;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur en 0 minuten
    Trefwoorden
    leerlijn, rearrangeerbare

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Nederlands. (2019).

    Opdracht: Fictie - Gedichten - hv12

    https://maken.wikiwijs.nl/52708/Opdracht__Fictie___Gedichten___hv12

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Rijmschema

    Gedichten

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.