Opdracht: Lezen - Bruikbaarheid van teksten - vmbo-b12

Opdracht: Lezen - Bruikbaarheid van teksten - vmbo-b12

Bruikbaarheid van teksten

Intro

In deze les bekijk je verschillende teksten.
Als je wilt weten of je een tekst goed kunt gebruiken kijk je naar het doel van de tekst en de soort tekst. 
Daarom gaat deze opdracht over tekstdoel en tekstsoort.

Begin met het kijken naar dit filmpje. Na het kijken bespreek je met een klasgenoot welke tekstdoelen jullie in het filmpje hebben gehoord. 

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kun je:

  • de vier tekstdoelen noemen.
  • bij ieder tekstdoel twee voorbeelden van tekstsoorten noemen.
  • omschrijven wat wordt bedoeld met een informatieve tekst.
  • aangeven wat het doel is van een spotprent.
  • aangeven wat het doel is van een strip.
  • aangeven waar overtuigende teksten vooral op zijn gericht.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap Activiteit
Stap 1 Je bestudeert het Kennisbankitem 'Tekstdoel en tekstsoort' en maakt een oefening over deze Kennisbanken
Stap 2 Vergelijk verschillende teksten. Welke tekst is informatief?
Stap 3 Bekijk een video. Welke tekstsoorten worden er gebruikt?
Stap 4 Welk soort teksten halen mensen over tot actie?
Stap 5 Bekijk 'Teksten die je overtuigen'
Afronding
Onderdeel Activiteit
Samenvattend Hier vind je de kennisbanken die horen bij deze opdracht.
Eindopdracht en Zoek samen voorbeelden van alle soorten teksten.
Terugkijken Terugkijken op de opdracht.


Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.

Aan de slag

Stap 1: Kennisbank

Bestudeer eerst onderstaand item uit de Kennisbank Nederlands:

Lezen: Tekstdoel en tekstsoort

Maak daarna de volgende oefening.

Stap 2: Informeren

Bij een informatieve tekst geeft de schrijver informatie over een onderwerp.
Bijvoorbeeld over een dier of een gebeurtenis.

In een informatieve tekst worden vooral feiten genoemd.
De schrijver geeft dus niet zijn mening.

Maar let op:

  • Soms kloppen de genoemde 'feiten' niet.
    Lees kritisch en stel jezelf de vraag: 'Is dit wel zo?'
    Zoek het na.

  • Soms worden meningen verpakt als feiten:
    "Het is nu eenmaal zo... Iedereen begrijpt toch dat…"

  • Soms worden feiten mooier of lelijker gemaakt.
    Soms worden ze overdreven of juist weggelaten.

Open de bijlage met teksten over Nicorette.
In de bijlage staan twee teksten over hetzelfde onderwerp.

Bespreek de teksten met je klasgenoot.
Welke tekst is echt bedoeld als informatieve tekst?

Wat is de andere tekst dan voor soort tekst?
Waar zit het verschil nu precies?

Stap 3: Amuseren

Sommige teksten zijn bedoeld om je aan het lachen te maken.

  • In columns geven schrijvers hun mening op een grappige manier.
  • Spotprenten en strips laten je lachen om gekke gebeurtenissen.
  • Op Youtube staan leuke filmpjes om je mee te vermaken.


Humor is altijd om te lachen.
Soms verstopt een schrijver serieuze bedoelingen in een grappige tekst.
Na het lachen blijf je erover nadenken.

Iemand die grappig is, trekt de aandacht.
Dat geldt ook voor teksten.
Daarom gebruiken reclamemakers humor om hun boodschap te verpakken.

Alleen maar om te lachen?
Bekijk met je klasgenoot dit filmpje:

Bespreek na het kijken de volgende vragen:

  • Welke twee tekstsoorten zie je hier?
  • Waarom werkt grappige reclame niet altijd?

Stap 4: Tot actie overhalen

Sommige teksten zijn bedoeld om je over te halen, iets te doen.
Heel vaak gaat het daarbij om iets kopen.

Het kan ook zijn:

  • lid worden
  • actie voeren
  • een enquête invullen.

Om dat voor elkaar te krijgen, moet zo'n tekst overtuigend zijn.

Teksten die je tot actie willen overhalen, spreken je vaak persoonlijk aan.
Daarbij kunnen beelden helpen.
Denk bijvoorbeeld aan een hulpactie voor mensen in nood.
Om iemand over te halen, worden feiten vaak erger of mooier gemaakt.


Goed voorbeeld?
Bekijk een of twee campagnes.

- Stoppen met roken
- Puur rookvrij
- Rookvrije generatie

Bespreek met je klasgenoot de vragen:

  • Tot welke actie word je overgehaald?
  • Waarom wordt er vaak humor gebruikt in de campagnes?

Stap 5: Overtuigen

Een overtuiging is iets dat je echt meent.
Overtuigende teksten willen je van mening laten veranderen.


Daarbij gaat het er niet altijd om dat je iets koopt of lid wordt.
Politici doen hun best om mensen te overtuigen van hun kijk op de
maatschappij.

Overtuigende teksten doen vaak een beroep op je gezonde verstand en
je gevoel.
Je wordt uitgenodigd om de wereld te bekijken door de bril van de schrijver.

Om iemand te overtuigen, worden feiten als voorbeelden gebruikt.
Daarbij worden andere feiten weggelaten.
Feiten kunnen worden overdreven om een mening kracht bij te zetten.


Leve Loesje!

Bekijk samen met je klasgenoot deze poster van Loesje
Eigenlijk past deze poster bij twee verschillende tekstsoorten.
Welke?

Afronding

Samenvattend

Hier vind je de kennisbank die hoort bij deze opdracht.

Lezen: Tekstdoel en tekstsoort

Eindopdracht: Soorten teksten

Nu ga je samen voorbeelden zoeken van alle soorten teksten.
Verzamel op internet voorbeelden van:
informatieve, overtuigende, amusante en tot actie oproepende teksten, foto's en video's.

  • Verzamel van elke tekstsoort twee of drie voorbeelden.
    Zorg in totaal voor tien voorbeelden.
    Zet bij elk voorbeeld tussen haakjes een bronvermelding:
    schrijver / website / boek / krant / ...

  • Zet de voorbeelden door elkaar in een tekstbestand.
    Nummer de voorbeelden.

  • Noteer voor jezelf de nummers met de tekstsoort erachter.
    Bewaar deze notitie goed.

  • Laat je klasgenoot je bestand lezen.
    Hij/zij moet raden om welke tekstsoort het gaat.
    Geef elkaar een cijfer voor je prestatie!

Klaar?
Laat je voorbeelden beoordelen door je docent.
Je docent beoordeelt je eindproduct op de volgende punten:

  • Past de tekst bij het tekstdoel dat je hebt aangegeven?
  • Zijn de teksten goed weergegeven en voorzien van een bronvermelding?
  • Heb je bij elk voorbeeld goed uitgelegd waarom je dit hebt gekozen?

Succes!

Terugkijken

Intro

  • Heb je de video over schrijfdoelen en tekstsoorten bekeken?
    Konden jullie de tekstsoorten vinden?
    Vind je dat de video goed bij de opdracht past?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je de vier tekstdoelen noemen en kun je met behulp met voorbeelden laten zien wanneer de verschillende tekstsoorten worden gebruikt?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond dat je ongeveer _ uur met de opdracht bezig zou zijn.
    Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?
  • Inhoud
    Wat wist je al over tekstdoelen? Schrijf op wat nieuw voor je was.
  • Eindopdracht
    Wat vond je van de eindopdracht? Was het eenvoudig om op internet teksten bij verschillende tekstdoelen te vinden?
  • Het arrangement Opdracht: Lezen - Bruikbaarheid van teksten - vmbo-b12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2024-06-17 14:34:27
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze opdracht hoort bij het thema 'Goede raad is duur', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor vmbo-b12. In deze opdracht staat de bruikbaarheid van teksten centraal. In de subopdrachten zal geoefend worden met het herkennen en omschrijven van tekstdoelen. Ter afsluiting ga je samen met een klasgenoot zoeken naar soorten teksten, jullie gaan vervolgens raden om welke tekstsoort het gaat.Veel succes!
    Leerniveau
    VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    Techniek en woordenschat; Evalueren; Lezen van zakelijke teksten (Nederlands); Nederlands; Literatuur; Lezen van fictionele teksten en literaire teksten (Nederlands); Tekstkenmerken; Leesvaardigheid;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur en 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, bruikbaarheid van teksten, goede raad is duur, lezen, lezen-bruikbaarheid van teksten, nederlands, stercollectie, tekstdoelen, tekstsoorten, vmbo-b12

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content - Kennisbanken. (2018).

    Nederlands Kennisbank vmbo-ob

    https://maken.wikiwijs.nl/89822/Nederlands_Kennisbank_vmbo_ob