De eerste steden

De eerste steden

Vooraf

In de droge vlaktes waar nu Irak ligt, lag vroeger een welvarend landbouwgebied. Hier ontstonden de eerste steden met prachtige tempels en paleizen. Hier werd voor het eerst een schrift ontwikkeld, waarmee priesters en ambtenaren het bestuur van hun stad konden organiseren. In deze opdracht staat het ontstaan van de eerste steden centraal.

Aan het eind van deze opdracht kun je

  • vertellen hoe de eerste steden zich ontwikkelden.
  • uitleggen waarom steden konden ontstaan dankzij landbouwoverschotten en specialisatie.
  • uitleggen hoe het bestuur zich kon ontwikkelen dankzij de tempels en het schrift.
  • uitleggen waarom er meer ongelijkheid ontstond tussen mensen in de stedelijke samenleving.

Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht maak je zelf een quiz met behulp van kahoot

Beoordeling.
Jullie krijgen een goede beoordeling voor de opdracht als:

  • je de belangrijkste begrippen van deze les goed omschreven hebt.
  • je minstens 16 vragen over begrippen hebt gemaakt.
  • je de kahoot hebt gedeeld en uitgeprobeerd met je medeleerlingen.
  • je de kahoot op tijd en compleet hebt ingeleverd.


Activiteiten

Stap Groepsgrootte Activiteit
Stap 1   Alleen Kennisbank 'De eerste stedelijke gemeenschappen' bestuderen en vragen beantwoorden.
Stap 2 Alleen Kennisbank 'De eerste steden' bestuderen en vragen beantwoorden.
Stap 3 Alleen Kennisbank 'Godsdienst en hiërarchie' bestuderen en een kort verslag schrijven.
Stap 4 Alleen Kennisbank 'Het Schrift' bestuderen.
Stap 5 Alleen Toets 'De eerste steden' maken.
Stap 6 Samen met één tot drie klasgenoten   Een quiz maken en spelen.


Benodigdheden
Voor stap 6, heb je een kahoot acount nodig
 

Tijd
Voor deze opdracht heb je 1 lesuur nodig.

 

 

Stap1

Inleiding
Lees de inleiding van het onderdeel 'De eerste stedelijke gemeenschappen'.

KB: De eerste stedelijke gemeenschappen

Beantwoord de vier vragen.

  1. Hoe heette het gebied waar de eerste steden ontstonden?
    1. Mesopotamië
    2. De onvruchtbare sikkel
    3. De Nijldelta
  2. Waardoor konden mensen ook andere beroepen dan boer gaan uitoefenen in dit gebied?
    1. Doordat het schrift werd ontwikkeld.
    2. Doordat er landbouwoverschotten ontstonden.
    3. Doordat er voedsel ingevoerd werd vanuit het buitenland.
  3. Wat bedoelt men met: in de stedelijke samenleving ontstond een hiërarchie tussen groepen?
    1. Er kwamen grote verschillen tussen de ambachten die mensen uitoefenden.
    2. Er kwamen grotere verschillen in macht, aanzien en rijkdom tussen groepen mensen.
    3. Er kwamen mensen uit verschillende streken in de steden wonen.
  4. Hoe heetten de rivieren waartussen Mesopotamië lag?
    1. Eufraat en Tigris
    2. Nippur en Uruk
    3. Nijl en Rijn


Bekijk nu ook de volgende video.

Stap2

De eerste steden
Lees nu in de Kennisbank de informatie over de eerste steden en beantwoord de vragen.

KB: De eerste steden

  1. Kon je Nippur al een moderne stad noemen?
    1. Nee, want de meeste mensen leefden er van de landbouw.
    2. Ja, want er waren ziekenhuizen, bibliotheken en cafés.
    3. Ja, want de stad werd bestuurd door een koning en priesters.
  2. Welke steden kon je behalve Nippur vinden in Mesopotamië?
    1. Uruk, Ur en Lagasj
    2. Eridu, Memphis en Athene
    3. Ur, Marduk en Inanna
  3. Hoe ziet Nippur er tegenwoordig uit?
    1. Het is nu een woestijn met zand en rotsen.
    2. Sommige oude tempels en muren zijn weer opgebouwd voor de toeristen.
    3. Het is nog steeds een moderne stad.
  4. Aan welke zee ligt het vroegere Mesopotamië?
    1. Aan de Perzische Golf.
    2. Aan de Golf van Akaba.
    3. Aan de Middellandse Zee.
  5. Wat bedoelt men met: Nippur was een religieus centrum?
    1. Nippur lag midden tussen belangrijke tempels.
    2. In Nippur werden meer goden vereerd dan in andere steden.
    3. In Nippur speelde godsdienst een belangrijke rol in de samenleving.

Stap3

Godsdienst en hiërarchie
Probeer je eens in te denken dat je in de stad Nippur op bezoek kwam. Wat zou je opvallen in deze stad? Welke gebouwen zou je zien, en wat zou je opvallen aan de bezigheden van de bewoners? Stel je maar eens voor wat je bij thuiskomst allemaal zou kunnen vertellen over je bezoek aan Nippur.

Lees nu in de Kennisbank de informatie over Godsdienst en hiërarchie.

KB: Godsdienst en hiërarchie

Schrijf een kort verslag (1 A4-tje) over je bezoek aan Nippur en gebruik daarin de volgende begrippen en namen:

ziggoerat     poort priesters Inanna
Enki ambtenaren     ambachtslieden     koper
tin schelpen zeilschip in natura

Stap4

Het schrift
De eerste geschreven documenten vinden we in de oude steden van Mesopotamië. Het schrift was nodig om de ingewikkelde organisatie van het bestuur te kunnen bijhouden. Het eerste schrift van de inwoners van Mesopotamië noemen we spijkerschrift.

Lees nu de informatie over Het schrift en beantwoord de vijf vragen.

KB: Het schrift

  1. Waarom schreven de mensen op klei?
    1. Dat was gemakkelijk te vinden en kneedbaar, zodat je er met een riet in kon krassen.
    2. Als je klei bakt, kun je er met een penseel heel goed op schrijven.
    3. Papier was te duur en moeilijk te maken.
  2. Wat is een logogram?
    1. Een gewichtseenheid in Mesopotamië.
    2. Een soort stripverhaal waarmee men communiceerde.
    3. Een plaatje dat een woord weergeeft.
  3. Vanaf welke tijd kun je het schrift van de Mesopotamiërs spijkerschrift noemen?
    1. Vanaf de laatste periode, vanaf ongeveer 1000 v.C.
    2. Alleen in de beginperiode, rond 3200 v.C.
    3. In een latere fase, vanaf 2400 v.C.
  4. Waarom ontwikkelde het spijkerschrift zich juist in de steden?
    1. Hier had men het schrift nodig om bijvoorbeeld de belasting bij te houden.
    2. Hier woonden de slimste mensen, zoals geleerden en priesters.
    3. Hier waren mensen die konden lezen en schrijven.
  5. Waar komt de naam spijkerschrift vandaan?
    1. De tekens lijken op spijkers.
    2. De kleitabletten werden beschreven met spijkervormige griffels.
    3. De kleitabletten werden met spijkers aan de muren bevestigd.

Stap5

Toets
Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'De eerste steden'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.

Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.

Klik op de knop 'Start' om te beginnen:

Toets:De eerste steden

Stap6

Eindproduct

 

Als eindproduct van deze les maak je zelf een quiz met behulp van kahoot. Werk samen met 1 of 2 klasgenoten.

 

 

 

 

 

 

 

 


Klaar?
Deel de kahoot met je docent voor de beordeling

 

Extra: lvoorl

Leerlingen voor leerlingen
Op de website www.lvoorl.nl vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt.

Hieronder staat een video die goed past bij dit thema.
Bekijk de video. Kun je de video goed volgen?
Bespreek de inhoud van de video met een klasgenoot.

Video: Landbouwoverschot

Let op:
Als je de video wilt stoppen, druk dan eerst op de stopknop en klik dan de popup weg.

Begrippenlijst

Einde prehistorie
De ontwikkeling van het schrift betekende het einde van de prehistorie.		 Begin historie
De ontwikkeling van het schrift betekende het begin van de historie. Het jaartal voor het begin van de historie is: 3000 v.C.
Schrift - kleitabletten
In het Nabije Oosten is het schrift ontwikkeld. Bewaard bleven o.m. teksten op kleitabletten.		 Vruchtbare Sikkel: Mesopotamië
Gebied in het midden oosten waar de eerste steden zijn onstaan en het eerste schrift is ontwikkeld.
Nippur
Een van de eerste steden in Mesopotamië was Nippur. Nippur kun je vergelijken met een moderne stad. Er waren scholen, bibliotheken, een ziekenhuis, badhuizen, winkelstraten en een soort cafés.		 Hiërarchie
Hiërarchie houdt in dat mensen geoordend zijn in bepaalde klassen. De hogere klassen hebben macht over de lagere klassen.
 

 

 

  • Het arrangement De eerste steden is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    DNB gs
    Laatst gewijzigd
    2017-11-05 15:42:18
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De eerste steden
    Leerniveau
    VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 3; VWO 3; HAVO 2;
    Leerinhoud en doelen
    Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen; De tijd van jagers en boeren (tot 3000 v C); Leven in steden; Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    1 uur en 0 minuten

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Arnoldy, Maxim. (z.d.).

    De eerste steden hv123

    https://maken.wikiwijs.nl/113731/De_eerste_steden_hv123

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    De eerste steden

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van