Tussenletters

Een samenstellling maak je door twee woorden 'aan elkaar te plakken'.
Soms moet je tussen die twee woorden een tussenletter toevoegen.

De tussen -s
Hoofdregel: In samenstellingen wordt een -s geschreven, wanneer deze ook wordt uitgesproken.
Dus:

stationsplein, moederskindje, scheepswrak en Koningsdag.

De tussen -e of -en
Hoofdregel: De tussen -n wordt geschreven wanneer het eerste woord van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud heeft op -en.

Het is dus kippenei, want het meervoud van kip is alleen kippen.

Het is aspergesoep, want het meervoud van asperge is asperges.

En het is gedaanteverwisseling, want het meervoud van gedaante kan zowel gedaanten als gedaantes zijn.

Uitzonderingen
Sommige woorden houden een -e als tussenletter, hoewel ze als je de hoofdregel zou volgen -en zouden moeten krijgen.

1. Woorden die verwijzen naar een unieke persoon of zaak:

zonnestraal, maneschijn en Koninginnedag.

2. In bijvoeglijke naamwoorden waarvan het eerste deel alleen maar wordt gebruikt als versterking van het bijvoeglijke tweede deel:

apetrots, boordevol, reuzeleuk en beregoed.

3. Het eerste deel van het woord is een zelfstandig naamwoord zonder meervoud:

rijstepap en roggebrood.

4. Woorden die historisch gezien wel een samenstelling zijn, maar die niet meer als zodanig worden herkend.
We noemen dit versteende samenstellingen:

ruggespraak en elleboog.

5. Het eerste deel van het woord is een zelfstandig woord met alleen een meervoud op -s:

aspergekweker en etagewoning.

6. Het eerste deel van het woord is een bijvoeglijk naamwoord:

hogeschool en blindedarm.

Colofon

Het arrangement Tussenletters is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: VO-content
Laatst gewijzigd: 2020-07-29 11:24:55
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting: De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
Leerinhoud en doelen: Nederlands;
Eindgebruiker: leerling/student
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld