Hugo de Groot
Leerdoelen
Leerdoelen
Hugo de Groot was de grootste jurist van Nederland en misschien wel van de wereld. Hij was een wonderkind. Om zijn politieke mening werd hij gevangengenomen. Hij ontsnapte uit de gevangenis in een boekenkist.
Aan het eind van deze les kun je:
- beschrijven wie Hugo de Groot was.
- de twee onderdelen van het recht noemen die hij bedacht en die nu nog steeds heel belangrijk zijn.
- de naam noemen van de politicus van wie Hugo de Groot adviseur was.
- in het kort uitleggen waarom Hugo de Groot in Slot Loevestein werd opgesloten.
- beschrijven hoe hij uit Slot Loevestein is ontsnapt.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 45 minuten nodig.
Stap1
Wonderkind
Op 10 april 1583 werd Hugo de Groot geboren. Hij was erg slim.
Toen Hugo elf jaar was ging hij al naar de universiteit.
Op zijn vijftiende (!) studeerde hij af in het ‘gewone’ recht én in het kerkelijk recht.
Hij is in heel Europa bekend. De Franse koning ontvangt hem.
Die noemt hem ‘La miracle de Hollande’ (Het wonder van Holland).
Later wordt hij ook ontvangen door de Engelse koning en door de Zweedse koningin.
Als hij 25 is, trouwt hij met de 19-jarige Maria van Reigersberch.
In het buitenland is hij bekend onder zijn Latijnse naam Hugo Grotius.
Bekijk het videofragment
Video: Kaaskoppen en Waterlanders (bekijk van 12:33 tot 13:30)
Vragen:
- In welke stad studeerde Hugo de Groot?
- In welke taal lazen en spraken geleerden in de tijd van Hugo de Groot?
Stap2
Hugo de Groot was een van de grootste juristen ooit. Hij schreef heel veel boeken. Die gaan over rechten, geschiedenis en godsdienst. Hij schreef ook verhalen.
En hij vertaalde boeken uit het Grieks in het Latijn.
Beroemd werd hij met twee boeken over het
zeerecht en het volkenrecht.
Zijn eerste beroemde boek gaat over het zeerecht. Het heet
'De Vrije Zee'
('Mare Liberum'). Hij schreef het in 1604.
Hij zegt daarin dat iedereen de zee mag gebruiken. Mensen mogen naar alle gebieden op aarde reizen en moeten goed met elkaar omgaan.
Dat waren hele moderne ideeën voor die tijd. Het zijn de ideeën van de huidige Verenigde Naties!
Zijn tweede beroemde boek is
'Over het Recht van Oorlog en Vrede'
('De Iure Belli ac Pacis') uit 1625. Daarin beschrijft hij het volkenrecht.
Hugo de Groot schreef: "een vorst mag geen oorlog gaan voeren omdat hij dat zélf wil, maar alleen als het rechtvaardig is".
Maar Hugo de Groot is vooral bekend geworden door zijn ontsnapping uit slot Loevestein in een boekenkist.
Stap3
Godsdienstige- en politieke ruzies
Hoe kon de grootste geleerde van Nederland in de gevangenis terechtkomen?
Hugo de Groot is geboren in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
In die tijd hadden Prins Maurits van Oranje en Johan van Oldenbarnevelt ruzie met elkaar.
Prins Maurits was stadhouder. Hij had de hoogste functie in de Republiek.
Van Oldenbarnevelt was landsadvocaat en raadpensionaris. Hij was de belangrijkste ambtenaar van de Staten van Holland, een soort minister-president.
In het begin werkten Maurits en Van Oldenbarnevelt goed samen. Maar tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) van de Tachtigjarige Oorlog kregen ze ruzie.
Hun ruzie ging om politieke en om godsdienstige zaken.
Op godsdienstig gebied stonden remonstranten en contraremonstranten tegenover elkaar.
De contraremonstranten geloofden dat God alles bepaalt wat er gebeurt. Ze vonden daarom dat de kerk de hoogste 'baas' in het land moest zijn. De kerk moest boven de staat (de regering) staan. Het strenge geloof was volgens hen het enige juiste geloof.
De remonstranten waren minder strenggelovig. Ze vonden dat de staat (de regering) de 'baas' moest zijn in het land, boven de kerk.
Maurits sloot zich bij de contraremonstranten aan.
Van Oldenbarnevelt koos voor de remonstranten.
Hugo de Groot was de juridische adviseur van Van Oldenbarnevelt.
De godsdienstige ruzie tussen Maurits en Van Oldenbarnevelt werd tijdens het Twaalfjarig Bestand ook een politieke ruzie. Maurits wilde na het bestand de oorlog voortzetten. Hij zag dat het Spaanse leger verzwakt was. Hij zou gemakkelijk de macht kunnen grijpen.
Van Oldenbarnevelt wilde dat het vrede bleef. De oorlog kostte de staat veel geld. Bovendien was oorlog niet goed voor de handel.
De remonstranten verloren de strijd. Maurits trok alle macht naar zich toe.
Van Oldenbarnevelt en Hugo de Groot werden gearresteerd. Van Oldenbarnevelt werd onthoofd. Hugo de Groot kreeg levenslang. Hij werd opgesloten in Slot Loevestein.
Stap4
De ontsnapping
In 1619 wordt Hugo de Groot opgesloten in Slot Loevestein. Het was een gevangenis waaruit je niet kon ontsnappen.
De Groot wordt er heel goed behandeld. Zijn vrouw, hun kinderen en hun dienstmeisje wonen er ook. Hij krijgt een grote kamer en hij mag boeken ontvangen, zodat hij kan studeren.
Op 22 maart 1621 ontsnapt Hugo de Groot in een boekenkist.
Hij gaat naar Antwerpen en daarna naar Parijs.
Bekijk het filmpje van SchoolTV:
Na de dood van Maurits (in 1625) hoopt Hugo dat hij terug mag naar de Nederlanden, maar dat wordt geweigerd.
Om te kunnen leven krijgt hij geld van de Franse koning. Hij schrijft nog veel boeken.
Pas na zijn dood in 1645 is hij in de Nederlanden terug. Hij ligt begraven in de Nieuwe Kerk in Delft, een paar stappen van het graf van Maurits.
Vragen:
- Noem één onderdeel van het recht dat Hugo de Groot bedacht en dat nu nog geldig is.
- Van welke Nederlandse politicus was Hugo de Groot de adviseur?
- Welke twee godsdienstige groepen kregen in de Republiek onenigheid met elkaar tijdens het Twaalfjarig bestand?
- Beschrijf in het kort waarom Hugo de Groot in Slot Loevestein werd opgesloten.
- Wie kwam op het idee om Hugo de Groot te laten ontsnappen in een boekenkist?
