Global shift
Vooraf
Een eeuw geleden kwam het grootste deel van al onze spullen, denk aan schoenen, kleding, apparaten en voedselproducten, uit Nederland. Het werd hier geproduceerd. Vanaf halverwege de 20e eeuw importeren we meer en meer vanuit het buitenland. Het is een gevolg van het verschuiven van globalisering. In deze opdracht gaat het over de positieve en negatieve gevolgen daarvan.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
- uitleggen wat global shift is.
- uitleggen waarom die global shift heeft plaatsgevonden.
- twee gevolgen van global shift noemen voor Nederland.
- enkele gevolgen van global shift noemen voor de landen waar we nu veel producten vandaan halen.
- enkele manieren beschrijven waarmee mensen in Nederland actie voeren of kunnen voeren tegen negatieve gevolgen van global shift.
Activiteiten
| Stap |
Groepsgrootte |
Activiteit |
| Stap 1 |
Alleen |
Informatie lezen en vragen over producten afkomstig uit de hele wereld beantwoorden. |
| Stap 2 |
Alleen |
Vragen over de lagelonenlanden beantwoorden met behulp van het internet. |
| Stap 3 |
Alleen |
Video bekijken en vragen over global shift beantwoorden. |
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Stap 1
Nederland en het buitenland
Bestudeer uit de Kennisbank het onderdeel over de internationale betrekkingen.
KB: Internationale betrekkingen
Producten overal vandaan
Een eeuw geleden werden de meeste producten die we nodig hadden vlakbij huis (lokaal) geproduceerd. Natuurlijk kwamen ook toen al grondstoffen en halffabricaten uit verschillende delen van de wereld. Toch werd het grootste deel van de producten die we gebruiken hier gemaakt.
Dat is in de loop van de tijd wel veranderd. En vooral vanaf de tweede helft van de 20e eeuw ging het snel.
De spullen die op dit moment in de winkels liggen, hebben vaak een lange reis achter de rug. Sterker nog, producten zoals elektronica, fietsen of auto’s zijn gemaakt van onderdelen die in alle hoeken van de wereld worden geproduceerd en in elkaar gezet. Daarna worden ze hier ingevoerd.
Kijk naar kaart F op pagina 248 van de Bosatlas (54ste editie).
Vragen
- Uit welke werelddelen komen de onderdelen in de auto op deze kaart?
Zoek nu in de Bosatlas 54ste editie kaart J op pagina 53 op.
- Wat betekende het voor de werkgelegenheid in de industrie in Nederland dat we in Nederland tussen 1900 en 2000 steeds meer producten uit het buitenland kopen en steeds minder uit Nederland zelf?
Stap 2
Verschuiving van productie
Veel producten die eerst in Nederland werden gemaakt, worden nu in andere delen van de wereld geproduceerd, vooral in Azië. Hier zijn de lonen veel lager en kunnen fabrikanten dus goedkoop producten laten maken.
Nederland is niet het enige land dat te maken heeft met de verschuiving van werk. Ook vanuit andere Europese landen en vanuit de Verenigde Staten zijn behoorlijk veel economische activiteiten verplaatst. Die verschuiving van productie en andere economische activiteiten noemt men global shift.
Door global shift is bijvoorbeeld de textielindustrie in Twente en rond Tilburg in de tweede helft van de vorige eeuw bijna helemaal verdwenen.
Bedrijven die hun productie uit Nederland verplaatsen hebben daarvoor (één van) de volgende redenen:
- Lage loonkosten. Producten kosten minder en kunnen tegen lagere prijzen worden verkocht. Dat levert meer winst op. We noemen de landen waarnaar de productie wordt verplaatst lagelonenlanden.
- Regelgeving op het gebied van milieu. In veel landen zijn deze regels veel soepeler dan in Nederland, waardoor het makkelijker is om bepaalde producten te produceren.
- Regelgeving op het vlak van de arbeidsomstandigheden. Niet alleen het loon is lager dan in de rijke landen, ook de arbeidsomstandigheden zijn een stuk minder duur. Zo hebben veel werknemers in lagelonenlanden geen betaalde vakanties en worden ze ook niet uitbetaald als ze ziek zijn.
Stap 3
Positieve en negatieve gevolgen van Global shift
De globalisering van handel en productie zorgt ervoor dat we in Nederland kunnen kiezen uit een overvloed aan goedkope etenswaren, kledingstukken, elektrische apparaten, enzovoort, uit verschillende landen. Bovendien helpen we veel mensen in die landen aan werk door in Nederland van die goedkope producten te kopen. Maar Global shift heeft ook negatieve gevolgen.
Er zijn maar al te veel fabrieken waar arbeiders werkdagen hebben van tien of twaalf uur of zelfs langer. Waar ze op hun werkplek gevaar lopen of in aanraking komen met stoffen die gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Soms worden fabrieken zo slecht onderhouden dat ze instorten, met veel doden tot gevolg.
Tenslotte is het transport van producten vanuit de lagelonenlanden naar bijvoorbeeld Nederland, slecht voor het milieu. Schepen, vliegtuigen, vrachtauto’s en treinen stoten het broeikasgas CO2 uit (wat bijdraagt aan de opwarming van de aarde) en schadelijke stoffen als fijnstof.
Aan die negatieve gevolgen is wat te doen. Het kan op verschillende manieren.
Beantwoord nu de vragen hieronder.
Vragen
- Wat voor negatief gevolg van Global shift help je bestrijden als je “eerlijke” kleding uit het buitenland koopt?
- En welk negatief gevolg juist niet?
Begrippenlijst
Internationale arbeidsverdeling
Verdeling van het maken van producten over verschillende landen.
|
Internationale concurrentie(positie)
Het vermogen om beter en/of goedkoper te kunnen produceren dan de buitenlandse concurrenten. |
Protectionisme
Maatregelen die een land kan nemen om de bedrijven in dit land te beschermen tegen internationale concurrentie. |
Europese Unie
Een vereniging van Europese landen die er samen voor moeten zorgen dat alles binnen deze Unie eerlijk verloopt. |
Vrijhandel
Als twee of meer landen afspreken alle handelsbelemmeringen af te schaffen kunnen producten tussen deze landen ongehinderd geïmporteerd of geëxporteerd worden. |
Import
Het invoeren van goederen in een land.
|
Export
Het uitvoeren van goederen uit een land.
|
Globalisering/Mondialisering
Op economisch, cultureel en politiek gebied is de wereld door de ontwikkelingen, op onder andere het gebied van vervoer, de afgelopen jaren steeds kleiner geworden. |
Massaproductie
De productie van grote hoeveelheden standaardproducten (dezelfde producten). |
Multinational
De naam voor een bedrijf die zowel goederen als diensten in meerdere landen produceert en verkoopt. |
Afzetmarkt
Het gebied waarin de bedrijven en consumenten zijn gevestigd die een product willen kopen. |
Schaalvergroting
Het groeien van bedrijven om op die manier de productiekosten te verlagen en de opbrengsten te verhogen. |
Innovatie
Vernieuwing.
|
Global shift
Het verplaatsen van het economisch zwaartepunt (vooral productie) van de wereld van het gebied rondom de Atlantische Oceaan (de westerse wereld) naar het gebied rondom de Grote Oceaan (Azië). |
