Thema's Leerjaar 1
Thema 1: Wat doe je bij biologie?
Biologie betekent letterlijk: de leer (= studie) van het leven.
We beginnen dit Thema met de vraag wat leven eigenlijk is en waarin leven verschilt van dood en levenloos.
Vervolgens leer je manieren waarop je meer over leven te weten kunt komen: je leert waar te nemen en hoe je moet onderzoeken.
Verder leer je om resultaten van je waarnemingen en onderzoek vast te leggen: Je doet dit door tekeningen te maken, metingen te verrichten, dingen die je ziet, hoort, voelt of proeft op te schrijven.
Om te kijken naar hele kleine levende dingen heb je een microscoop nodig. Daarom leer je hoe je ermee werkt.
Bij de eindopdracht laat je zien dat je begrepen hebt hoe je bij biologie waarneemt en onderzoekt: Je maakt een signalement van een klasgenoot.
Thema: Wat doe je bij biologie?
In het B-deel van het thema vinden de leerlingen de volgende opdrachten:
1 Levend-dood-levenloos
2 Tekenen bij biologie
3 Onderzoeken
4 Werken met een microscoop
5 Van cel tot organisme
Thema 2: Blessures
Thema 3: Zintuigen
Thema 4: Seksualiteit
Inleiding
In de puberteit verandert je lichaam. Soms voel je je onzeker en niet altijd prettig. Je verandert lichamelijk en je gaat anders over zaken denken. Je bent immers bijna volwassen, je wilt niet meer als kind behandeld worden. Dit thema gaat over de levensfasen van een mens, over seksualiteit en seks en zaken die handig zijn om te weten vóór je met een jongen of meisje gaat vrijen.
Eindproduct/beoordeling
Je zit in de redactie van de schoolkrant. Jullie maken een speciale aflevering over pubers. Hierin beantwoord je brieven van lezers, schrijf je een column over wat je bezighoudt in de liefde, plaats je een stripverhaal over cybersex en maak je een onderdeel van de Vrij Veilig campagne.
Thema: Seksualiteit en seks
In het B-deel van dit thema vinden de leerlingen de volgende opdrachten:
1 Levensfasen
2 Liefde is ....
3 Man en vrouw
4 Menstruatie
5 Bevruchting en zwangerschap
6 Veilig vrijen
Thema 5: Planten
Thema 6: Mens en omgeving
Duurzame school, duurzaam ondernemen, duurzaam reizen, enzovoort. Wat betekent duurzaamheid eigenlijk? Duurzaam betekent letterlijk dat iets lang kan blijven bestaan. En tegenwoordig wordt er vooral mee bedoeld dat de aarde lang kan blijven bestaan. Iets is duurzaam als het nu en in de toekomst geen schade toebrengt aan de aarde, het milieu of aan andere mensen.
In dit thema zie je meer over hoe de mens omgaat met zijn leefomgeving. Leefomgeving noem je ook wel ‘milieu’. Mensen beïnvloeden het milieu op verschillende manieren en soms zo sterk dat het niet meer duurzaam is.
Aan het eind van het thema maak je met de klas een plan voor een duurzamere school.
Thema: Mens en omgeving
In het B-deel vinden de leerlingen de volgende opdrachten:
1 Afhankelijk van de natuur
2 Landbouw en milieu
3 Ecosysteem
4 Voedselweb en voedselketen
5 Voetafdruk
6 Duurzaamheid
7 Broeikaseffect
8 Afvalvertering
Of je nu in het bos, in de tuin, in huis of in de school kijkt,
overal kom je planten tegen. Je ziet verschillende plantensoorten.
Veel van deze planten zijn zaadplanten. Sommigen kun je eten,
anderen kun je beter laten staan. Ondanks de vele verschillen
hebben zaadplanten ook veel overeenkomsten.
In dit thema staan zaadplanten centraal.
Aan het eind van het thema maak je een tekening van een
zaadplant met de verschillende onderdelen.
En een beschrijving van de functie van de verschillende onderdelen.
Thema Planten
In het B-deel vinden de leerlingen de volgende opdrachten:
1 Cellen nader bekeken
2 Fotosynthese
3 Bouw van planten
4 Bloemetjes en bijtjes
5 Van zaad tot plant
6 Planten en de mens
7 Planten en de omgeving
Thema 7: Naar buiten
Dit thema heeft als titel 'Naar buiten' gekregen omdat je gaat kijken naar dieren en planten in de (school)omgeving.
In de vijf opdrachten van het thema kijk je naar de ordening van levende wezens. Je kijkt hoe dieren kunnen veranderen en naar diergedrag.
Je gaat ook kijken hoe je de achter de naam van dieren en planten kunt komen.
Thema: Naar buiten
In het B-deel van het thema vinden de leerlingen de volgende opdrachten:
1 Ordening organismen
2 Ordening dieren
3 Levenscyclus dieren
4 Determineren
5 Diergedrag
Thema's Leerjaar 2
Thema 7: Ademhaling
In dit thema staat de ademhaling centraal. Je leert van alles over de ademhaling. Bijvoorbeeld dat je ademt met je longen. Maar ook dat je de zuurstof die je binnen krijgt door te ademen, nodig hebt voor de verbranding van het voedsel in je cellen. Je maakt ook kennis met enkele longziekten en je ziet het effect van roken op je longen.
Aan het eind van dit thema maak je een eindproduct waarin de ademhaling en het ademhalingsstelsel centraal staan.
Thema: Ademhaling
In het B-deel vinden de leerlingen de volgende opdrachten:
1 Ademhaling
2 Roken en longziekten
3 Ademhaling bij dieren
Thema 8: Voeding
Gezond eten is 'in'. Een voorbeeld van gezond eten is
een broodje gezond. Maar is echt ieder ‘broodje
gezond’ wel zo goed voor je gezondheid?
In deze opdracht zoek je uit hoe je een broodje
gezond maakt en leg je uit waarom een broodje
gezond ook echt gezond is.
In dit thema staat voeding centraal.
Aan het eind van het thema maak je samen met
een klasgenoot een broodje gezond met een
duidelijk kaartje voor in de broodjeswinkel.
Je maakt het broodje gezond klaar op een
hygiënische manier en eet smakelijk!
Thema Voeding
In het B-deel vinden de leerlingen de volgende opdrachten:
1 Eetgewoontes
2 Voedingsstoffen
3 Energie en gewicht
4 Gezonde voeding
5 Voedselbereiding
Thema 9: Spijsvertering
Je lichaam neemt voedingsstoffen op uit alles wat je eet. Je lichaam verteert het eten en dat begint al met het kauwen van je eten. Het voedsel gaat door de organen van je spijsverteringsstelsel. In je darmen komt het verteerde voedsel in het bloed. Het bloed vervoert het naar al je cellen, waar het voor groei of energie zorgt.
Om energie te krijgen om dingen te gaan doen, verbrandt het voedsel in je cellen. Je hebt daarvoor zuurstof nodig. Je krijgt zuurstof door lucht in te ademen. Je bloed vervoert het dan naar je cellen.
In dit thema opdracht leer je van alles over (on)gezond eten, de spijsvertering en ademhaling en verbranding.
Thema: Spijsvertering
In het B-deel vinden de leerlingen de volgende opdrachten:
1 Van cel tot organisme
2 Spijsvertering
3 Het gebit
4 Verschillende eters
Elke week krijgen 300 mensen in ons land buiten het ziekenhuis een hartstilstand. Dat zijn zo'n 15.000 à 16.000 slachtoffers per jaar en helaas sterven er velen aan.
Belangrijk dus dat je meer te weten komt over wat je hart en bloedvaten doen en hoe je hart- en vaatziektes kunt voorkomen.
Je kunt niet leven als je hart niet werkt: Het pompt je bloed door het hele lichaam en dit vervoert allerlei stoffen en warmte. Zonder die stoffen of als het te koud is leven je cellen niet.
Het bloed doet nog meer: het verdedigt je lichaam tegen allerlei ziektes en zorgt er voor dat je bij verwonding weer herstelt.
Bij zware verwondingen hebben mensen soms extra bloed nodig.
Ze krijgen dan een bloedtransfusie. Welke bloedgroep mag men ze geven?
Aan het eind van dit thema maken jullie een spel waarmee mensen kunnen leren hoe belangrijk je bloed en/of bloedsomloop zijn of hoe het allemaal werkt.
Dan moet je natuurlijk eerst zelf alles hierover weten….
Thema: Bloed en bloedsomloop
In het B-deel vinden de leerlingen de volgende opdrachten:
1 Bloed
2 Hart en bloedsomloop
3 Hart- en vaatziekten
4 Afweersysteem
5 Bloedtransfusies
Thema 10: Bloed
Thema 11: Generaties
Generaties
Je behoort tot de jongste generatie van je familie. Er waren al veel andere generaties voor jou:
Je hebt ouders, die ook weer ouders hebben. Dat zijn jouw grootouders (opa en oma). De ouders van hen zijn jouw overgrootouders. Weet jij hoe de ouders van je overgrootouders heten?
Van al die mensen, die voor jou leefden heb je erfelijke eigenschappen in je en jij niet alleen: ook je eventuele broertjes of zusjes, neefjes en nichtjes.
Daarom lijken jullie als familieleden vaak op elkaar.
Duizenden generaties terug waren er nog niet zo heel veel mensen. Zij zijn wel onze voorouders, maar zagen er toch iets anders uit dan wij nu.
Hoe dat kan? Dat legt de evolutietheorie uit.
In dit thema staan daarom erfelijke eigenschappen en hoe die veranderen door evolutie centraal.
Thema: Generaties
In het B-deel vinden de leerlingen de volgende opdrachten:
1 Wat is erfelijk?
2 Celdeling
3 Jongetje of meisje?
4 Evolutie
Kennisbank
In de thema´s/opdrachten van de Stercollecties biologie vmbo-kgt12 wordt regelmatig verwezen naar de Kennisbank biologie. In de Kennisbank vind je de theorie die je nodig hebt voor het beantwoorden van de vragen en het maken van de opdrachten.
De Kennisbank is te vinden via de volgende link:
Kennisbank biologie onderbouw
