A Verbranding
Inleiding
In deze module doe je zelf drie kleine onderzoeken. Je bedenkt een onderzoeksvraag en ontwerpt een experiment om hier een antwoord op te krijgen. Dit experiment mag je uitvoeren. De resultaten presenteer je in een zelfgemaakt filmpje.
Je doet onderzoek naar verbranding. Zo leer je niet alleen veel over het doen van onderzoek, maar ook over het chemische verschijnsel verbranding!
B Introductie
Wat ga je doen
Wat ga je doen?
Jullie gaan:
- Engage: nadenken over onderzoek doen met een filmpje van leerlingen die onderzoek doen, als startpunt.
- Explore: discussiëren over stellingen en onderzoeksvragen bedenken.
- Explain: experimenten ontwerpen en uitvoeren.
- Evaluate: je presenteert je resultaten in een filmpje en evalueert wat je geleerd hebt.
In de tabel staat hoeveel lessen je hier ongeveer mee bezig bent.
| Activiteit |
|
Max. aantal lessen |
| Engage |
Introductie |
1 |
| Explore |
Onderzoeksvragen |
1 |
| Explain |
Experimenten ontwerpen |
1 |
| |
Experimenten uitvoeren |
2 |
| Evaluate |
Resultaten presenteren |
1 |
| |
Reflectie op groepswerk
Onderwijsleergesprek over verbranding |
1 |
| Totaal |
|
7 |
Samenwerken
Je werkt samen in een groep van drie leerlingen. Elke leerling heeft een taak. Deze taken wisselen elke les. Er zijn drie taken: de voorzitter, de secretaris en de klusser.
De voorzitter zorgt ervoor dat iedereen meedoet aan de opdracht, hij of zij houdt de tijd in de gaten en neemt contact op met de docent bij vragen.
De klusser zorgt ervoor dat al het materiaal op jullie onderzoeksplek komt en dat na afloop alles weer netjes wordt opgeruimd.
De secretaris noteert de antwoorden van de opdrachten en de waarnemingen van de experimenten in het teamboekje.
Maak goede afspraken over wie wat doet. Noteer deze afspraken in het teamboekje. De eerstvolgende les noteer je steeds of alle afspraken zijn nagekomen.
Teamboekje
Er zijn twee soorten opdrachten: individuele- en groepsopdrachten.
Individuele opdrachten maak je uiteraard alleen.
Antwoorden schrijf je in je eigen (digitale) schrift.
In dit schrift maak je ook aantekeningen, bijvoorbeeld van de uitleg van je docent.
Antwoorden bij groepsopdrachten noteer je in het teamboekje.
Dit boekje blijft op school.
De secretaris houdt het teamboekje bij.
De rol van secretaris wisselt elke les.
Download hier het Teamboekje Verbranding .
Moviemaker
Alle stappen van jullie onderzoek leg je vast in een filmpje. Dit filmpje maak je zelf. Je kunt hier bijvoorbeeld het programma ‘ moviemaker ’ voor gebruiken.
Op youtube of via deze link kan je informatie vinden over hoe je moviemaker gebruikt.
Er zijn ook andere programma’s die je kunt gebruiken. Overleg met je team en kies een programma. Na afloop upload je het filmpje naar het Youtube-kanaal van de klas.
Een tip: Zorg dat je iedere fase in het onderzoek op film vastlegt of in ieder geval het materiaal verzamelt dat je bij aanvang van de evaluatiefase kunt verwerken in een lekker lopend filmpje.
Wat ga je leren
Over het doen van onderzoek ga je leren dat dit bestaat uit vier fasen:
- Formuleren van onderzoeksvragen
- Ontwerpen van experimenten om een antwoord te krijgen op de onderzoeksvragen
- Experimenten uitvoeren
- Resultaten van het onderzoek presenteren
Over verbranding ga je leren:
- Verbranding is een chemische reactie, want beginstoffen veranderen in andere stoffen.
- Voor verbranding is zuurstof en brandstof nodig.
- Voor verbranding is de juiste temperatuur (ontbrandingstemperatuur) nodig.
- Bij veel verbrandingen komt koolstofdioxide en water vrij.
- De totale massa verandert niet tijdens verbranding.
- Verbranding is een onomkeerbaar proces.
C Engage
Bekijk het volgende filmpje over leerlingen die onderzoek doen:
statische elektriciteit
De leerlingen in het filmpje, hebben hun verhaal heel systematisch opgezet. Waar gaan ze allemaal op in?
Je gaat een soortgelijk filmpje maken. In dit filmpje ga je in op de vier fasen van een onderzoek, die beschreven zijn onder ‘Wat ga je leren?' Per fase probeer je op film vast te leggen wat je doet en/of wat er gebeurt. Dit kan je doen met een camera of een smartphone.
Het filmpje is als het ware een documentaire over jullie onderzoek.
Na afloop upload je het filmpje naar het Youtube-kanaal van de klas.
Je werkt samen in je team. De docent spreekt met jullie af wie het filmpje beoordeelt: de docent zelf, medeleerlingen of allebei. Daarbij gaat het om het volgende: heb je je aan de opdracht gehouden? Is het een begrijpelijk filmpje? Is het een interessant filmpje om naar te kijken? Is het filmpje wat betreft beeld, geluid en taal goed verzorgd? Het filmpje moet een lengte hebben van 3,5 tot maximaal 5 minuten.
D Explore
Stellingen
Je gaat zelf een onderzoek uitvoeren naar verbranding. Dat begint ermee dat je bedenkt welk aspect van verbranding je wilt onderzoeken.
Aan de slag 1: Stellingen - teamopdracht
Discussieer over de volgende stellingen. Zijn jullie het eens of oneens met de volgende acht stellingen? Motiveer per stelling het antwoord! Jullie hoeven het binnen de groep niet met elkaar eens zijn. Als jullie het niet eens zijn, schrijf dan op waarom niet en wat het verschil van mening is. Lever aan het einde van de les het formulier uit jullie teamboekje in bij de docent. Dit formulier kan je hier nogmaals downloaden.
Besteed in jullie filmpje aandacht aan deze fase!
onderzoeksvragen
Het gesprek over de stellingen moet ertoe leiden dat jullie drie onderzoeksvragen gaan formuleren. Wat wil je eigenlijk precies weten? Dat is de basis voor de formulering van een onderzoeksvraag. De drie onderzoekjes die je daarna gaat uitvoeren, moeten antwoorden geven op de onderzoeksvragen.
Aan de slag 2: Onderzoeksvragen - teamopdracht
Formuleer minstens drie onderzoeksvragen die jullie bedacht hebben met behulp van de discussiestellingen. Noteer deze in jullie teamboekje.
Een goede onderzoeksvraag is een onderzoeksvraag waar je met behulp van een experiment antwoord op kunt geven. Geef dus bij de formulering van de onderzoeksvraag ook aan hoe het experiment er (globaal) uit komt te zien.
In de popup staat een matrialenlijst die jullie op weg helpt.
Een van de drie experimenten mag je eventueel uitvoeren vanuit het voorbeeld, dat in je teamboekje staat. Dit is om je een idee te geven van hoe een experiment eruit kan zien.
Leg jullie keuze aan de docent voor, voordat je verder gaat met Aan de slag 3.
Besteed in jullie filmpje aandacht aan deze fase!
Materialenlijst:
Experiment 1: Verbranden en verteren
• lucifers en een brander
• een porseleinen schaaltje
• brandstof (suiker met sigaretten-as)
• een trechter
• drie glazen buizen met een hoek van 90 graden • drie stukjes slang die passen op de glazen buizen
• een spatel
• een U-buis met wit kopersulfaatpoeder erin
• een wasflesje met kalkwater
• een pomp om gassen af te zuigen
• je adem
Experiment 2: Flitsend proefje
• een reageerbuis
• kaliumnitraat (als je dit verhit ontstaan er zuurstofbelletjes)
• een reageerbuisknijper, lucifers en een brander
• een spatel
• koolstofpoeder
Experiment 3: Metamorfose
• een porseleinen schaaltje
• een stukje magnesiumlint van ongeveer 3 cm
• lucifers en een brander
• een metalen tang
Experiment 4: Op de weegschaal
• een porseleinen schaaltje
• ongeveer 0,5 gram staalwol
• een elektronische weegschaal
• lucifers en een brander
• een metalen tang
Experiment 5: Wanneer brandt papier?
• 2 vellen papier en plakband
• lucifers en 2 branders
• 2 driepoten en 2 gaasjes
• een bekerglas met ongeveer 100 mL water
Experiment 6: Water zien branden?!
• een bekerglas met een laagje kraanwater
• lucifers en een brander
• een driepoot en een gaasje
Experiment 7: Wat is een katalysator?
• 2 porseleinen schaaltjes
• 2 suikerklontjes en een beetje sigaretten-as
• lucifers en een brander
Experiment 8: Kringloopreactie?
• het toestel van Hoffman
• 2 reageerbuizen
• lucifers
• een dikke houtsplinter
E Explain
Experimenten ontwerpen
Aan de slag 3: Experimenten ontwerpen – teamopdracht
Ontwerp voor alle drie de onderzoeksvragen een experiment. Dit doe je door een werkwijze te maken, jullie opstelling te schetsen en een voorspelling te doen over het experiment. Beantwoord hiertoe de vragen in jullie teamboekje.
Besteed hier in jullie filmpje aandacht aan!
Experimenten uitvoeren
Aan de slag 4: Experimenten uitvoeren – teamopdracht
Voer de drie experimenten uit en beschrijf de resultaten. Dat doe je steeds nadat je een experiment hebt uitgevoerd. Noteer je bevindingen bij elk experiment. Per experiment heb je een andere rol; de ene keer ben je voorzitter, de andere keer de klusser en dan de secretaris.
Besteed hier in jullie filmpje aandacht aan!
F Evaluate
Aan de slag 5: Presenteren van het filmpje – teamopdracht
Zet nu het filmpje in elkaar. Spreek daartoe goed af met elkaar wie wat gaat doen en wanneer datgene af moet zijn. Jullie docent(e) spreekt een datum af waarop de filmpjes aan de klas worden getoond of wanneer de filmpjes af moeten zijn. Zorg ervoor dat je alle aspecten van het onderzoek erin verwerkt. Ga hierbij in op de vier fasen van een onderzoek, die beschreven zijn onder 'Wat ga je leren?'. Het filmpje moet een lengte hebben van minimaal 3,5 tot maximaal 5 minuten.
Om jezelf te controleren kan je jezelf de volgende vragen stellen:
Heb je je aan de opdracht gehouden?
Is het een begrijpelijk filmpje?
Is het een interessant filmpje om naar te kijken?
Is het filmpje wat betreft beeld, geluid en taal goed verzorgd?
