Auteur: Karen Jong
Titel: Dit ben ik! Mijn ideale online profiel.
Beschrijving:
Vanaf de bovenbouw PO zijn leerlingen al behoorlijk actief op internet en sociale media. Hun online profiel begint aardig vorm te krijgen, terwijl ze zich zelf daar soms nog nauwelijks bewust van zijn. In deze les gaan we met elkaar op zoek naar wat je wel en wat je beter niet online kunt zetten. We bedenken een goede nickname en maken offline een collage van ons ideale online profiel.
Doelgroep:
Bovenbouw PO
Thema:
Privacy
Vak/kerndoelen:
Kunstzinnige oriëntatie (kerndoel 54), Nederlands (kerndoel 1 & 3), Oriëntatie op jezelf en de wereld (kerndoel 35 & 37), Burgerschapsvorming.
Competenties mediawijsheid*:
Begrip (B1: bewust zijn van medialisering van de samenleving), Communicatie (C2: content creëren), Strategie (S1: reflecteren op het eigen mediagebruik).
Werkvorm:
Klassikale instructie, reflectie, brainstorm, individuele creatie, presentatie.
Lesduur:
135 minuten
Leerdoel(en):
Door het kijken en luisteren naar film(fragmenten) leren leerlingen visuele bronnen te gebruiken voor analyse, observatie en interpretatie. Leerlingen worden zich bewust van wat privacy betekent, wat je wel en niet online moet doen door offline concreet aan de slag te gaan met het creëren van een collage van hun ideale online profiel.
Vereiste voorkennis leerlingen:
Geen
Benodigdheden:
Digiboard, internet, Teleblikaccount om filmpjes te laten zien. A4 of A3 papier of karton, gekleurd papier, tijdschriften, kranten, verf, kwasten, stiften, scharen, lijm. Computers en internet voor de leerlingen en een printer om beelden en/of teksten voor de collages uit te printen.
Bijzonderheden/tips:
Denk van tevoren goed na over hoe je de leerlingen hun collages wil laten presenteren. Pak ik de les groot of liever wat bescheidener aan? Hang je de collages in de klas of ergens in de school? Dan kan je prima A4 of A3 papier gebruiken. Of presenteren de leerlingen hun collages bijvoorbeeld als billboard aan hun lijf terwijl ze op een catwalk of podium lopen? Dan werkt A2 of A1 karton beter. En dan wil je wellicht ook een voor- en achterkant maken. Dit kost natuurlijk meer tijd.
Aan wie presenteren de leerlingen hun collages? Aan andere leerlingen? Aan iedereen in de school? Of aan ouders? Dat laatste zou goed aansluiten bij bijvoorbeeld een ouderavond over Privacy.
Als je het groot aanpakt op een podium of catwalk, besteed dan extra aandacht aan de individuele en gezamenlijke presentatie van de leerlingen. Je kunt de presentatie aankleden met bijpassende muziek zoals deze: https://www.youtube.com/watch?v=CqLAwt8T3Ps&feature=kp
Maar je kunt leerlingen ook zelf muziek laten uitkiezen.
Je kunt de leerlingen ‘onherkenbaar’ in beeld brengen door het bekende zwarte balkje (censuurbalk) voor de ogen te maken van zwart karton/papier en elastiek. Of door een zwarte zonnebril op te zetten.
Deze lesbrief gaat uit van de bescheiden aanpak.
NB: Check of alle links werken en/of nog actueel zijn.
Inleiding (30 minuten):
Bekijk het volgende Teleblikfragment van SchoolTV-weekjournaal (27 maart 2009):
http://teleblik.nl/media/5191573/fragment?start=484&end=924
Bespreek klassikaal de SchoolTV-stelling:
“Internet is heel gevaarlijk”.
Wat vinden de leerlingen van deze stelling?
Hebben ze zelf een filter op hun computer? Checken ze informatie die ze via een zoekmachine vinden altijd dubbel?
Hebben ze zelf ook online vrienden die ze in het echt niet kennen?
Krijgen ze wel eens spam?
Bekijk het Teleblikfragment van SchoolTV-weekjournaal (25 september 2009):
http://teleblik.nl/player/media/5408801/fragment?start=1017&end=1498
Bespreek klassikaal de SchoolTV-stelling:
“Van mij mogen ze alle persoonlijke gegevens opslaan en bewaren. Ik heb toch niks te verbergen.”
Wat vinden de leerlingen van deze stelling? Wat zetten zij zelf bijvoorbeeld wel en niet online? Wat is privacy volgens hen?
In dit Teleblikfragment van Focus op de Maatschappij: Internet en Privacy (29 november 2011) zie je een aantal reacties van jongeren:
http://teleblik.nl/player/media/5443698/fragment?start=787&end=856
Hebben de leerlingen hun accounts (bijvoorbeeld van Facebook) afgeschermd? Waarom wel of niet?
Kern (90 minuten):
Geef aan dat wat eenmaal op internet staat er niet meer af gaat. Het is dus belangrijk goed na te denken wat je op internet doet, maar ook wat je er zelf op zet.
Dit is een goede ingang om afspraken met leerlingen te maken over wat je wel en wat je niet online zet. Noteer de afspraken of maak er een ‘spiekposter’ van die je kunt ophangen in de klas (zie daarvoor les ‘Privacy en veiligheid’). Leerlingen kunnen deze afspraken gebruiken tijdens het maken van de collage.
Vertel de leerlingen dat ze een collage gaan maken van hun ideale, super online internet profiel, met de gemaakte privacy-afspraken in het achterhoofd. Ze zullen teksten en beelden die bij hen passen gaan gebruiken. Hoe zou dat er uit kunnen zien?
Laat hen nadenken over wat ze er op zouden willen zetten. Vraag wat ze ervan zouden vinden om een foto van zichzelf van ongeveer twee jaar geleden uitvergroot op de collage te plakken. Zouden ze het leuk vinden om die tijdens de presentatie te laten zien? De meeste kinderen zijn hier helemaal niet blij mee. Waarom vind je dat niet leuk? Maak de koppeling naar het online profiel; als je nu een foto van jezelf online zet, staat die er over twee jaar ook nog op!
Ze moeten dus goed nadenken over wat ze op de collage zetten. Misschien is de conclusie dat ze liever een avatar willen laten zien in plaats van een eigen foto. Laat hen daar vrij in.
Laat leerlingen hun favoriete medium kiezen als kader van hun collage. Vraag eerst of ze weten wat een medium is en leg het uit. Ze kunnen bijvoorbeeld kiezen voor een iPad, laptop, telefoon maar natuurlijk ook voor andere communicatiemiddelen. In dit kader komen teksten en beelden die bij hun ideale online profiel passen.
Laat hen ook een nickname kiezen (in plaats van de eigen naam) om op de collage te zetten. Een nickname gebruik je om anoniem op internet te blijven. Een goede nickname is een persoonlijke, vaak grappige naam. Hij moet niet te lang of ingewikkeld zijn, en goed bij jou passen.
Om hen op weg te helpen kun je de leerlingen eventueel een aantal dingen op papier laten zetten waar ze goed in zijn en/of die ze leuk vinden. Wees creatief!
Gebruik verf, stiften, tijdschriften, kranten, gekleurd papier om de collage mee te maken. Je kunt de leerlingen in kleine groepjes de mogelijkheid bieden via internet te zoeken naar foto’s of afbeeldingen die ze willen gebruiken. Refereer af en toe of indien nodig aan de gemaakte privacy-afspraken. Twijfelt een leerling of hij/zij iets kan of mag gebruiken? Dan niet doen.
Afsluiting (15 minuten):
Hang de collages als ze klaar en droog zijn in de klas of in de school. Laat de leerlingen elkaars eindproducten bewonderen.
* Zoals opgesteld door Mediawijzer.net