Emancipatie:is het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie.
Arbeiders > vanaf ongeveer 1870 verregaande industrialisatie in Nederland.
gevolgen: Urbanisatie, gezinnen trekken naar de stad voor werk > arbeidsoverschot > slechte werkomstandigheden > lage lonen > slechte woonomstandigheden = Sociale Kwestie. Er ontstaat een verschil tussen arm en rijk.
tegenbeweging: socialisame (Karl Marx)
Maar vanwege censuskiesrecht weinig stem in Tweede Kamer. Domela Nieuwenhuis was de eerste Socialist
Maar Domela vond het allemaal te langzaam gaan en werd radicaler. Hij vond dat alleen via een revolutie de toestand van de arbeiders verbeterd kon worden. Niet alle socialisten waren het hem daarover eens. De een andere groep socialisten vonden de weg via het parlement het verstandigste. Zij begonnen een nieuwe partij : de SDAP en daar werd Troelstra de leider van.
Domela Nieuwenhuis stond het meest bekend om zijn belediging van de Koning in 1886:
"de malle vertooning, genaamd de aankomst van Z.M. met vrouw en dochtertje op het
balkon van ’t paleis op den Dam. De groote bladen zullen wel weer lange verhalen doen
en liegen van de liefde van het huis van Oranje voor het Nederlandse volk voor zijn vorst.
Het artikel besluit met de opmerking dat:
de handelingen van Z.M. (...) noch eerbied, noch toewijding, noch eenige geestdrift
kunnen uitlokken voor iemand die zoo weinig werk van zijn baantje maakt."
Onthulling van het standbeeld van Domela Nieuwenhuijs in 1931