Een stroomgebied is het gebied dat zijn water via een rivier of beek afvoert. De grens van een stroomgebied wordt de waterscheiding genoemd.
Voor het waterhuishoudkundig beheer is de grootte van een stroomgebied belangrijk omdat dit o.a. bepaalt hoeveel water er maximaal door een rivier stroomt.
Voor de ecologie is een stroomgebied mede bepalend voor de verspreiding van aan water gebonden organismen.
Voor het milieu geeft een stroomgebied aan waar het effect van een verstoring merkbaar zal zijn.
De afvoer of debiet is de hoeveelheid water die per tijdseenheid een zekere doorsnede passeert; deze wordt uitgedrukt in l/s of m3/s en wordt voor rivieren meestal opgegeven voor de monding. Voor de berekening van het debiet van een natuurlijke waterloop wordt meestal een correctie factor van 0,7 toegepast i.v.m. vertragingen van het water aan de wanden en de bodem door begroeiing.
De grootte van de afvoer in een waterloop schommelt en is afhankelijk van de oppervlakte van stroomgebied, het klimaat, de samenstelling van de bodem, de vegetatie en van eventueel menselijk ingrijpen in de waterhuishouding van het stroomgebied. Gewoonlijk neemt de afvoer stroomafwaarts toe.