Opdracht met vragen bij een krantenartikel uit NRC: wateroorlog
Natuurlijke bron van conflicten
Kloppen de beweringen dat de oorlogen van deze eeuw over water zullen gaan? Hoewel het een bron van conflicten is, is dat niet waarschijnlijk.
'DE OORLOGEN in de volgende eeuw gaan over water'', verklaarde Ismail Serageldin enkele jaren geleden in The New York Times. Als voorzitter van de World Commission on Water for the 21th Century en het Global Water Partnership is hij niet de eerste de beste die dat roept. Vooraanstaande politici, vooral uit het Midden-Oosten, hebben uitspraken van gelijke strekking gedaan. In de media is de bewering dat de toenemende waterschaarste tot wateroorlogen leidt, een standaardzin geworden. De toenemende waterschaarste is één van de factoren die kan leiden tot een wateroorlog.
Er zijn op de wereld 261 stroomgebieden die zich over meer landen uitstrekken. Ze beslaan de helft van het aardoppervlak en herbergen 40 procent van de wereldbevolking. In theorie kunnen dus veel gebieden en mensen bij internationale waterconflicten betrokken raken. Zo verzetten Syrië en Irak zich tegen de Turkse dammen in de Eufraat en de Tigris. De stuwdammen zijn natuurlijk in het voordeel voor Turkije die hiermee veel water tegenhoudt en nadelig voor Syrie en Irak.
Dat water steeds meer een bron van conflicten is, is duidelijk. Maar nemen daardoor de kansen op wateroorlogen toe, zoals politici, wetenschappers en media beweren? Het probleem is dat zij de term 'wateroorlog' wel erg gemakkelijk in de mond nemen en niet omschrijven wat ze daaronder verstaan. Van de honderden watercrisissen waren er slechts zeven waarin water op zichzelf een rol speelde en geen enkele daarvan liep uit op een oorlog.
Dat er in het verleden geen wateroorlogen zijn geweest, wil natuurlijk niet zeggen dat ze in de toekomst niet kunnen ontstaan. Omstandigheden kunnen immers veranderen. De toenemende waterschaarste is één omstandigheid. De vraag is echter welke landen een wateroorlog zouden kunnen en willen beginnen? En wat moet het land dan aanvallen? Stuwdammen zijn voor de hand liggende objecten. Saddam Hussein dreigde ooit de Turkse Atatürkdam in de Eufraat te bombarderen. Maar als hij dat had gedaan, zouden Syrië en Irak een allesverwoestende vloedgolf over zich heen hebben gekregen.
Stappenplan:
1. Lezen krantenartikel.
2. Zoek naar de betekenis van begrippen en termen die nog onduidelijk voor je zijn.
3. Benoem het probleem.
4. Analyseer het probleem.
5. Geef antwoord op de volgende vragen:
A. Wat is waterschaarste?
B. Welke conflictfactoren zijn er met betrekking tot water? (Of: Welke omstandigheden kunnen ervoor zorgen dat er een waterconflict uitbreekt?)
C. waarom legt Turkije stuwdammen aan in de Eufraat en de Tigris?
D. Waarom verzetten Syrie en Irak zich tegen Turkse dammen in de Eufraat en de Tigris?
E. Wanneer mag je een oorlog om water een wateroorlog noemen?
F. Welke landen zullen overgaan tot een wateroorlog als je kijkt naar de stroming van de rivier? G. Bedenk een reden waarom er niet zo snel een wateroorlog zal uitbreken tussen Syrie, Irak en Turkije.